Wyniki
Wyniki
Laureaci
Wyniki
Wyniki
Wyniki
ziajka krr
Wyniki
Nivea Klub Rodzica Recenzenta
Wyniki
nivea baby 2w1 krr
Wyniki
Pampers KRR
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Zespół policystycznych jajników
AdobeStock
Starania o dziecko

Zespół policystycznych jajników (PCOS) – jedna z najczęstszych przyczyn niepłodności kobiet

Zespół policystycznych jajników to zaburzenie hormonalne utrudniające zajście w ciążę. Kobieta ma nieregularne i bezowulacyjne cykle miesiączkowe. Policystyczne jajniki można jednak leczyć i dzięki kuracji wielu kobietom udaje się urodzić dziecko.

Szacuje się, że na zespół policystycznych jajników choruje blisko co 6. kobieta w wieku 25–45 lat. U niemal 40 procent z nich zaburzenie to jest powodem niepłodności. Na szczęście wykrycie PCOS w odpowiednim momencie i wdrożenie leczenia daje sporą szansę na urodzenie dziecka. Opisujemy, na czym polega choroba i w jaki sposób można ją skutecznie wyleczyć.

Zespół policystycznych jajników:

Na czym polega zespół policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników, nazywany w skrócie PCOS (od angielskiego terminu Polycystic Ovary Syndrome) to zaburzenie hormonalne o podłożu genetycznym. Polega na nadmiernej aktywności męskich hormonów płciowych – androgenów, co skutkuje zaburzeniem cyklu miesiączkowego kobiety.

U zdrowych kobiet w jajnikach znajduje się cały arsenał komórek jajowych, ukrytych w pęcherzykach Graafa. Co miesiąc dojrzewa jedno z nich i gdy jest już gotowe do zapłodnienia, pęcherzyk pęka i uwalnia je, aby mogło powędrować jajowodem do macicy.

Przy zespole policystycznych jajników nieprawidłowe działanie hormonów uniemożliwia dojrzewanie komórki jajowej i pęknięcie pęcherzyka. Nie dochodzi do owulacji, a jajeczko zostaje uwięzione. W efekcie nie powstaje ciałko żółte i nie wzrasta ilość progesteronu we krwi. Jego niedobór odpowiada za nieregularne miesiączki.

W kolejnych cyklach miesiączkowych następne pęcherzyki rosną i obumierają, nie uwalniając jajeczek. Gromadzące się w jajniku niedojrzałe pęcherzyki tworzą liczne małe torbiele jajnika, czyli cysty, stąd nazwa zaburzenia – zespół policystycznych jajników lub zespół wielotorbielowatych jajników.

Objawy zespołu policystycznych jajników

U większości kobiet objawami PCOS są:

  • nieregularne, skąpe miesiączki - co 3-4 miesiące, czasem całkowicie zanikają,
  • zakłócona owulacja, a nawet jej brak,
  • problemy z zajściem w ciążę,
  • tycie w okolicach tali,
  • otyłość – wskaźnik BMI przekraczający 30 kg/m2,
  • nadmierne przetłuszczanie się skóry i włosów,
  • trądzik – na twarzy i plecach,
  • łysienie typu męskiego (na czubku głowy, w zakolach, ale też równomierne wypadanie włosów),
  • hirsutyzm – nadmierne owłosienie na brodzie, klatce piersiowej, nogach lub w okolicach intymnych,
  • mikrotorbiele na jajnikach – widoczne podczas badania USG, co najmniej 12 pęcherzyków na jednym jajniku lub większa objętość jajników (powyżej 10 cm sześciennych),
  • nadciśnienie,
  • podwyższony poziom cukru we krwi,
  • ból w okolicach miednicy – prawdopodobnie związany z powiększeniem jajników,
  • zespół napięcia przedmiesiączkowego dłuższy niż u innych kobiet.


U osób cierpiących na PCOS może także wystąpić bezdech senny, polegający na przerwach w oddychaniu podczas snu. Kobieta chrapie (nierównomiernie, z przerwami w momentach bezdechu), budzi się niewyspana i zmęczona. Problem dotyczy głównie otyłych osób.

Zespół policystycznych jajników często współwystępuje również z innymi chorobami, np. cukrzycą typu 2. U około 50 proc. kobiet cierpiących na zburzenie, zwłaszcza z dużą nadwagą i otyłych występuje insulinoodporność. W efekcie wzrasta w ich organizmie poziom cukru, co przyczynia się do rozwoju cukrzycy.

Diagnozowanie zespołu policystycznych jajników

Aby stwierdzić policystyczne jajniki, należy udać się do lekarza endokrynologa. W pierwszym rzędzie trzeba będzie wykluczyć inne nieprawidłowości, np. nadmierne wydzielanie hormonów przez korę nadnerczy (wytwarza androgeny) lub przysadkę mózgową (produkuje prolaktynę, której nadmiar może hamować owulację).

W diagnozowaniu PCOS istotne jest także ustalenie, czy występują wymienione poniżej kryteria:

  • nieregularna miesiączka lub jej brak – pomocne jest prowadzenie kalendarzyka cyklów miesiączkowych,
  • torbiele na jajnikach – potrzebne jest wykonanie badania USG dopochwowego pozwalającego zobaczyć pęcherzyki w różnych fazach dojrzewania; w przypadku PCOS widoczne są liczne małe torbiele; czasem jest ich tak dużo, że przypominają sznur koralików wewnątrz jajnika,
  • objawy nadmiernego poziomu androgenów – owłosienie typu męskiego, konieczne jest także zbadanie stężenia hormonów we krwi: testosteronu i androstendionu.


Aby ostatecznie upewnić się, że chodzi o zespół policystycznych jajników, a także dobrać jak najlepszą terapię, lekarz może zlecić dodatkowo badanie krwi, na podstawie którego ustali poziom hormonów. Chodzi o analizę hormonów związanych z cyklem owulacyjnym (LH i FSH, E2, PRG), prolaktyny, DHEA (stymuluje produkcję testosteronu i estrogenów), SHBG (białko wiążące hormony płciowe), cholesterolu i insuliny.

Nowością w Polsce jest badanie AMH – hormonu antymullerowskiego. Badanie pozwala ustalić stopień nasilenia zespołu i ilość niedojrzałych pęcherzyków. Dzięki niemu można oszacować szanse na zajście w ciążę.

Leczenie zespołu policystycznych jajników

Terapia zależy od nasilenia objawów i tego, czy celem jest zajście w ciąże. U młodych kobiet, które nie zdecydowały się jeszcze na urodzenie dziecka, stosuje się leki hormonalne, najczęściej tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe.

Dzięki zablokowaniu naturalnego cyklu miesiączkowego dochodzi do „uśpienia" jajników, a obecne w nich pęcherzyki wchłaniają się i nie powstają nowe zmiany. Następuje przywrócenie regularności występowania miesiączek oraz zmniejszenie objawów związanych z nadmiernym działaniem hormonów męskich - trądziku i zbędnego owłosienia.

U kobiet pragnących zajść w ciążę w leczeniu zespołu policystycznych jajników stosuje się:

  • terapię tabletkami antykoncepcyjnymi – chodzi o „wyciszenie" jajników i przywrócenie owulacji,
  • u kobiet z insulinoodpornością konieczne jest zastosowanie diety regulującej poziom cukru oraz leków zwiększających tolerancję organizmu na insulinę.


Jeżeli metody farmakologiczne nie usuną zaburzenia, potrzebne jest leczenie chirurgiczne. Polega ono na usunięciu zalegających w jajnikach pęcherzyków – najczęściej poprzez nakłucie jajników. Stosuje się zabiegi laparoskopowe – elektrokauteryzację i laserowy drilling oraz resekcję klinową jajników (coraz rzadziej stosowana).

Dieta przy zespole policystycznych jajników

Jedną z podstawowych zasad leczenia zespołu policystycznych jajników jest prawidłowe odżywianie. Podstawą terapii jest stosowanie diety niskowęglowodanowej. Jeżeli przy PCOS występuje insulinodporność lub nadwaga, wskazana jest dieta oparta na produktach, których zjedzenie nie spowoduje gwałtownego wzrostu glukozy we krwi.

Oto lista, która ułatwi komponowanie menu, najlepiej jak będzie to 4-5 małych posiłków dziennie. Należy spożywać:

  • pieczywo pełnoziarniste, chleb razowy, graham, pumpernikiel,
  • brązowy ryż,
  • kaszę gryczaną,
  • nabiał – maślankę, chudy jogurt bez cukru, chudy twaróg, odtłuszczone mleko,
  • warzywa – sałatę, pomidory, ogórki, paprykę, cebulę, kiełki, fasolę, surową marchewkę, kapustę (także kiszoną),
  • pieczarki,
  • owoce – jabłka, grejpfruty, truskawki, wiśnie, maliny, jeżyny, morele.

Unikaj: białego pieczywa, pszennego, płatków błyskawicznych, białego ryżu, gotowanej marchwi, ziemniaków, fasolki szparagowej, arbuza, bananów, rodzynek, owoców z puszki, słodzonych soków.

Zespół policystycznych jajników a ciąża

Ciąża przy zespole policystycznych jajników jest możliwa, ale aby do niej doszło, trzeba najpierw doprowadzić do wyrównania poziomu hormonów na tyle, aby zachodziła owulacja. Bez tego zapłodnienie nie jest możliwe. Dlatego im szybciej kobieta będzie miała zdiagnozowany PCOS i rozpocznie leczenie, tym szybciej będzie mogła liczyć na urodzenie dziecka.

Objawy zespołu policystycznych jajników nasilają się z wiekiem, dlatego, jeżeli kobieta w młodym wieku już wie, że cierpi na tę dolegliwość, powinna starać się planować ciążę przed ukończeniem 25. roku życia. Wówczas szanse na szybkie poczęcie są największe.

Powikłania po zespole policystycznych jajników

Leczeniu PSOC warto się poddać nawet wówczas, gdy nie planuje się powiększenia rodziny. Zespół policystycznych jajników zwiększa ryzyko wystąpienia:

  • cukrzycy,
  • nadciśnienia,
  • miażdżycy,
  • raka endometrium (błony śluzowej wyściełającej macicę).


Będą się nasilały także nadmierne owłosienie typu męskiego, kłopoty z cerą oraz dalsze tycie.

Konsultacja: ginekolog-położnik, lek. med. Ewa Paszkiewicz, Klinika Zdrowia Kobiety i Leczenia Niepłodności INVICTA.

Zobacz także:

Czy można jeść truskawki w ciąży? Tak, ale nie zawsze! (czy mogą wywołać uczulenie u dziecka?)

Kobieta dziwi się, dlaczego spóźnia się jej okres
fotolia
Starania o dziecko
Dlaczego spóźnia się okres? - film
Brak miesiączki nie zawsze oznacza ciążę. Poznaj inne możliwe przyczyny spóźniania się okresu.

Okres nie pojawił się w oczekiwanym przez ciebie terminie? Zastanawiasz się czy jesteś w ciąży? Większość kobiet tak właśnie myśli, gdy spóźnia się miesiączka. Oczywiście ciąża jest w tej sytuacji bardzo prawdopodobna, zwłaszcza jeśli jesteś aktywna seksualnie . Żeby ją potwierdzić, wykonaj test ciążowy. Zanim to zrobisz, poznaj inne możliwe przyczyny spóźniania się okresu . Zobacz film, by dowiedzieć się, jakie badania są zalecane, gdy spóźnia się miesiączka, a wykluczono ciążę. Poznaj 10 innych powodów braku lub opóźnienia miesiączki .  

spóźniający się okres
Adobe Stock
Mama
Spóźniający się okres: jakie są przyczyny?
Spóźniający się okres może oznaczać ciążę, ale nie w każdym przypadku. Okres może się spóźniać nawet kilka dni z powodu choroby albo niezdrowego stylu życia. Jeśli jednak przyczyny spóźniania się okresu nie są jasne, a do tego masz bóle w podbrzuszu, warto zrobić test ciążowy.

Spóźniający się okres nie zawsze oznacza ciążę. Brak miesiączki w spodziewanym terminie może być wywołany złą dietą lub stresem. Przyczyny spóźniania się okresu mają też związek z zażywanymi lekami, zaburzeniami hormonalnymi czy chorobami, jak przeziębienie, grypa czy angina. Sprawdź, ile może spóźniać się okres i co robić, jeśli test ciążowy dał wynik negatywny, a okresu nadal nie ma. Spis treści: Ile może spóźniać się okres? ​ Spóźniający się okres – czy to ciąża? Co oznacza spóźniający się okres? Spóźniający się okres a problemy hormonalne Co robić, jeśli okres się spóźnia, a test jest negatywny? Ile może spóźniać się okres? Jeśli okres spóźnia się kilka dni (3 lub 5), nie jest to powodem do niepokoju. Jeżeli jednak nie miesiączkujesz od kilku tygodni lub nawet miesięcy (a nie jesteś w ciąży) albo masz okres nieregularny, koniecznie idź do lekarza. Tak długo spóźniający się okres nie jest zjawiskiem naturalnym. Może świadczyć o: przewlekłym stanie zapalnym jajników ; osłabieniu organizmu; problemach hormonalnych; działaniu ubocznym niektórych leków, np. psychotropowych, na nadciśnienie. Cykl menstruacyjny kobiety trwa średnio 28 dni, niektóre z nas mają okres co 21 dni, inne co 35 dni. Taką długość cyklu uznaje się za normę. Jeżeli masz okres częściej, rzadziej albo w trakcie cyklu pojawiają się plamienia, skonsultuj się z ginekologiem. Spóźniający się okres – czy to ciąża? Tak, spóźniający się okres to najczęstsza objaw ciąży i zwykle jest to pierwsza myśl, gdy miesiączka nie pojawia się w spodziewanym terminie (a do tego odczuwasz charakterystyczny dla początku ciąży ból podbrzusza ). Aby potwierdzić lub wykluczyć ciążę, najlepiej zrobić test ciążowy (kupisz...

torbiel jajnika
Adobe Stock
Mama
Torbiel jajnika (cysta) - objawy, przyczyny, sposoby leczenia
Ból podbrzusza i zaburzenia miesiączkowania to jedne z objawów torbieli jajnika. Nieleczona może powodować wiele powikłań zdrowotnych, w tym nawet nowotwór jajnika. 

Torbiel na jajniku to częsta dolegliwość u kobiet młodych, w wieku rozrodczym. Najczęściej jest to łagodna zmiana i wystarczy regularna jej kontrola, a znika ona samoistnie po kilku cyklach miesiączkowych. Ale bywa też i tak, że torbiel może stać się groźna dla zdrowia kobiety. Dlatego nie można jej bagatelizować. Opisujemy, na czym polega torbiel jajnika i jak się ją leczy. Spis treści: Na czym polega torbiel jajnika Objawy torbieli jajnika Przyczyny powstawania torbieli jajnika Diagnoza torbieli jajnika Leczenie torbieli jajnika Rokowania w torbieli jajnika Na czym polega torbiel jajnika Torbiel jajnika, nazywana także cystą (z łac. cystis ovarii ) to wypełniona płynem surowiczym, krwią lub inną tkanką zmiana na jajniku. Może znajdować się we wnętrzu, na zewnątrz oraz w ścianie jajnika. Jest to zmiana o charakterze łagodnym, występująca na jednym lub obu jajnikach. Cysty dzielimy na:  torbiele endometrialne (torbiele czekoladowe), torbiele surowicze (torbiele proste np. torbiel pęcherzykowa, torbiel ciałka żółtego),  torbiele dermatoidalne (torbiele skórzaste). Torbiel jajnika może mieć wielkość zaledwie kilka milimetrów lub osiągać rozmiary pokaźnej pomarańczy. Małe, pojedyncze torbiele na jajnikach nie powodują z reguły dolegliwości odczuwanych przez kobietę. Duże torbiele na jajnikach mogą oznaczać kłopoty z zajściem w ciążę - niebezpieczne są zwłaszcza liczne cysty na obu jajnikach, ponieważ mogą doprowadzić do niepłodności. Istnieje także ryzyko, że mogą pęknąć i spowodować stan zapalny.  Objawy torbieli jajnika Objawy cysty na jajniku to: krwawienia występujące między okresami, zaburzenia miesiączkowania, bóle podbrzusza – często po tej stronie, gdzie znajduje się jajnik z torbielą, ból miednicy, ból pleców, ból podczas stosunku...

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
1000 zł na wakacje
Prawo i finanse
Bon 1000 zł na wakacje: od kiedy bon turystyczny 2023? Nowe informacje
Magdalena Drab
świadectwo z paskiem
Wychowanie
Czerwony pasek na świadectwie — od jakiej średniej? Wymagania i kryteria 2023
Joanna Biegaj
początek roku szkolnego 2023
Newsy
Będą dłuższe wakacje: początek roku szkolnego 2023/2024 został przesunięty
Magdalena Drab
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem – czy urlop opiekuńczy 2023 jest płatny?
Joanna Biegaj
Życzenia na Dzień Ojca
Święta i uroczystości
Życzenia na Dzień Ojca 2023: od małego i dorosłego dziecka (krótkie, wzruszające, śmieszne)
Joanna Biegaj
ile dać na komunię
Święta i uroczystości
Ile dać na komunię w 2023: ile do koperty od gościa, dziadków, chrzestnej i chrzestnego?
Maria Nielsen
wniosek u urlop rodzicielski
Prawo i finanse
Wniosek o urlop rodzicielski 2023 – wzór do druku
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
gdzie nad morze z dzieckiem
Czas wolny
Gdzie nad morze z dzieckiem? TOP 10 sprawdzonych miejsc dla rodzin z maluchami
Ewa Janczak-Cwil
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Szkarlatyna - co to oznacza
Zdrowie
Szkarlatyna u dzieci: co to za choroba? Przyczyny, objawy i leczenie płonicy
Beata Turska
larwy kleszczy
Edukacja
Larwy kleszczy – jak wygląda larwa kleszcza i czy jest niebezpieczna? [ZDJĘCIA]
Joanna Biegaj
czy można przykrywać wózek pieluchą
Pielęgnacja
Zakrywanie wózka pieluchą to nie sprytna ochrona przed słońcem. Dziecku grozi szpital!
Magdalena Drab
gęsty katar u dziecka
Zdrowie
Gęsty katar u dziecka – jak szybko się go pozbyć?
Ewa Janczak-Cwil
pas poporodowy
Połóg
Pas poporodowy: kiedy i ile godzin nosić pas brzuszny? [EFEKTY I OPINIE]
Agnieszka Majchrzak
latające kleszcze
Święta i uroczystości
Latające kleszcze – czy strzyżak sarni jest niebezpieczny?
Magdalena Drab
angielskie imiona
Imiona
Angielskie imiona żeńskie i męskie: popularne i ładne (+ ich polskie odpowiedniki)
Joanna Biegaj
uczulenie na słońce
Pielęgnacja
Uczulenie na słońce u dziecka: jak wygląda wysypka od słońca u dziecka? Leczenie, zapobieganie
Małgorzata Wódz