WZW A: objawy i przebieg żółtaczki typu A u dzieci, dostępne szczepionki

WZW A, zwane też żółtaczką typu A lub pokarmową, może przydarzyć się każdemu – dziecku i osobie dorosłej. W ciągu ostatnich lat w Polsce wzrasta liczba osób zakażonych wirusowym zapaleniem wątroby typu A, którego przyczyną jest wirus HAV (Hepatitis A Virus). Do zakażenia może dojść podczas bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną, po wypiciu skażonej wirusem wody, po spożyciu zakażonej żywności.

Spis treści:

• Objawy żółtaczki typu A
• Żółtaczka typu A – jak można się zarazić
• Kiedy szczepić dziecko przeciw WZW A
• WZW A szczepionka – nazwy preparatów
• NOP po szczepionce przeciw WZW A

Objawy żółtaczki typu A

Zakażenie WZW A może przebiegać bezobjawowo, z objawami łagodnymi lub cięższymi. U dzieci do 5. roku życia 50-90 proc. zakażeń WZW A przebiega bezobjawowo lub z łagodnymi objawami. Cięższy i dłuższy przebieg WZW A obserwuje się u starszych dzieci, młodzieży i dorosłych.

Objawy żółtaczki typu A:

• osłabienie
• brak apetytu
• mdłości
• wymioty
• bóle brzucha
• brak apetytu
• gorączka
• ból gardła
• ciemny mocz
• odbarwiony stolec
• zażółcenie i swędzenie skóry.

Objawy zakażenia utrzymują się od kilku tygodni do kilku miesięcy. Ryzyko wystąpienia ciężkiego przebiegu WZW A wzrasta z wiekiem chorego. Powikłaniami po zakażeniu może być żółtaczka mechaniczna, autoimmunologiczne zapalenie wątroby.

Żółtaczka typu A – jak można się zarazić

WZW A to tzw. choroba brudnych rąk. Zakażeniu wirusem HAV sprzyjają złe warunki sanitarne i brudne ręce. Do zakażenia u dzieci najczęściej dochodzi poprzez:

• kontakt z osobą zakażoną
• zjedzenie skażonego pokarmu (np. nieumytych owoców)
• wypicie skażonego napoju, np. wody.

Dzieci w żłobkach i przedszkolach często zapominają o myciu rąk (zwłaszcza po skorzystaniu z toalety), dzielą się jedzeniem, piją ze wspólnych butelek czy szklanek, a to zwiększa ryzyko zakażenia WZW A.

Kiedy szczepić dziecko przeciw WZW A

Szczepienie przeciw WZW A znajduje się w kalendarzu szczepień zalecanych (płatnych). Szczepić można dziecko, które skończyło 1. rok życia. Szczepienie jest zalecane dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży, które nie chorowały na WZW A. Szczepionkę podaje się w dwóch dawkach w odstępie 6-12 miesięcy. Po kompletnym szczepieniu nawet 94-100 proc. dzieci nie zachoruje na WZW A.

Przeciwwskazaniem do szczepienia jest nadwrażliwość na składniki szczepionki, reakcje alergiczne po podaniu wcześniejszej dawki. Nie powinno się również szczepić dziecka, jeśli jest chore.

Ochrona po szczepieniu na WZW A jest długotrwała – prawdopodobnie wystarcza na całe życie.

WZW A szczepionka – nazwy preparatów

Dostępne w Polsce szczepionki przeciw żółtaczce typu A są preparatami inaktywowanymi (zawierają nieżywy wirus). Szczepionka monowalentna chroni przez WZW typu A, szczepionka skojarzona – przed WZW typu A i WZW typu B. Na polskim rynku dostępne są następujące preparaty na wirusowe zapalenie wątroby, z których tylko jeden nadaje się dla młodszych dzieci:

• Havrix 720 Junior – inaktywowana szczepionka podawana w zastrzyku, dla dzieci od 1. do 19. roku życia,
• Avaxim 160 U – inaktywowana szczepionka podawana w zastrzyku, dla dzieci powyżej 16 roku życia i dorosłych,
• Twinrix Adult – inaktywowana szczepionka skojarzona podawana w zastrzyku, dla osób dla dzieci powyżej 16 roku życia i dorosłych, (chroni przed WZW A i WZW B),
• Havrix Adult – inaktywowana szczepionka podawana w zastrzyku, dla osób od 19. roku życia.

Na WZW B dzieci szczepione są w ramach kalendarza szczepień obowiązkowych – po urodzeniu, w 2. oraz 7. miesiącu życia.

NOP po szczepionce przeciw WZW A

Podobnie jak po każdej szczepionce, tak i po szczepieniu przeciw WZW typu A mogą wystąpić niepożądane odczyny poszczepienne. Najczęściej są to odczyny miejscowe (zaczerwienienie, obrzęk i bolesność w miejscu podania). U niektórych szczepionych osób mogą wystąpić objawy ogólne, które zwykle mają niewielkie nasilenie (bóle głowy, gorączka, wymioty, nudności).

Czytaj też:

• Czy twoje dziecko ma niepożądane odczyny po szczepieniu?
• Zalecane szczepienia dla dorosłych
• Szczepienia zalecane dla dzieci

Konsultacja merytoryczna

dr Paweł Grzesiowski

Pediatra, immunolog, prezes Fundacji „Instytut Profilaktyki Zakażeń”, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. COVID-19, autor wielu publikacji na temat profilaktyki, immunologii i szczepień