Laktacja: jak zwiększyć (a jak zmniejszyć) ilość mleka? Wszystko, co musisz wiedzieć o laktacji!

Laktacja (proces wydzielania mleka z piersi) u niektórych kobiet pojawia się jeszcze w czasie ciąży, u innych dopiero po porodzie. Gdy dziecko zaczyna ssać, w mózgu uwalnia się hormon, zwany prolaktyną. Pobudza ona pęcherzyki mleczne do wytwarzania pokarmu. Inny z hormonów – oksytocyna – powoduje, że kurczą się maleńkie mięśnie wokół przewodów mlecznych. Dzięki temu pokarm z piersi może wypłynąć.

Dlaczego laktacja jest za mała?

Zdarza się, że mleka w piersiach jest za mało. Zdarza się tak np. początkowo po cesarskim cięciu. Również przemęczenie, zdenerwowanie, stres mamy hamują wydzielanie prolaktyny i oksytocyny, dlatego mleka może być za mało. Powodem małej laktacji jest też nieprawidłowy sposób przystawiania dziecka do piersi, nieprawidłowy sposób ssania przez dziecko, zbyt rzadkie przystawianie dziecka do piersi.
W 2-3. tygodniu życia dziecka, w 6. tygodniu oraz w 3. miesiącu zdarzają się tzw. kryzysy laktacyjne. Dziecko zaczyna intensywniej rosnąć, potrzebuje więc większej ilości pokarmu, dlatego laktację trzeba zwiększyć.
Zobacz także: Jak prawidłowo przystawiać dziecko do piersi

Jak zwiększyć laktację

Jak zwiększyć laktację? Likwidując przyczyny zbyt małej ilości mleka w piersiach.

1. Karm częściej piersią. Najlepszym sposobem, by pobudzić pęcherzyki mleczne do wytwarzania większej ilości pokarmu, jest częstsze przystawianie dziecka i pozwalanie mu ssać tak często, jak ma ochotę. W przypadku noworodka karmienia nie powinny odbywać się rzadziej niż co 3 godziny w dzień i co 6 w nocy. Zaleca się, by na jeden dzień położyć się razem z dzieckiem do łóżka i pozwolić mu ssać nawet co pół godziny.
2. Karm w nocy. Nocne karmienie jest bardzo ważne: organizm wydziela wówczas więcej prolaktyny, a więc pokarmu w piersiach jest więcej.
3. Zwróć uwagę na prawidłowe przystawienie do piersi oraz na to, czy dziecko dobrze ssie. Pierś powinna wypełniać całą buzię dziecka, w ustach musi znaleźć nie tylko brodawka, ale też jak największa część otoczki. Dziecko wymasowuje pokarm językiem (to zupełnie inna technika niż przy ssaniu smoczka). Słychać przy tym charakterystyczne odgłosy przypominające postękiwanie.
4. Dużo pij (2-3 litry dziennie). Dziecko wypija dziennie około litra pokarmu, do którego wytworzenia niezbędna jest odpowiednia ilość napojów. Najlepsze napoje to: woda (nisko- lub średniozmineralizowana), soki owocowo-warzywne (1-2 szklanki dziennie, nie więcej, szczególnie owocowych, gdyż są słodkie), herbatki owocowe.
5. Pij herbatki laktacyjne, np. z takich ziół, jak kminek, koper włoski, anyż, ziele rutwicy, bazylii, liść barwinka, nasienie pietruszki, czarnuszka. W aptekach są również gotowe mieszanki ziół wspomagających laktację. Ziołowe napary najlepiej pić systematycznie, 2-3 razy dziennie po filiżance (nie więcej, gdyż w nadmiarze mogą – paradoksalnie – zmniejszyć laktację).
6. Pozytywny wpływ na laktację ma też słód jęczmienny i beta-glukan. Możesz wspomóc się preparatami dostępnymi w aptekach.
7. Odciągaj pokarm. Rób to w przerwach pomiędzy karmieniami piersią. Dzięki temu piersi są jeszcze bardziej pobudzane. Nie martw się, że jeśli odciągniesz mleko, nie będzie go później dla dziecka. Jest wręcz odwrotnie: im więcej mleka dziecko ssie i im więcej go odciągasz, tym więcej piersi go produkują. Mleka w piersiach nigdy nie zabraknie.
8. Nie podawaj smoczka. Jego ssanie to jedna z najczęstszych przyczyn późniejszego nieprawidłowego, zbyt "płytkiego", chwytania piersi. Dlatego staraj się zwłaszcza w pierwszych tygodniach i życia dziecka nie podawać mu smoczka. Jeśli płacze, staraj się uspokajać dziecko innymi sposobami.
9. Nie podawaj mleka z butelki. Jeśli masz rzeczywiście za mało pokarmu, wszystkie metody zwiększenia laktacji zawiodły, być może będziesz musiała podać dziecku dodatkowo mleko modyfikowane. Najpierw jednak zawsze przystawiaj dziecko do piersi i pozwalaj ssać tak długo, jak długo ma na to ochotę. Dodatkowe mleko podawaj maleństwu nie z buteleczki ze smoczkiem, ale łyżeczką lub kubeczkiem.
10. W czasie laktacji nie pij piwa, także tzw. bezalkoholowego. Nie ma bezpiecznej dla dziecka dawki alkoholu. W każdej ilości może on powodować niekorzystne skutki dla wciąż rozwijającego się układu nerwowego.

Zobacz także: Zioła na laktację: które najbardziej skuteczne?

Jak zmniejszyć laktację

Zdarzają się sytuacje, kiedy mleka w piersiach jest za dużo, dziecko nie jest w stanie go wypić. Dochodzi wtedy do zastoju pokarmu, a jeśli nie uda się go w porę zlikwidować – do zapalenia piersi.

Gdy mleka w piersiach jest za dużo:

• Przystawiaj dziecko do piersi, gdy tylko pierś się wypełni (by nie doszło do zastoju).
• Jeśli dziecko nie chce ssać, bo jest najedzone, odciągnij trochę mleka – ale nie do końca, gdyż to jeszcze bardziej stymulowałoby laktację. Odciągaj tylko tyle mleka, by poczuć ulgę w piersiach.
• Po karmieniu połóż na piersi chłodny okład.
• Nie pij herbatek laktacyjnych, by nie pobudzać już laktacji.

Jak zakończyć laktację

Jeśli podjęłaś decyzję o zakończeniu karmienia piersią, pamiętaj, by zrobić to tak by nie dochodziło do zastojów pokarmu.
Gwałtowne zaprzestanie karmienia może powodować zastój pokarmu i jego powikłaniami np. w postaci zapalenia piersi. Stopniowe wygaszanie laktacji jest bardziej naturalne.

• Stopniowo zmniejszaj liczbę karmień piersią.
• Dodatkowo możesz zastosować zimne okłady na całe piersi, na około 15-20 minut.
• Pij 3 razy dziennie napar z szałwii (hamuje laktację). Łyżeczkę liści szałwii zalej wrzątkiem, pozostaw na 10-15 minut, następnie odcedź.
• Możesz też pić herbatkę z mięty pieprzowej, napar z korzenia pietruszki.

Zobacz także: 10 produktów, które powinna jeść karmiąca mama