Rodzeństwo pomaga w rozwoju

Roczna Jagódka zdecydowanie łatwiej znosi nieobecność mamy, gdy oprócz babci zostaje z nią czteroletnia siostra. Gdy dwuletniemu Kubie kolega wyrywa łopatkę, malec robi bardzo smutną minkę i spogląda na starszego brata z nadzieją, że udzieli mu pomocy. Półtoraroczna Agatka chce robić wszystko to, co robi jej starsza siostra – tak jak ona samodzielnie zjada zupę, wdrapuje się na murek, nuci melodię piosenki o Pipi, choć jeszcze nie umie mówić.

Według amerykańskiego pediatry i psychoanalityka T. Berry Brazeltona, dziecko powinno zacząć nawiązywać kontakty społeczne w drugim roku życia. Wiele zachowań i umiejętności ważnych z punktu widzenia życia społecznego, emocjonalnego i umysłowego malec nabywa poprzez naśladownictwo. To ono jest w tym okresie głównym motorem rozwoju.
Jeśli dziecko ma starsze rodzeństwo, dzieje się to w sposób naturalny. Relacje między maluchami naznaczone są stylem funkcjonowania całej rodziny. Zbudowanie przyjaznych więzi zależy od rodziców, od przyjętych przez nich zasad wychowania oraz wrażliwości na przeżycia młodszych i starszych dzieci.
Starsze rodzeństwo odgrywa ważną rolę w rozwoju młodszych, jest wzorem do naśladowania. Jego sukcesy, a w dalszej perspektywie powodzenie życiowe czyni bardziej prawdopodobnym także życiowe powodzenie młodszego rodzeństwa.

Ekspert odpowiada: Magdalena Gąssowska, psycholog, mama dziesięcioletniej Ady, zajmuje się psychoterapią, wykłada w Wyższej Szkole Pedagogicznej ZNP w Warszawie.

Tolerować konflikty między rodzeństwem czy za wszelką cenę ich unikać?
Nieporozumienia są nieuchronne i pełnią ważną rozwojową funkcję, jeśli tylko nie odzwierciedlają nierównego traktowania dzieci oraz konfliktów między rodzicami. Drobne niesnaski uczą, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach. Dzięki nim dziecko zaczyna także uświadamiać sobie, jaki ma charakter, odkrywa skuteczność swoich działań, dowiaduje się, co sprawia rodzeństwu radość, co je złości. Maluch uczy się radzić sobie z ich reakcjami, a w przyszłości z reakcjami innych dzieci. Rodzice nie powinni dopuścić do eskalacji konfliktów między dziećmi, do rękoczynów, awantur. Jeśli się powtarzają, mogą się odbić się na psychice dzieci, które będą czuły do siebie żal i w konsekwencji mogą zacząć się unikać.

Mój brat, moja siostra
Siostry tworzą zazwyczaj związki życzliwe, a wobec młodszych braci są opiekuńcze. Natomiast bracia częściej ze sobą rywalizują, zwłaszcza gdy różnica wieku jest niewielka.
- sprawiedliwie rozdzielaj pochwały, aby malec mógł podziwiać starsze rodzeństwo bez uczucia zazdrości,
- podkreślaj, że każde z twoich dzieci jest wyjątkowe, jeśli będziesz faworyzowała jedno, między rodzeństwem zacznie narastać niechęć,
- zorganizuj zabawę, w której maluch naśladuje starsze rodzeństwo, np. brat pokazuje, jak skacze zając, a maluszek powtarza,
- ppoproś czasem, by starsze dziecko zajęło się młodszym, ale nie rób z niego niańki. Może np. w zdjąć mu zabawki z wyższej półki.
- zapewniaj towarzystwo w tym samym wieku, nawet gdy rodzeństwo dobrze się bawi.