Jak nauczyć dziecko empatii?

Uważa się, że właściwy poziom inteligencji emocjonalnej i empatii pozwala osiągnąć sukces zarówno w szkole, jak i w dorosłym życiu. Dzieci, które wiedzą, czym są emocje i jak sobie z nimi radzić, mają lepsze relacje z rówieśnikami i lepiej radzą sobie w życiu. Dlatego zdolności empatyczne warto rozwijać już od najmłodszych lat. Oto wskazówki, dzięki którym będziesz mogła nauczyć swoją pociechę wczuwania się w sytuacje i emocje innych ludzi.

Jak wyglądają dziecięce emocje?

Zdaniem psychologów empatia to pewnego rodzaju etap rozwoju, w trakcie którego dzieci poznają emocje. Przez pierwsze dwa życia maluszki są skoncentrowane głównie na sobie i trudno im pojąć, że inne osoby także mają swoje uczucia oraz potrzeby. Brzdąc nie rozumie jeszcze, że piesek odczuwa ból, gdy ciągniemy go za ogon, a starszy brat złości się, gdy jego wieża z klocków zostanie zepsuta. Jednak już w okolicach 2. roku życia u dziecka mogą pojawić się pierwsze przejawy empatii, wynikające z obserwacji i naśladowania mamy czy taty (np. karmienie lalki czy usypianie misia).

3-latek potrafi już wyciągać wnioski z obserwowanych sytuacji i zachowań empatycznych innych osób i powtarzać je, np. dzieląc się z bratem czekoladą czy przykrywając mamę kołdrą. Maluch w wieku 4-6 lat coraz lepiej rozumie już zależność między uczuciami innych osób a ich zachowaniami, dlatego łatwiej przychodzi mu podzielenie się swoimi zabawkami czy zrozumienie powodu, dla którego ktoś jest smutny. Ten wczesnodziecięcy okres jest więc najlepszym momentem na to, by wspierać rozwój empatii u malucha. Nauka ta, z pewnością zaowocuje w przyszłości.

Jak rozwinąć empatię u dziecka?

Podstawą empatii jest uwrażliwianie dziecka na różne sytuacje oraz umiejętność nazywania emocji. Obserwuj swoją pociechę pod kątem tego, jak reaguje na emocje ze swojego otoczenia. Możesz też nauczyć malucha empatii, wykorzystując do tego zdarzenia z dnia codziennego.

Dziecko musi wiedzieć, że wokół niego są inne osoby, które mają swoje uczucia i potrzeby. Dlatego ucz je empatii poprzez pomaganie innym. Jeśli idziecie na spacer i zauważycie na przykład starszą panią, która ma trudności z samodzielnym przejściem przez ulicę, pomóżcie jej. Gdy jakieś dziecko na placu zabaw siedzi samo i nie chce się bawić, podejdźcie razem do niego i spróbujcie ustalić, co się stało i dlaczego jest smutne. Dzięki takim prostym gestom Twoje dziecko otworzy oczy na innych. Albo kiedy maluch zechce pomóc ci w przygotowaniu śniadania, nie odmawiaj mu. W ten sposób mimowolnie wysyłasz dziecku komunikat: „Nie pomagaj, każdy musi radzić sobie sam”. Nie zdziw się więc, gdy Twoja pociecha, będąc już nastolatkiem, nawet nie zapyta, czy pomóc Ci przy zmywaniu naczyń albo sprzątaniu. Dlatego, jeśli brzdąc garnie się do pomocy, angażuj go, dostosowując wykonywane zadania do jego możliwości. A gdy zauważysz u dziecka empatyczne zachowania, pochwal je za to. Każdy człowiek lubi, gdy jego wysiłki są doceniane.

Zabawa, która wpiera rozwój emocjonalny

Dzieci mają zdolność nadawania cech przedmiotom nieożywionym. Maluch wierzy, że jego ukochana zabawka odczuwa głód, radość czy smutek. Dlatego doskonałym sposobem na nauczenie dziecka empatii jest pokazanie mu całej palety emocji. Z zestawem LEGO DUPLO „Moje pierwsze emocje” będzie to bardzo proste! Dzięki kolorowym postaciom do zbudowania z dużych klocków, twój maluch nauczy się, jak rozpoznawać i rozumieć różne emocje. Zadawaj mu pytania: „dlaczego chłopczyk jest zły?, jaką ma minę, mama czy smutna czy wesoła?”. Obróćcie dwustronne klocki, by przyjrzeć się różnym wyrazom twarzy.

Zabawa z dzieckiem to doskonały sposób na wczucie się w emocje oraz naukę empatii. Wchodząc w role, np. podczas zabawy klockami LEGO DUPLO, możecie analizować emocje, jakie mogą odczuwać poszczególne postacie. Wykorzystując klocki, rozmawiaj z dzieckiem o poszczególnych postaciach. Do klockowych bohaterów dopasuj odpowiedni kontekst sytuacyjny i spytaj malucha, jak się czuje dana zabawka i dlaczego tak jest. Co można zrobić, aby poprawić jej nastrój? Z jego powodu dana zabawka jest smutna bądź wesoła? Klocki z obrazkami nie tylko pokazują dziecku, jak rozpoznawać i rozróżniać poszczególne emocje, ale też pozwalają tworzyć własne historyjki o nastrojach i uczuciach. Powodem złości nie musi być zawsze tylko pęknięta piłka, a wstydu - upuszczony lód. Maluch może używać ludzików wymyślając własne sytuacje, co pozwoli mu rozszerzać wiedzę na temat przyczyn danych emocji. A to już pierwszy krok, jaki wykonuje dziecko do samodzielnego zrozumienia, czym są uczucia i jak sobie z nimi radzić.

Więcej: LEGO DUPLO