High Need Baby: 12 cech wyjątkowo wymagającego dziecka
High Need Baby bardzo często płacze, jest rozdrażnione i wyjątkowo wrażliwe na bodźce zewnętrzne. Najlepiej czuje się w ramionach opiekuna i domaga się jego stałej uwagi. Dowiedz się, jakie cechy ma wyjątkowo wymagające dziecko, jakie są przyczyny jego wrażliwości i jak postępować z High Need Baby.
- Ewa Janczak-Cwil
Twórcami terminu High Need Babies są William i Martha Sears, propagatorzy rodzicielstwa bliskości. High Need Baby to dziecko bardziej wymagające i wrażliwsze od innych. Co ważne High Need Babies nie zachowują się w wymagający sposób dlatego, że to rodzic robi coś źle. Jakie są cechy dziecka HNB i jak postępować z wyjątkowo wymagającym 2-latkiem czy przedszkolakiem?
Spis treści:
- Dziecko HNB – co to znaczy?
- Cechy High Need Baby
- Przyczyny HNB
- Postępowanie z dzieckiem HNB
- Czy z HNB się wyrasta?
- Test HNB
Dziecko HNB – co to znaczy
Dziecko HNB (spolszczane na „dziecko hajnid” lub „hajnik”) to zupełnie zdrowe dziecko, które nie ma żadnych deficytów ani problemów rozwojowych. Potrzebuje natomiast od rodziców znacznie więcej uwagi, troski i cierpliwości niż pozostałe dzieci. Stąd właśnie nazwa HNB – high need baby, w tłumaczeniu skrót ten oznacza dziecko o wysokich potrzebach.
Dziecko HNB ma specyficzny temperament, jest bardzo wrażliwe na bodźce i w bardzo gwałtowny sposób reaguje na wszystko, co zakłóca jego komfort. Trudno też je uspokoić, gdy gwałtownie reaguje na wszystko, co mu nie odpowiada.
Cechy High Need Baby
W pewnym sensie wszystkie niemowlęta są High Need Babies, bo wszystkie cechują się dużymi potrzebami. Niektóre dzieci jednak wydają się mieć większe potrzeby od innych i o nich mówi się, że są wyjątkowo wymagające.
Oto 12 cech typowych dla HNB:
1. Intensywne
„Ręce pełne roboty” – tak można opisać opiekę zarówno nad niemowlęciem, 2-latkiem, jak i przedszkolakiem HNB. Wyjątkowo wymagające dzieci można spotkać już na oddziale poporodowym – o ile niektóre noworodki leżą spokojnie w swoich łóżeczkach, High Need Babies głośno i często płaczą, domagając się spokojnego kontaktu z mamą i protestując podczas zabiegów pielęgnacyjnych i w kontakcie z personelem szpitala. Noworodki i niemowlęta HNB wkładają wiele wysiłku we wszystko, co robią. Jeśli płaczą, to głośno, jeśli piją mleko, to łapczywie, jeśli protestują to gwałtownie.
Stanowczo i wyraźnie domagają się zaspokojenia swoich potrzeb. Z wyjątkowo wymagających niemowląt wyrastają wyjątkowo wymagające dzieci. Będą odkrywać dom i świat z ciekawością i brawurą większą niż inne dzieci, mogą ignorować zagrożenia, ale są też zachwycające w swojej dociekliwości i kreatywności.
2. Hiperaktywne
High Need Babies są niezwykle aktywne. Są zawsze w ruchu i trudno im usiedzieć w miejscu. To oczywiście jest wyczerpujące dla opiekunów wyjątkowo wymagających dzieci, a w przyszłości może okazać się problemem w szkole. Niektóre niemowlęta (ale nie wszystkie), które należą do grupy HNB, mogą nie lubić, kiedy owija się je w kocyki lub rożki – mogą wtedy napinać mięśnie, wyginać się w łuk i głośno protestować. Karmienie niemowlaka HNB może być nie lada wyczynem i przypominać bardziej wrestling niż sielską chwilę dla mamy i dziecka.
3. Wyczerpujące
Rodzic wyjątkowo wymagającego niemowlaka czy 2-latka jest zmęczony, momentami nawet wykończony. Ciągłe noszenie, karmienie i pocieszanie dziecka HNB muszą odbijać się niekorzystnie na poziomie energii rodzica, to naturalne. Myśl o tych trudnych dniach, kiedy padasz ze zmęczenia i niewyspania jako o dniach „dawania” – dziecko czerpie twoją energię po to, by rozkwitnąć. To od razu stawia problem w innym świetle, prawda?
4. Łakome
High Need Babies jedzą częściej niż inne dzieci. Rodzice wyjątkowo wymagających niemowląt szybko zauważają, że karmienie nie służy tylko zaspokajaniu głodu dziecka, ale jest dla niemowlęcia formą pocieszenia, szukania bliskości. Karmienie HNB zmniejsza też częstotliwość, z jaką dziecko wymagające płacze. Nic dziwnego: badania wykazały, że w kulturach, w których niemowlęta rzadko płaczą, karmi się dzieci około 20 razy dziennie.
High Need Babies nie tylko częściej jedzą, ale też dłużej chcą pić mleko mamy. Później odstawiają się od piersi. Częste w przypadku wyjątkowo wymagających dzieci jest długie karmienie piersią – przez przynajmniej dwa lata.
5. Wymagające
High Need Babies stanowczo i głośno domagają się zaspokajania swoich potrzeb: bliskości, karmienia, snu itd. Wbrew temu, jak zwykli to odbierać dorośli, nie jest to próbą manipulacji ze strony dziecka, to tylko forma komunikacji z opiekunem. Wyjątkowo wymagające niemowlęta, 2-latki czy przedszkolaki nie lubią czekać, oczekują natychmiastowego zaspokajania swoich potrzeb. Nie akceptują też zamienników: jeśli chcą piersi, nie pocieszy ich przytulanka. Kiedy HNB wyrasta z okresu niemowlęcego, przed rodzicem zostaje postawione niełatwe wyzwanie: nauczyć swoje wymagające dziecko, że domagając się zaspokajania własnych potrzeb, musi brać pod uwagę także potrzeby innych ludzi.
6. Często się budzą
High Need Babies często budzą się w nocy, przez co ich rodzice są bardziej niewyspani od innych rodziców niemowląt. Wyjątkowo wymagające niemowlęta chcą być w nocy przytulane, noszone i karmione, a mamom HNB nie pozostaje nic innego tylko zaspokajać tę potrzebę dziecka.
7. Niezaspokojone
Rodzice High Need Babies często odczuwają frustrację, ponieważ ich dzieci wydają się ciągle niezadowolone. Są takie dni, kiedy nic nie jest w stanie zaspokoić potrzeb wyjątkowo wymagającego dziecka. Nieważne, jak bardzo je kochasz, jak często karmisz, jak długo nosisz – nic nie działa. Nie należy brać tego do siebie, to nie oznacza naszej porażki jako rodziców: takie są HNB i trzeba się z tym pogodzić, jednocześnie próbując znaleźć sposób na ich niezadowolenie i na zaspokojenie ich potrzeb – aż znajdzie się ten właściwy.
8. Nieprzewidywalne
High Need Babies są nieprzewidywalne. To, co działało wczoraj, dzisiaj może się już nie sprawdzać. Dotyczy to zarówno niemowląt, 2-latków, jak i przedszkolaków HNB.
9. Nadwrażliwe
Wyjątkowo wymagające dzieci są szczególnie wrażliwe na to, co się dzieje w ich otoczeniu. Prowadzenie normalnego rodzinnego życia w czasie ich drzemki jest niemożliwe, bo budzą się przy najlżejszym szeleście. Życie z HNB to jak stąpanie po lodzie: wymaga od rodziców ciągłej czujności. High Need Babies nie lubią zmian, nie lubią nieznanych miejsc, potrzebują rutyny. Głośno protestują, kiedy ich poczucie bezpieczeństwa jest zakłócone.
10. Lubią się przytulać
Jeśli jesteś mamą High Need Baby, wiesz, że twoje dziecko najlepiej czuje się w twoich ramionach. Odłożenie go do łóżeczka lub włożenie do wózka spotyka się z ostrym i głośnym protestem ze strony niemowlęcia HNB. Wyjątkowo wymagające dzieci potrzebują kontaktu fizycznego: dotyku, bycia w ramionach, przy piersi, spania w jednym łóżku z mamą. Bywa jednak i tak, że HNB potrzebuje czasu, by chcieć się przytulić – związane jest to z ich nadwrażliwością zmysłową.
11. Potrzebują innych
High Need Babies nie potrafią uspokoić się same. Nie pomagają pozytywki, karuzele lub smoczki. Dziecko HNB potrzebuje mamy lub taty, żeby ukoić swoje żale, zasnąć, wyciszyć się. Potrzeba czasu, żeby nauczyły się zasypiać samodzielnie i na pewno nie pomoże w tym metoda na wypłakanie się.
12. Lęk separacyjny
Termin „lęk separacyjny” ma szczególne odniesienie do dzieci HNB. Wyjątkowo wymagające dzieci chcą być z mamą przez 24 godziny na dobę i nie akceptują innych opiekunów. Potrzebują dużo czasu, żeby przekonać się do innych ludzi. Dla niemowlęcia mama to część niego, dlatego kiedy znika z pola widzenia, ono odczuwa silny lęk i dyskomfort.
Przyczyny wyjątkowej wrażliwości HNB
HNB to kombinacja genów, specyficznego temperamentu, budowy oraz sposobu funkcjonowania układu nerwowego. Wyjątkowe potrzeby mogą być także związane z innym przetwarzaniem bodźców i bardzo dużą wrażliwością.
Znajomość cech dziecka wysoko wrażliwego i objawów HNB pozwala lepiej je rozumieć, odróżnić to zjawisko od manipulacji i uwolnić się od poczucia winy rodzica, który nierzadko jest przekonany, że brakuje mu wystarczających kompetencji rodzicielskich.
Jak postępować z dzieckiem HNB?
Rodzice nie powinni ignorować potrzeb dziecka, ani wprowadzać kategorycznych zasad, które miałyby zmienić zachowanie malca. Psychologowie są zdania, że z High Need Babies najłatwiej jest nauczyć się żyć. Warto znaleźć sposób, aby potrzeby dziecka nie dezorganizowały zanadto życia rodzinnego. Co może pomóc w postępowaniu z High Need Babies?
- noszenie w chuście lub nosidle – zapewnią dziecku bliskość i ukojenie, a rodzicom wolne ręce,
- korzystanie z otulaczy, spowijanie – ułatwią zasypianie i wydłużą sen,
- huśtanie dziecka na huśtawce może łatwo uspokoić dziecko,
- puszczenie dziecku uspokajającej muzyki,
- delikatne masaże, zapewnienie fizycznej bliskości i kojącego dotyku,
- unikanie grających, święcących i głośnych zabawek.
Czy z HNB się wyrasta?
O tym, czy dziecko jest HNB czy nie, decydują w dużej mierze wrodzone cechy, np. wrażliwość na bodźce. Dlatego z bycia HNB się NIE wyrasta. Wszystkie cechy, które ma dziecko, a które sprawiają, że jest ono bardziej wymagające, nie znikają z upływem czasu, dlatego to nie jest tak, że wymagające niemowlę po przekroczeniu jakiejś wiekowej granicy nagle zmieni swoją wrażliwość i temperament i wyrośnie z bycia HNB.
Dobra wiadomość natomiast jest taka, że wraz z wiekiem dziecko uczy się kontrolować swoje reakcje. Wrażliwość, temperament, siła reakcji emocjonalnych pozostają takie same. Jednak w miarę dorastania HNB potrafi już zapanować nad sobą i nie jest tak, że na pierwszy rzut oka widać po zachowaniu, że dorosłe HNB w dzieciństwie przyprawiało rodziców o bezsenne noce i troskę.
Test HNB
Jeśli chcesz sprawdzić, czy twoje dziecko przejawia cechy HNB, możesz wykonać test na High Need Baby, który pozwoli Ci przekonać się, jaki jest temperament twojej pociechy. Warto także sięgnąć po lektury takie jak „Księga wymagającego dziecka” Williama i Marty Searsów, „Self Reg” Stuarta Shankera czy „Nie z miłości” Jaspera Juula, które poszerzą twoją wiedzę na temat opisywanego terminu.
Pamiętaj, że wszystkie niemowlęta przynajmniej czasami wykazują cechy charakterystyczne dla High Need Babies. Bycie rodzicem wymagającego dziecka to duże wyzwanie, ponieważ wymaga ogromu cierpliwości i zrozumienia. Choć wychowanie nie należy do najłatwiejszych, to nie zapominaj, że niesforny maluch to naprawdę wyjątkowe dziecko, które w przyszłości wyrośnie na fantastycznego dorosłego.
Źródło: AskDrSears.com
Zobacz także:
- Moje dziecko nie chce spać!
- Jak radzić sobie ze złością na dzieci?
- 5 głupich mitów o płaczu dziecka - też w nie wierzysz?