Kataru u niemowlaka pojawia się najczęściej wskutek infekcji wirusowej, którą dziecko zaraża się od bliskich. Rzadziej jego przyczyną jest zakażenie bakteryjne.

Reklama

Choć katar wydaje się błahą dolegliwością, wymaga leczenia. Szybkie zwalczenie nieżytu nosa jest ważne, aby ułatwić dziecku oddychanie. Młodsze niemowlęta nie potrafią oddychać przez usta, poza tym mają wąskie drogi oddechowe, zatkanie ich przez wydzielinę może utrudniać ssanie mleka, doprowadzić do rozszerzenia się infekcji na dolne drogi oddechowe lub do powstania duszności.

Katar może przybierać różne formy. Opisujemy, jak postępować przy różnych rodzajach kataru u niemowlaka.

Spis treści:

Katar u niemowlaka – objawy

Głównym objawem kataru jest pojawienie się wydzieliny z nosa i kichanie. Ale o katarze (nazywanym przez lekarzy również nieżytem nosa) mówimy także wtedy, gdy nie widać wydzieliny, ale nos nie jest drożny.

Zobacz także

Objawy kataru u niemowlaka:

  • kichanie,
  • wyciek płynnej wydzieliny z noska,
  • kłopoty z oddychaniem,
  • sapka,
  • zatkany nos,
  • rozszerzone skrzydełka nosowe,
  • gorsze samopoczucie.

Katarowi może także towarzyszyć kaszel, który jest skutkiem spływania wydzieliny z nosa po tylnej ścianie gardła. Z reguły zakatarzone dziecko również częściej płacze. To skutek dyskomfortu związanego z utrudnionym oddychaniem . Łzy w tym wypadku mogą mieć korzystne działanie, ponieważ rozpuszczają zaschniętą wydzielinę z nosa, co z kolei przynosi dziecku ulgę.

Rodzaje i przyczyny kataru u niemowlaka

Katar u niemowlęcia może mieć różną postać: może być wodnisty lub gęsty, a wydzielina mieć kolor biały, żółty lub nawet zielony. Sposób postępowania przy katarze zależy od jego rodzaju: inaczej leczy się katar wirusowy, a inaczej bakteryjny ropny.

Przyczyny kataru u niemowlaka

Przyczyną kataru u niemowlaka może być:

  • infekcja wirusowa,
  • infekcja bakteryjna,
  • alergia,
  • skrzywiona przegroda nosowa,
  • zbyt suche powietrze w pomieszczeniu,
  • zanieczyszczenie powietrza,
  • wrodzone defekty w obrębie ujść zatok.

Katar wirusowy to najczęstszy rodzaj kataru u niemowląt. Jak nazwa wskazuje, jego przyczyną są wirusy, dlatego bardzo łatwo o niego, zwłaszcza gdy maluch ma kontakt z innymi dziećmi. Zatkany nosek to efekt obrzęku oraz przekrwienia błony śluzowej. Katar ma postać lejącej się z noska wydzieliny.

Katar bakteryjny – wywołany przez bakterie – może być następstwem kataru o podłożu wirusowym. Jego cechą charakterystyczną jest zielonkawy lub żółty kolor wydzieliny.

Katar alergiczny wywołują alergeny takie jak np. sierść zwierząt, pyłki roślin czy kurz. Bardzo często towarzyszą mu takie objawy jak: kichanie, ból głowy, zaczerwienione i załzawione oczy. Podobnie jak w przypadku kataru wirusowego – wydzielina z noska ma ciekłą, lejącą postać.

Leczenie kataru u niemowlaka

Podstawą w leczeniu kataru jest regularne oczyszczanie dziecku nosa. Można to robić za pomocą roztworu wody morskiej lub soli fizjologicznej (takie preparaty są dostępne w aptekach). Aby oczyścić nos niemowlaka, należy wpuścić do każdej dziurki sól fizjologiczną lub roztwór soli morskiej, odczekać chwilę i odciągnąć rozrzedzoną wydzielinę aspiratorem. Rodzaj aspiratora nie ma znaczenia – może być taki podłączany do odkurzacza lub ręczny, w którym rodzic ustami odsysa katar dziecku. Zamiast wpuszczać płyn do noska, można zrobić też dziecku inhalację z soli fizjologicznej, która także pomaga rozrzedzić wydzielinę w nosie. Na koniec należy użyć aspiratora aby ją odessać.

Oczyszczanie nosa niemowlęcia jest bardzo ważne i warto to robić za każdym razem, gdy w nosie zbierze się wydzielina. Ponieważ przewody nosowe u tak małego dziecka są wąskie, obrzęk śluzówki nosa i katar bardzo utrudniają dziecku oddychanie, co jest szczególnie widoczne wtedy, gdy dziecko ssie pierś lub butelkę i próbuje jednocześnie oddychać przez nos.

Inne sposoby leczenia kataru u niemowlęcia:

  • Układanie na brzuszku – ułatwi wyciek wydzieliny z noska, a tym samym przyniesie maluchowi ulgę.
  • Układanie dziecka do snu z główką nieco wyżej, niż klatka piersiowa (możesz unieść jedną stronę materaca lub łóżeczka, podkładając pod nie np. książki).
  • Nawadnianie dziecka – gdy niemowlak jest zakatarzony, powinien dużo pić – sprawi to, że wydzielina z noska będzie rzadsza i łatwiej ją będzie usunąć.
  • Wietrzenie pomieszczeń kilka razy dziennie – temperatura w pokoju, w którym przebywa dziecko nie powinna być wyższa niż 21 stopni Celsjusza. ​
  • Zastosowanie kropli do nosa – ale uwaga! Krople stosuje się wyłącznie po konsultacji z lekarzem, w dodatku musi to być lek przeznaczony dla niemowląt.

Co na biały gęsty katar u niemowlaka?

Na początku kataru wydzielina jest wodnista, potem staje się śluzowa, biała. To znak, że nos atakują wirusy. Dziecko może mieć zapalenie spojówek i gardła, a także wysoką temperaturę (nawet do 40 st. C). Obrzęk śluzówki blokuje oddychanie. Prawie zawsze maluch jest niespokojny, nie ma apetytu i nie chce spać.

Jak pomóc dziecku? Starannie oczyszczaj nos dziecka, szczególnie przed snem i karmieniem. Możesz używać soli morskiej lub soli fizjologicznej do rozrzedzenia gęstej wydzieliny. Kropelki obkurczające śluzówkę noska (np. Nasivin, Otrivin), stosuj tylko, jeśli zaleci je lekarz i nie dłużej niż 3 dni – dłuższa kuracja może uszkodzić delikatną śluzówkę noska.

Jak leczyć żółty lub zielony katar u niemowlaka?

Żółty lub zielony katar u dziecka może wskazywać na infekcję bakteryjną. Wydzielina ma kolor biało-żółty lub zielonkawy. Dziecko ma zatkany nos, gorączkuje, jest niespokojne i nie ma apetytu. Ten rodzaj kataru wywołany przez bakterie zwany jest też katarem ropnym. Jeśli dziecko ma zielony katar bez innych objawów, przyczyną mogą być wirusy.

Jak pomóc dziecku? Niemowlę, które nie skończyło 6 miesięcy, a ma objawy ropnego kataru, musi zbadać pediatra. Lekarz oceni stan dziecka i przepisze leki (mogą wśród nich znaleźć się antybiotyki). U noworodka i niemowlęcia ropny katar może prowadzić do poważnych powikłań, np. zapalenie oskrzeli lub płuc. U najmłodszych dzieci te choroby często leczy się w szpitalu.

Katar przewlekły u niemowlaka – co robić?

Jeśli dziecko ma wiecznie zatkany nos, a wydzielina jest ropna, to oznaki kataru przewlekłego, który – nieleczony skutecznie – sam nie ustąpi. Jego przyczyną mogą być:

  • skrzywiona przegroda nosa,
  • wrodzone defekty w obrębie ujść zatok.

Jak pomóc dziecku? Jedynym skutecznym leczeniem w takim wypadku bywa operacja. Krzywa przegroda nosowa wymaga wyprostowania; jeśli ujścia zatok są zbyt wąskie – należy je poszerzyć. U starszych dzieci przyczyną przewlekłego kataru bywa też przerośnięty trzeci migdałek, który usuwa się operacyjnie. Musisz udać się z dzieckiem do pediatry albo od razu do laryngologa.

Lekarz może zalecić użycie nebulizatora, czyli inaczej inhalatora – urządzenia, które jest nie tylko skuteczne, ale i bezpieczne w użyciu już u niemowląt. Inhalacje pomagają zmniejszyć obrzęk śluzówki przy katarze, a to z kolei ułatwia oddychanie. W przypadku dzieci w pierwszym roku życia nie należy wykonywać inhalacji na własną rękę. Dotyczy to także wykorzystania inhalacji z naparów ziół. Niektóre zioła mogą być niebezpieczne dla niemowląt.

      Ile trwa katar u niemowlaka?

      To, ile trwa katar u niemowlaka, zależy od tego, czym jest spowodowany. Czasem katar trwa kilka dni i ustępuje bez śladu, kiedy indziej jest przewlekły lub prowadzi do różnych powikłań. Katar wirusowy u niemowlaka trwa około 10-14 dni. O katarze przewlekłym można mówić, gdy trwa dłużej niż dwa tygodnie.

      Nie myl kataru z sapką! U noworodka kanaliki nosowe są jeszcze bardzo wąskie. Gdy w pokoju jest sucho, dochodzi do obrzęku błony śluzowej nosa. Dziecku trudno wtedy oddychać, nie ma kataru, tylko sapkę, czasem nawet lekko pochrapuje, ale nie jest przeziębione.

      Katar u niemowlaka – kiedy do lekarza?

      Jeśli katar pojawia się u niemowlęcia poniżej 6. miesiąca życia, należy iść z dzieckiem do lekarza, który ustali przyczynę kataru i zleci odpowiednie leczenie. Drogi oddechowe u tak małych dzieci są wąskie, a niedrożność noska może znacznie utrudniać dziecku oddychanie.

      Ze starszym dzieckiem należy iść do lekarza, gdy katar trwa dłużej niż 7 dni i występują dodatkowe objawy, np. podwyższona temperatura. Lekarz zweryfikuje, czy u dziecka nie rozwija się poważniejsza infekcja. Tym, co również powinno skłonić do odwiedzenia pediatry, jest ból ucha, towarzyszący katarowi (może to być objawem rozwijającej się infekcji ucha środkowego). U niemowlęcia trudno rozpoznać w domu ból ucha. Objawem, który może go sugerować, jest płacz dziecka, próby pocierania ucha rączką lub tarcia chorym uszkiem o poduszkę.

      ​U starszego dziecka, które ma katar, ale nie gorączkuje, można wypróbować domowe sposoby na katar u dziecka. Metody te sprawdzą się również u młodszego niemowlaka, ale należy sięgać po nie po konsultacji z pediatrą.

      Zobacz także:

      Reklama
      Konsultacja merytoryczna

      Edyta Brala

      Licencjonowana położna Uniwersyteckiego Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
      Reklama
      Reklama
      Reklama