Dziecko w cyberświecie

Jakie programy, gry i strony www są odpowiednie dla najmłodszych? Jak sprawić, by surfowanie po internecie było bezpieczne? Radzi Marcin Sołodki z Fundacji „Dzieci Niczyje” – koordynator projektu „Sieciaki.pl”, poświęconego bezpieczeństwu dzieci w internecie.

Małe dziecko przed komputerem

Przedszkolaki w przeciwieństwie do swoich dziadków siadają do komputera bez obaw, że coś zepsują albo z czymś sobie nie poradzą. Grają, oglądają kreskówki, układają wirtualne puzzle. No i surfują po internecie. Mało tego, to właśnie one są najszybciej rosnącą grupą użytkowników sieci! Po myszkę sięgają coraz młodsze dzieci: cztero-, trzy-, nawet dwulatki. I radzą sobie zaskakująco dobrze.
– Moja dwuletnia córeczka Hania ogląda kreskówki na You Tube. A że szybko się kończą, nauczyła się uruchamiać je ponownie za pomocą klawisza spacji (to od niej dowiedziałem się, że można to zrobić i w taki sposób). Potrafi też wybrać sobie kolejną bajkę. I tu zaczyna się problem, bo obok świnki Peppy może być coś, co ze świnką nie ma nic wspólnego i czego absolutnie nie powinna oglądać – mówi koordynator „Sieciaków”.
Co w takim razie robić? Trzymać komputer pod kluczem i nie pozwalać na korzystanie z sieci do czasu, gdy dziecko podrośnie? Nie, bo po pierwsze to nic nie da (prędzej czy później dziecko i tak zetknie się z komputerem u kolegów), a po drugie – w ten sposób pozbawia się dziecko szalenie użytecznego narzędzia.

Zobacz sprawdzone gry online dla dziecka

Korzyści z komputera

Komputer jest nie tylko atrakcyjną zabawką, która daje mnóstwo frajdy i satysfakcji („Potrafię włączyć film/przejść na wyższy poziom” itd.), ale także:

• Pomaga w zdobywaniu wiedzy. Dzięki niemu przedszkolak z łatwością uczy się literek, cyferek, rozpoznawania i nazywania kolorów i wielu innych rzeczy.
• Rozwija – sensowne gry i programy edukacyjne uczą logicznego myślenia, rozwijają spostrzegawczość, pamięć wzrokową, koordynację ręka-oko, wyrabiają wytrwałość, cierpliwość i sztukę szybkiego podejmowania decyzji.
• Pozwala na nieograniczony dostęp do najrozmaitszych źródeł informacji i rozbudza zainteresowanie różnymi dziedzinami wiedzy i życia. Dzięki niemu można robić mnóstwo interesujących rzeczy, np. rozmawiać przez Skype’a z rozrzuconymi po świecie członkami rodziny.

Wybierz kolorowanki dla dziecka

Zagrożenia płynące z sieci

No dobrze, komputer ma wiele mniej lub bardziej oczywistych zalet, ale co z zagrożeniami? Ich oczywiście także nie brakuje. Oto tylko niektóre z nich:

• Niekontrolowany upływ czasu. Za długie korzystanie z komputera zabiera czas, który kilkulatek powinien przeznaczyć na zabawę z rówieśnikami, szaleństwa na placu zabaw itd.
• Wady postawy. Tkwienie przed komputerem może powodować wady postawy, uzależnienie lub rozdrażnienie spowodowane nadmiarem bodźców.
• Niebezpieczeństwa. Na dzieci czyha w internecie mnóstwo niebezpieczeństw. Strony zawierające treści, które mogłyby mieć szkodliwy wpływ na nieukształtowaną psychikę (pornografia, przemoc, witryny propagujące rasizm, narkotyki, itd.). Pedofile, tacy jak wstrętny, podający się za 12-latka typ z kampanii medialnej „Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie”. Cyberprzestępcy próbujący wyłudzić dane. Wirusy, które mogą zniszczyć wasz sprzęt. To tylko niektóre z nich. Możesz powiedzieć: zaraz, zaraz, czy one dotyczą przedszkolaków? Nawet jeśli nie albo w niewielkim stopniu, to już teraz musisz wiedzieć, jak chronić przed nimi swoje dziecko.

[CMS_PAGE_BREAK]

Jak nauczyć dziecko mądrego korzystania z komputera?

Wszelkie zagrożenia można ominąć – pod warunkiem że nie zostawia się dziecka przed komputerem samemu sobie.
1. Postaw komputer lub trzymaj laptopa we wspólnym pokoju. Przedszkolak nie musi go mieć na wyłączność, w swojej sypialni. Wręcz nie powinien, bo to rodzic ma decydować, kiedy i ile czasu dziecko będzie siedziało przed monitorem!
2. Załóż dziecku odrębne konto użytkownika (każdy system operacyjny ma taką możliwość), dzięki któremu dziecko ma dostęp tylko do swojej przestrzeni – ulubionych stron. W ten sposób ochronisz własne pliki, by dziecko ich przypadkiem nie skasowało, i sprawisz, że nie pójdzie w ślady trzylatki, która... kupiła koparkę za 20 tys. dolarów. Będziesz także mogła skorzystać z funkcji kontroli rodzicielskiej.
3. Wprowadź jasne zasady dotyczące korzystania z komputera. Aby uniknąć ciągłych dyskusji, zawrzyj z dzieckiem umowę. Może ona wyglądać na przykład tak:
- wspólnie ustalamy, kiedy wolno mi surfować po internecie,
- wspólnie wybieramy strony internetowe, które będę mógł odwiedzać,
- gdy coś mnie zaniepokoi lub przestraszy, od razu was zawołam,
- podczas surfowania nikomu obcemu nie podam mojego imienia, nazwiska ani numeru telefonu do domu,
- nikomu nie podam też naszego adresu ani adresu mojego przedszkola.

Czytaj też: Jak zadbać o bezpieczeństwo dziecka w sieci?

4. Nastaw w domu budzik lub minutnik. Komputer to nie niania! Przedszkolak powinien korzystać z niego nie dłużej niż kwadrans dziennie. Nie licz na to, że rozbawione dziecko grzecznie powie grom „pa pa”. Jest bardziej prawdopodobne, że będzie walczyło jak lew o kolejne pięć minut. Jednak nie ulegaj, bo z kwadransa zrobi się godzina, potem dwie i ani się obejrzysz, a dziecko będzie tkwiło przed ekranem całymi dniami.
5. Wybieraj gry i programy edukacyjne. Odpowiednie do wieku dziecka. Te przeznaczone dla starszych dzieci lub dorosłych mogą zawierać treści nieodpowiednie dla kilkulatka.

Czy wiesz: Jak wybrać tablet dla dziecka?

6. Stosuj filtry i zabezpieczenia. Surfujące po sieci dziecko można chronić przed nieodpowiednimi czy niebezpiecznymi treściami za pomocą trzech narzędzi. Są to:

• Filtry. Np., Cenzor, Edek (dawny Beniamin) Motyl, Ochraniacz, Opiekun Dziecka w Internecie, Strażnik Ucznia, Weblock, X Guard II.
• Funkcje kontroli rodzicielskiej w systemach operacyjnych. Niektóre pozwalają m.in. ograniczyć dzieciom dostęp do wybranych gier i treści w całej sieci oraz precyzyjnie ustalić limit czasu korzystania z komputera lub internetu.
• Funkcje kontroli rodzicielskiej w programach antywirusowych. Ma je prawie każdy taki program. Niestety, żadne z nich nie jest doskonałe.

7. Wspieraj i reaguj. Co robić, gdy dziecko trafi na nieodpowiednią stronę lub przydarzy mu się coś niepokojącego? – Wysłuchaj, nie obwiniaj i pochwal, że ci o tym powiedziało. Tylko dzięki temu dowiesz się, co się naprawdę wydarzyło i jak do tego doszło – radzą specjaliści z serwisu www.dzieckowsieci.pl. Jeśli dziecko zetknęło się z treściami nielegalnymi (pornografia dziecięca, treści rasistowskie itd.), zgłoś to na stronie www.dyzurnet.pl albo pod numerem 0 801 615 005 (trzeba się nagrać) albo 800 100 100 (telefon zaufania w sprawach związanych z bezpieczeństwem dzieci w internecie). Jeśli natomiast sądzisz, że padło ofiarą przestępstwa, zawiadom także policję.
8. Pokaż, że komputer ułatwia życie. Pokaż dziecku, że dzięki komputerowi można: wysłać e-maila, porozmawiać twarzą w twarz z mieszkającą za oceanem ciocią, odwiedzić zoo i sprawdzić, jak po angielsku mówi się „koń” (np. www.ling.pl). Warto też obejrzeć zrobione z kosmosu zdjęcie swojej okolicy (np. Google Earth) i znaleźć nowe pomysły na zabawy. Tu znajdziecie instrukcje tworzenia skomplikowanych zabawek (np. jak krok po kroku zrobić tygrysa z papieru), będziecie robić zakupy itp.

Zobacz też: 10 gier edukacyjnych dla dzieci na tablet

[CMS_PAGE_BREAK]

Internetowe BHP

To, czy twoje dziecko będzie w sieci bezpieczne, zależy głównie od ciebie. Dlatego najpierw sama odrób lekcje:

• Informacje na temat zagrożeń związanych z internetem (niektóre z nich wymieniliśmy w tekście) oraz rady, jak uchronić przed nimi dziecko, znajdziesz m.in. w serwisach www.dzieckowsieci.pl, www.bezpiecznypc.pl, www.safeinternet.pl.
• Elementarze dotyczące bezpieczeństwa w sieci możesz pobrać w formie elektronicznej dla dzieci (raczej starszych), dla dorosłych i dla całej rodziny.
• Serwisy adresowane bezpośrednio do dzieci – koniecznie je odwiedźcie! Uczą zasad bezpieczeństwa w atrakcyjnej formie, są pełne kreskówek, teledysków i konkursów.

Czytaj też: Życie bez sieci? Niemożliwe!

Bezpieczne strony

W sieci jest mnóstwo miejsc atrakcyjnych dla przedszkolaka. Oto adresy niektórych z nich:
- www.buliba.pl Gry dla dzieci od drugiego roku życia.
- www.ciufcia.pl Rozwijające zabawy zaprojektowane przez psychologów.
- www.panfu.pl Serwis społecznościowy, z którego korzystają nawet przedszkolaki. Dzieci są pandami i rozmawiają za pomocą „gotowców”.
- w internecie znajdziesz także wyszukiwarki i katalogi bezpiecznych stron dla dzieci: www.lupiko.pl i www.sieciaki.pl/best.

Czytaj też: Klasyfikacja gier PEGI – jak ją odczytywać