Zwroty grzecznościowe – przykłady, zastosowania w mowie i piśmie
Umiejętność stosowania zwrotów grzecznościowych należy do zasad dobrego wychowania. Choć większość osób zna wszystkie typowe zwroty grzecznościowe w języku polskim, to nie każdy umie z nich odpowiednio korzystać. Sprawdź, na co zwrócić uwagę, stosując zwyczajowe zwroty grzecznościowe w mowie i piśmie.
Zwroty grzecznościowe powinny być nieodłączną częścią języka mówionego i pisanego w sytuacji, gdy dochodzi do kontaktu między ludźmi. Służą wyrażaniu różnych uczuć, potrzeb i pragnień, świadczą o umiejętnościach społecznych. Prawidłowe korzystanie z form grzecznościowych świadczy o dobrym wychowaniu i umiejętności znalezienia się w każdej sytuacji.
Spis treści:
- Jakie są zwroty grzecznościowe?
- Przykłady zwrotów grzecznościowych w piśmie
- Zwroty grzecznościowe w mowie
Jakie są zwroty grzecznościowe
Zwroty grzecznościowe dzieli się na kilka typów, które zależą od celu, w jakim używa się konkretnych sformułowań. Najpopularniejsze to powitania, pożegnania, prośby i przeprosiny. Ale do tej kategorii należą jeszcze dwa typy zwrotów.
Wszystkie rodzaje zwrotów grzecznościowych:
- Zwroty powitalne – używa się ich do nawiązania kontaktu, np. dzień dobry, witam, cześć, hej, Szanowny Panie.
- Zwroty pożegnalne – stosowane do zakończenia kontaktu, np. do widzenia, do zobaczenia, cześć, z poważaniem, z wyrazami szacunku.
- Podziękowania – służą wyrażeniu wdzięczności, np. dziękuję, serdecznie dziękuje, bardzo dziękuję, składam podziękowania.
- Przeprosiny – używa się ich do wyrażenia swojego ubolewania, np. przepraszam, bardzo przepraszam, wybacz, przykro mi.
- Prośby – np. proszę, czy mogę prosić o, zwracam się z uprzejma prośbą.
- Gratulacje – są to wyrazy uznania z okazji sukcesu lub ważnego wydarzenia, np. gratuluję, składam gratulacje.
- Zaproszenie – prośba o wzięcie udziału w jakimś wydarzeniu lub przyjście na uroczystość, np. serdecznie zapraszam, będzie mi miło gościć.
Przykłady zwrotów grzecznościowych
Choć w ramach każdej kategorii formy grzecznościowe służą temu samemu, to nieco innych zwrotów używa się w mowie, a innych na piśmie, zwłaszcza w korespondencji formalnej, oficjalnej. Znaczenie ma też to, do kogo osoba mówiąca lub pisząca się zwraca.
O ile w mowie można czasami pozwolić sobie na większą swobodę, to korespondencja wymaga bardziej oficjalnego stylu.
Poniżej kilka przykładów zwrotów grzecznościowych oraz często popełniane błędy.
Zwroty grzecznościowe w korespondencji
Można przyjąć, że zarówno korespondencja listowna, jak i mailowa powinny rządzić się tymi samymi prawami. Na początku zawsze powinno znaleźć się powitanie. W korespondencji oficjalnej używa się w tym celu zwrotów:
- Szanowna Pani,
- Szanowny Panie,
- maila można także rozpocząć od Dzień dobry.
Nie należy rozpoczynać korespondencji od: Witam. To dość popularny błąd, zwłaszcza w korespondencji mailowej. Zwrot ten uznawany jest za protekcjonalny. Dopuszczalny jest jedynie w sytuacji, gdy np. profesor wita się z grupą studentów. Zwrot „witam”, sugeruje pewną przewagę osoby mówiącej nad adresatem takiego powitania, nie jest więc to powitanie wyrażające szacunek.
Zwroty grzecznościowe na końcu listu lub maila powinny w korespondencji formalnej brzmieć:
- Z wyrazami szacunku,
- Z poważaniem,
- Łączę ukłony, choć to raczej zwrot przestarzały i trudno, by ukłony łączyła kobieta pisząca do mężczyzny.
Nie należy w korespondencji formalnej i oficjalnej kończyć listu czy maila zwrotem: Pozdrawiam, gdyż nie jest ono odpowiednie, gdy ktoś zwraca się do osoby o wyższym statusie oraz do nieznanego adresata.
W korespondencji nieformalnej, czyli między znajomymi stosuje się zwroty swobodniejsze. Użycie tych formalnych, może tworzyć sztuczny dystans między komunikującymi się osobami. Zatem w listach i mailach znajomi powitają się następująco:
- Dzień dobry,
- Cześć,
- Hej.
Z kolei pożegnanie znajomych może brzmieć następująco:
- Do zobaczenia,
- Uściski,
- Cześć,
- Pozdrawiam.
Zwroty grzecznościowe w mowie
Inne zwroty stosuje się w kontakcie z osobą obcą lub taką, której chcemy wyrazić szacunek, a inne w kontakcie ze znajomymi. Do kogoś, komu należy się szacunek mówimy:
- dzień dobry,
- do widzenia,
- proszę mi wybaczyć,
- czy mogę prosić o...
Natomiast w kontakcie ze znajomymi mówimy:
- cześć,
- to na razie,
- przepraszam,
- proszę.
W mowie nie stosuje się następujących zwrotów stosowanych w korespondencji:
- z poważaniem,
- z wyrazami szacunku,
- składam podziękowania,
- zwracam się z uprzejmą prośbą.
Zobacz także:
- 20 rzeczy, których dziecko nie powinno robić przy stole
- Chcesz dobrze wychować dzieci? Skorzystaj z tych rad
- Jak wychować dziecko na dobrego człowieka