Użądlenie osy –​ jak pomóc dziecku? Sprawdź, co robić i jak zmniejszyć opuchliznę

W wyniku użądlenia osy dziecko natychmiast odczuwa silny ból (to efekt działania jadu wpuszczonego przez owada). W miejscu ugryzienia na skórze pojawia się rumień, czyli zaczerwienienie skóry, oraz obrzęk – czasem opuchlizna po użądleniu osy może być duża i obejmować nie tylko miejsce ukąszenia. Miejsce użądlenia może swędzieć i piec. Na tym zwykle się kończy. Jeśli dziecko nie jest uczulone na jad owadów, objawy powinny ustępować po kilku godzinach od ukąszenia. U niektórych osób może jednak wystąpić silniejsza reakcja, a wraz z nią na skórze pojawia się duża opuchlizna, która może utrzymywać się przez 2-3 dni. W bardzo rzadkich przypadkach organizm może zareagować na użądlenie gwałtownie. Na szczęście u dzieci sytuacje zagrażające życiu należą do wyjątków. Zawsze jednak na wszelki wypadek dziecko należy uważnie obserwować.

Co robić w przypadku użądlenia osy?

Ludzie zwykle mają problem z odróżnieniem osy od pszczoły, dlatego najpierw należy upewnić się, czy w miejscu ukąszenia nie widać żądła. Zostawiają je pszczoły (żądło trzeba wyciągnąć, aby przerwać wnikanie jadu do organizmu).

Co robić zaraz po użądleniu osy:

• Gdy osa użądli dziecko lub dorosłego uczulonych na jad, jak najszybciej wezwij karetkę i podaj adrenalinę, jeśli została już zalecona przez lekarza do stosowania w takich sytuacjach. Uwaga! Nie należy podawać wapna do picia!
• Odkaź rankę – umyj miejsce ukąszenia wodą z mydłem, tak pozbędziesz się jadu ze skóry.
• Schładzaj miejsce użądlenia – to utrudni wchłanianie jadu osy i zadziała przeciwbólowo i przeciwobrzękowo.
• Posmaruj obrzęk – aby złagodzić swędzenie i opuchliznę użyj kremu z hydrokortyzonem lub ogólnie dostępnego preparatu na ukąszenia owadów (np. Fenistil, Dapis, Ziaja Antybzzzy).
• Jeśli nie masz preparatu na użądlenia, przyłóż cebulę, plaster cytryny, gazik z roztworem sody oczyszczonej – hamują wydzielanie histaminy i narastanie obrzęku i bólu.
• Gdy dziecko skarży się na silny ból, podaj mu środek przeciwbólowy i pilnuj, żeby nie drapało miejsca po użądleniu osy – jeśli to trudne, naklej dla ochrony plasterek.
• Bezpośrednio po użądleniu osy trzeba dziecko obserwować przez ok. 30 minut – w tym czasie może wystąpić silna reakcja alergiczna wymagająca pomocy lekarskiej.

Uwaga! Nie należy wysysać ranki po użądleniu! Powoduje to rozszerzenie naczyń krwionośnych i szybsze wchłanianie się jadu.

Domowe sposoby na użądlenie osy

Na rumień i obrzęk możesz też zastosować domowe metody:

• okład z octu, roztworu sody oczyszczonej – namocz gazik w occie i pozostaw na skórze przez kilka minut;
• zimny kompres – użyj kostek lodu zawiniętych w ściereczkę (aby nie odmrozić skóry) lub ręcznika zmoczonego zimną wodą;
• ucisk powyżej użądlenia osy – jeśli doszło do użądlenia alergika, albo samopoczucie dziecka lub dorosłej osoby użądlonej pogarsza się, przed udaniem się do lekarza warto zrobić opaskę uciskową (trzeba ją poluzowywać na chwilę co 10 minut)

Jeśli u dziecka nie wystąpią żadne niepokojące objawy, nie musisz zabierać go do lekarza. Jad osy nie jest szkodliwy dla człowieka, jeśli nie jest on uczulony na jad owadów. Zagrożenie dla życia powstaje u osoby zdrowej dopiero w wyniku użądlenia kilkuset os naraz. Dla zdrowego dziecka i dorosłego niebezpieczne może być użądlenie osy w okolice twarzy, szyi, ust, wnętrza jamy ustnej, języka lub gardło.

Jeśli opuchlizna jest duża i utrzymuje się przez kilka dni, można przypuszczać, że doszło do zakażenia ranki lub dziecko jest uczulone na jad pszczoły lub osy. W takiej sytuacji konieczny jest kontakt z lekarzem, który przepisze leki antyalergiczne lub maść z antybiotykiem (czasem konieczne jest leczenie obydwoma preparatami). Dziecko powinno otrzymać również skierowanie do alergologa. Silny odczyn świadczy o tym, że w przyszłości reakcja na ugryzienie owada może być jeszcze silniejsza, dlatego lekarz po wykonaniu badań przepisze adrenalinę (epinefrynę) w autozastrzyku, którą należy mieć zawsze przy sobie.

Kiedy wezwać pogotowie po użądleniu osy?

Ze względu na ryzyko wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego użądlone przez osę dziecko należy obserwować. Silna reakcja, która może zagrażać życiu, pojawia się w ciągu pół godziny od użądlenia osy, może bardzo szybko narastać i wymaga natychmiastowej pomocy. Objawy są widoczne nie tylko w miejscu użądlenia osy.

U dziecka mogą wystąpić:

• obrzęk twarzy, ust, gardła;
• trudności z oddychaniem;
• przyspieszone bicie serca;
• zawroty głowy, omdlenie;
• świąd ciała;
• nudności i wymioty.

Reakcja na użądlenie osy jest silna? Wzywaj pogotowie lub jak najszybciej jedź z dzieckiem do szpitala. Jeśli maluch ma stwierdzoną alergię na jad owadów i masz przy sobie adrenalinę w zastrzyku, podaj ją natychmiast po ukąszeniu. To zapobiegnie wystąpieniu anafilaksji. Jeśli dziecko użądliło kilka os lub jedna osa ugryzła je w szyję, twarz lub język, konieczna jest szybka pomoc lekarska.

Jak uniknąć użądlenia osy?

Osy najczęściej nie atakują bez powodu, choć zdarza im się użądlić pozornie bez przyczyny. Osy atakują rojem, gdy wyda im się, że jest zagrożone ich gniazdo, które wygląda jak papierowa kula zrobiona z szarawego papieru (na zdjęciu poniżej). Dlatego gniazda os lepiej omijać z daleka.:

Gniazdo os. fot. Adobe Stock

Najczęściej osy ulegają rozdrażnieniu, gdy człowiek gwałtownie się rusza w ich pobliżu, intensywnie pachnie perfumami lub innymi kosmetykami. Zdarza im się także atakować osoby ubrane w ciemne lub jaskrawe barwy. Dlatego, aby zmniejszyć ryzyko użądlenia osy:

• nie ubieraj się w ciemne lub jaskrawe ubrania;
• gdy pojawi się obok ciebie osa, nie oganiaj się od niej bardzo gwałtownymi ruchami;
• przed wyjściem z domu unikaj używania silnie pachnących kosmetyków;
• zawsze podczas jedzenia na świeżym powietrzu patrz, czy do ust wkładasz tylko jedzenie;
• nie zostawiaj napoju na dworze w otwartej puszce – zawsze przelewaj napój do przezroczystej szklanki, aby widzieć, czy nie ma w nim osy.

Do użądleń os dochodzi najczęściej w sytuacji, gdy zostaną one rozdrażnione lub przyciśnięte, np. nadepnięte. Osy zbliżają się do jedzenia, nie tylko słodkiego. Mogą usiąść na lodach, owocach, kawałku mięsa albo wpaść do szklanki z napojem. Gdy w ten sposób znajdą się przez przypadek w ustach człowieka, stwarzają największe zagrożenie dla jego zdrowia i życia – szybko narastająca opuchlizna może uniemożliwić oddychanie.

Zobacz też:

• Ugryzienie szerszenia – co robić
• Co stosować na ugryzienie komara?
• Ugryzienie meszki – objawy, jak leczyć