Kompleks Edypa: na czym polega, objawy, leczenie
Kompleks Edypa jest pojęciem psychologicznym określającym pociąg seksualny syna do matki. U podłoża tego zaburzenia leży lęk przed utratą miłości matki, co może przełożyć się na rywalizację z ojcem o jej względy. Kompleks Edypa naturalnie mija w wieku dziecięcym, niekiedy jednak może przeobrazić się w zaburzenia w wieku dorosłym, które należy leczyć.
Pojęcie kompleksu Edypa wywodzi się z mitologii greckiej. Edyp – król Teb, nie znał swoich biologicznych rodziców. Zrządzenie losu sprawiło jednak, że zabił swojego ojca i ożenił się z własną matką, która urodziła mu dzieci.
Do psychologii pojęcie kompleksu Edypa wprowadził Zygmunt Freud. On również nawiązał do mitologicznych wydarzeń, które jego zdaniem są pierwowzorem takiej relacji syna z matką.
Kompleks Edypa – psychologia
Kompleks Edypa początkowo opisywany był jako pragnienie seksualnego związku z rodzicem przeciwnej płci. Według Freuda pojawienie się tego zjawiska jest zupełnie naturalne na pewnym etapie rozwoju dziecka. Dotyczy ono chłopców od 3. do 5. roku życia. To okres w rozwoju psychoseksualnym, w którym dziecko zaczyna odkrywać swoją seksualność i kieruje związane z nią uczucia na najbliższą chłopcu osobę płci przeciwnej, czyli matkę.
Aktualnie w psychologii kompleks Edypa postrzegany jest raczej jako lęk dziecka przed utratą miłości matki, niż erotyczny pociąg i pragnienie w stosunku do niej. Dziecko w tym okresie zaczyna zdawać sobie sprawę z własnej fizyczności, a co za tym idzie – odrębności od matki.
Kompleks Edypa występuje u chłopców, jednak analogicznie u dziewczynek pojawia się podobna relacja z ojcem, określana jako kompleks Elektry.
Zobacz także
Kompleks Edypa – objawy
Objawy kompleksu Edypa u dziecka:
- nieuświadomione pragnienie seksualnego związku z rodzicem płci przeciwnej,
- złość, zazdrość, niechęć skierowana do ojca,
- manifestacja zazdrości o ojca, np. niegrzeczne zachowanie w jego obecności,
- potrzeba rywalizacji z ojcem i postrzeganie go jako rywala,
- próba odseparowania ojca od matki,
- oczekiwanie, że uwaga matki będzie skierowana wyłącznie na niego.
Ab y chłopiec rozwijał się prawidłowo, a kompleks Edypa nie przetrwał do wieku dorosłego, rodzice powinni w tym czasie:
- jasno wyznaczać granice,
- okazywać dziecku miłość,
- zapewnić poczucie bezpieczeństwa.
Kompleks Edypa w życiu dorosłym
Kompleks Edypa zazwyczaj zostaje naturalnie rozwiązany w dzieciństwie, gdy dziecko dostaje wystarczająco dużo miłości od obojga rodziców. To sygnał dla dziecka, że oddzielenie od matki jest czymś naturalnym i wcale nie musi wiązać się z brakiem miłości z jej strony. Jeżeli jednak chłopiec w wieku dziecięcym nie zrozumie i nie zaakceptuje tych zmian – może borykać się z problemami w życiu dorosłym. Ich powodem może być także rozwód rodziców, trudne relacje rodzinne, zaobserwowanie przez dziecko poczucia niespełnienia matki w relacji z ojcem. W takiej sytuacji chłopiec może czuć się wygranym w rywalizacji z ojcem. Dodatkowo matka często całą swoją miłość przelewa wtedy na syna.
Mężczyzna z kompleksem Edypa będzie miał problem, by wejść w relację z kobietą i stworzyć prawidłowo funkcjonujący związek. Niekiedy objawem kompleksu Edypa w życiu dorosłym jest chęć podporządkowania się matce, uzależnienie od niej i jej opieki (np. niechęć opuszczenia rodzinnego domu).
Nierozwiązany kompleks Edypa może także stanowić podłoże zaburzeń narcystycznych. Mężczyzna z kompleksem Edypa może ciężko reagować na krytykę ze względu na przeświadczenie o swojej wyjątkowości.
Kompleks Edypa – leczenie
Występowanie kompleksu Edypa w dorosłym życiu wymaga pomocy specjalisty. Nie można oczekiwać, że problem sam się rozwiąże. Nie wystarczy też wsparcie najbliższej osoby. Mężczyzna z kompleksem Edypa, aby poradzić sobie ze swoimi problemami, powinien podjąć psychoterapię (najlepiej terapię psychoanalityczną). W trakcie terapii specjalista wraz z pacjentem przeanalizuje jego dzieciństwo, pomoże dojść do sedna problemu, a w efekcie – przepracować dawne konflikty.
Zobacz także:
- Ekspert wyjaśnia, jak być fajnym ojcem