Toksyczna matka - jakie ma cechy i jak sobie z nią radzić

Konsekwencje toksycznej relacji z matką odczuwa się przez całe życie. Zachowania i cechy toksycznej matki to przede wszystkim: ciągła krytyka, lekceważenie dziecka i jego zdania, zazdrość o dziecko, obwinianie go o swoje niepowodzenia, a także wymuszanie określanych zachowań. Nie ustają one, gdy dziecko dorośnie, toksyczna matka nadal zachowuje się w ten sam sposób - jednak już w stosunku do dorosłego człowieka. Toksyczna matka może mieć świadomość swoich zachowań i tego, że wpływają one destrukcyjnie na dziecko, jednak zazwyczaj są one nieświadome i oparte o mechanizmy psychiczne.

Spis treści:

1. Toksyczna matka – cechy
2. Jak działa toksyczna matka?
3. Toksyczna miłość matki do syna
4. Toksyczna miłość matki do córki
5. Jak radzić sobie z toksyczną matką?

Toksyczna matka – cechy

Problem toksycznej matki jest bardzo indywidualny, w każdej sytuacji i relacji może polegać na czymś innym. Toksyczne matki mają jednak zespół cech oraz zachowań, które je charakteryzują.

Cechy i zachowania toksycznej matki:

• nadmierna kontrola,
• nadopiekuńczość,
• szantażowanie emocjonalne dziecka,
• wzbudzanie w dziecku poczucia winy,
• nadmierny krytyka,
• pragnienie bycia cały czas w centrum zainteresowania,
• wygórowane wymagania,
• manipulacja,
• ciągłe wtrącanie się w sprawy dziecka,
• niekiedy rywalizacja z dzieckiem.

Jak działa toksyczna matka?

Jak działa toksyczna matka? Bardzo często w sposób nieświadomy. Zdarza się, że jej zachowanie wynika z lęku, że ktoś (lub ona sama) mógłby zarzucić jej, że jest złą matką - stąd bierze się nadopiekuńczość w stosunku do dziecka. Ona sama w swoim dzieciństwie mogła doświadczyć braków emocjonalnych. Toksyczna matka pragnie w sposób nadmierny kontrolować dziecko, mieć wpływ na jego życie, często jest to również połączone z szantażem emocjonalnym – jeśli dziecko robi coś „nie po jej myśli” - wybucha płaczem, obraża się, złości na dziecko. W skrajnych sytuacjach może nawet posunąć się do udawania choroby. Toksyczna matka wzbudza w dziecku poczucie winy - jest to duży ciężar emocjonalny dla dziecka, także w życiu dorosłym. W toksycznej relacji matka też nadmiernie krytykuje dziecko - trudno jest jej dogodzić, pragnie też być w centrum uwagi lub odwrotnie - jest niedostępna dla dziecka.

Toksyczna miłość matki do syna

Toksyczna matka często nie zauważa swojego destrukcyjnego wpływu na życie (nawet już dorosłego) syna, jest przekonana, że nikt poza nią nie da synowi szczęścia, nie zaopiekuje się nim. Z kolei syn w takiej relacji boi się, że jeśli zacznie być samodzielny – skrzywdzi tym swoją matkę lub zniszczy ich relację.

Toksyczna miłość matki do syna przekłada się na następujące zachowania:

• Matka jest przekonana, że syn chce tego samego, co ona.
• Wychowuje syna na osobę zależną, nie pozwala doświadczać mu konsekwencji swoich błędów.
• Chce, by syn ciągle się nią interesował.
• Podkreśla wyjątkowość ich relacji.
• Podejmuje decyzje za syna, kontroluje jego życie prywatne.
• Często udowadnia dorosłemu synowi, że żadna kobieta nie jest w stanie sprostać jego oczekiwaniom (w rzeczywistości są to oczekiwania matki).
• Oczekuje, że syn będzie opowiadał się po jednej ze stron – matki lub dziewczyny.

Syn może być przedłużeniem jej niespełnionych oczekiwań – matka oczekuje, że będzie on robił to, czego nie zrobił inny mężczyzna w jej życiu – będzie przy niej, otoczy ją opieką. Jeśli relacja matki z synem jest destrukcyjna – nieświadomie czuje się on zobowiązany do pełnienia roli partnera swojej matki.

Toksyczna miłość matki do córki

Matka utrzymuje dorosłą już córkę w pozycji dziecka - traktuje ją jak małą i nieporadną dziewczynkę. Córka z kolei psychicznie nie czuje się dojrzałą kobietą i nie ma wcale przekonania (mimo że powinna), że może robić, co chce - obawia się reakcji swojej matki. ​Toksyczna matka może nieświadomie pragnąć, by córka była lepszą wersją jej samej, traktując ją jako przedłużenie swojej osoby.

Toksyczna miłość matki do córki może objawiać się następującymi zachowaniami:

• Matka wyręcza córkę w obowiązkach domowych.
• Ciągle chwali córkę lub krytykuje, a ona przez to uzależnia się od oceny matki.
• Udowadnia córce, że ta nie poradzi sobie bez niej.
• Ingeruje w sprawy córki, ale także wciąga ją we własne problemy.
• Kontroluje córkę, manipuluje nią.
• Okazuje niezadowolenie, gdy córka angażuje się w relacje z mężczyzną.
• Wyraża niezadowolenie z emocjonalnej bliskości córki z innymi kobietami – traktuje to jako swego rodzaju zdradę ich relacji.

Jak radzić sobie z toksyczną matką?

Już jako dorośli ludzie często chcemy przepracować relację z rodzicami, naprawić je lub uporać się z ich negatywnymi skutkami. Jak więc radzić sobie z toksyczną matką? Jako formę pomocy zaleca się psychoterapię - specjaliście łatwiej będzie rozwiązać ten problem. Pomoc psychologa jest szalenie istotna. Wskazana jest również psychoterapia rodzinna, obejmująca matkę i syna lub córkę. Ważne jest także, by dorosłe dziecko toksycznej matki nauczyło się asertywności w stosunku do niej oraz skutecznej komunikacji. Pomoc w tej kwestii również znajdzie w gabinecie psychologicznym.

Zobacz także:

• Matka idealna? Nie istnieje. Dobra matka jest inna (wyjaśniamy!)
• "Bycie mamą wymaga poświęceń" – ten film pokaże ci, jakie masz szczęście!
• To zdjęcie pokazuje walkę o bycie mamą!