Pokropek: co to jest za obrzęd i jakie prawa przysługują rodzicom dziecka nienarodzonego?
Pokropek to potoczne określenie pogrzebu osób nieochrzczonych, a zatem nienależących do wspólnoty Kościoła. Zgodnie z doktryną Kościoła katolickiego życie ludzkie istnieje od momentu poczęcia i od tej chwili posiada niezbywalną godność, dlatego też „dzieckiem” określa się również embriony, a także te dzieci, które pojawiły się na świecie wskutek planowanego lub nieplanowanego poronienia niezależnie od wieku ciąży. Pogrzeb katolicki przysługuje wszystkim nienarodzonym lub martwo narodzonym dzieciom.
Utrata dziecka, także tego nienarodzonego, bywa dla rodziców ciężkim, a nawet traumatycznym doświadczeniem. Polskie prawo zapewnia godny pochówek niezależnie od wieku ciąży i wyznania rodziców. Nie wszyscy decydują się jednak na organizację pochówku lub tzw. pokropka. Jak wygląda obrzęd pogrzebu dziecka nienarodzonego? Co się dzieje, gdy ciało nienarodzonego dziecka pozostanie w szpitalu?
Pokropek: co to jest?
Pokropek to potoczna nazwa dla pogrzebu kościelnego dziecka, które nie zostało ochrzczone. Jeśli rodzice deklarują, że zamierzali ochrzcić dziecko, jednak z jakichś powodów nie zdążyli tego uczynić (np. dziecko urodziło się martwe), zgodnie z decyzją Episkopatu Polski mają do tego prawo. Co więcej, żaden ksiądz nie może odmówić pochówku kościelnego, również w przypadku gdy rodzice nie mają ślubu kościelnego i nie uczestniczą w życiu wspólnoty parafialnej. Ceremonia pogrzebowa dzieci nieochrzczonych może być jednak nieco skromniejsza niż tych, które miały możliwość przystąpienia do sakramentu chrztu, a tym samym dostąpiły łask Boskich i należą do wspólnoty Kościoła.
Pokropek swoją nazwę wziął od głównego, kulminacyjnego momentu obrzędu, czyli pokropienia trumny lub urny wodą święconą. Kościół nie zaleca jednak używania określana „pokropek” ze względu na degradację obrzędu oraz umniejszenie wagi życia ludzkiego.
15 października obchodzony jest Dzień Dziecka Utraconego. Data ta ma znaczenie symboliczne, ponieważ w tym dniu przypada termin rozwiązania ciąży, która rozpoczęła się 1 stycznia.
Obrzęd pogrzebu dziecka nienarodzonego
Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem dzieci poczęte i nienarodzone (nazywane „nasciturus”) oraz dzieci urodzone martwo, bez względu na czas trwania ciąży, mają prawo do pochówku. Na podstawie dokumentów wystawionych przez szpital (tzw. Karta Martwego Urodzenia) Urząd Stanu Cywilnego wystawia skrócony akt urodzenia z adnotacją o urodzeniu dziecka martwego (nie wystawia się aktu zgonu).
Zobacz także
Decyzja, co stanie się z ciałem, należy do rodziców: można je pozostawić w szpitalu lub odebrać w celu zorganizowania pochówku. Tu także rodzice podejmują decyzję, czy pochówek będzie świecki, czy kościelny. W przypadku pochówku kościelnego obrzędy pogrzebowe dziecka nieochrzczonego i ochrzczonego praktycznie się nie różnią, ponieważ, zgodnie z doktryną Kościoła, Chrystus umarł na krzyżu za zbawienie całej ludzkości.
Jeśli ciało dziecka nienarodzonego pozostanie w placówce medycznej, szpital ma obowiązek przechowywać je aż do godnego pochówku. Obowiązek organizacji pogrzebu pozostawionych w szpitalu dzieci nienarodzonych spada na gminę właściwą ze względu na miejsce zgonu, jednak zdarza się, że pochówki są organizowane przez szpital np. dwa razy do roku. Dzieci nienarodzone chowane są anonimowo w tzw. grobach dzieci nienarodzonych na każdym cmentarzu komunalnym.
Prawa rodziców dzieci nienarodzonych i martwo narodzonych
Wszyscy rodzice dzieci nienarodzonych i martwo narodzonych mają prawo do pochówku. Co ważne, zarówno w przypadku poronienia, jak i urodzenia martwego dziecka matce przysługują różnego rodzaju prawa, jak np.:
- prawo do urlopu macierzyńskiego – 8 tygodni (56 dni),
- prawo pochowania dziecka,
- prawo do zasiłku pogrzebowego.
Aby móc skorzystać z zasiłku pogrzebowego, trzeba wskazać płeć dziecka. W przypadku gdy ustalenie płci jest niemożliwe, należy wykonać (we własnym zakresie) badania DNA.
Zobacz także: