Obowiązek szkolny i obowiązek nauki dotyczy wyłącznie dzieci (a pośrednio dotyczy też ich rodziców) i polega na tym, że zanim dziecko osiągnie dojrzałość, powinno chodzić do szkoły. Rolą rodziców (opiekunów) jest dopilnować, aby dziecko realizowało obowiązek szkolny i nauki. Jeśli tego nie zrobią, grożą im finansowe kary administracyjne, a także postępowanie sądowe.

Reklama

Spis treści:

Obowiązek szkolny a obowiązek nauki

Prawo oświatowe rozróżnia ucznia objętego obowiązkiem szkolnym (ucznia szkoły podstawowej) od ucznia objętego obowiązkiem nauki (ucznia szkoły ponadpodstawowej).

Obowiązek szkolny realizowany jest przez ucznia poprzez uczęszczanie do szkoły podstawowej publicznej lub niepublicznej. Po ukończeniu szkoły podstawowej obowiązek nauki realizowany jest przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadpodstawowej lub, zgodnie z odrębnymi przepisami, poprzez przygotowanie zawodowe u pracodawcy.

Na czym polega obowiązek szkolny?

Najprościej rzecz ujmując, dziecko realizuje obowiązek szkolny oraz obowiązek nauki poprzez udział w zajęciach szkolnych, czyli lekcjach lub poprzez uczestnictwo w edukacji domowej i przystępowanie do stosownych egzaminów.

Zobacz także

Nie ma znaczenia, jakie dziecko osiąga wyniki w nauce, najważniejsza jest obecność na zajęciach oraz ilość nieusprawiedliwionych nieobecności w szkole, które nie mogą przekroczyć pewnego pułapu – patrz: Nierealizowanie obowiązku szkolnego.

Obowiązek szkolny: od jakiego wieku i do ilu lat

Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat i trwa do ukończenia szkoły podstawowej lub do ukończenia 18. roku życia, jeśli do tego czasu dziecko pozostaje w szkole podstawowej.

Naukę w szkole mogą jednak rozpocząć dzieci młodsze – od 6. roku życia. Zwykle następuje to po uzyskaniu z poradni psychologicznej opinii o tym, że dziecko jest gotowe do szkoły.

Realizacja obowiązku szkolnego

Realizacja obowiązku szkolnego polega na uczęszczaniu przez dziecko do szkoły. Obowiązek szkolny może być również realizowany przez uczęszczanie do szkoły za granicą (wtedy poinformowanie o spełnianiu przez dziecko obowiązku szkolnego za granicą należy do obowiązków rodziców dziecka) lub uczestnictwo w edukacji domowej.

Kontrola obowiązku szkolnego

Kontrola spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci mieszkające w obwodzie danej szkoły podstawowej spoczywa na dyrektorze tej szkoły. Dyrektor ma również obowiązek prowadzenia ewidencji spełniania obowiązku szkolnego przez uczniów.

W tym celu wójt gminy, burmistrz lub prezydent miasta przekazuje szkołom informacje o aktualnym stanie i zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży w wieku od 3 do 18 lat. Obowiązek ten wynika bezpośrednio z zapisu art. 41 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

Szkoła podstawowa prowadzi księgę ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi szkolnemu zamieszkałych w obwodzie szkoły. W niej dokonuje się wpisów:

  • imię i nazwisko dziecka,
  • datę i miejsce jego urodzenia,
  • numer PESEL oraz adres zamieszkania dziecka,
  • imiona i nazwiska rodziców,
  • adresy ich zamieszkania (jeżeli są różne od adresu zamieszkania dziecka);

oraz odnotowuje informacje o:

  • odroczeniu rozpoczęcia spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego, ze wskazaniem decyzji dyrektora szkoły podstawowej, na podstawie której nastąpiło odroczenie, a w przypadku dziecka niepełnosprawnego również ze wskazaniem orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego,
  • szkole, w tym o szkole za granicą lub przy przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce, albo miejscu realizacji zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, w którym dziecko spełnia obowiązek szkolny,
  • spełnianiu przez dziecko obowiązku szkolnego poza szkołą, ze wskazaniem zezwolenia dyrektora szkoły podstawowej, na podstawie którego dziecko spełnia obowiązek szkolny poza szkołą (edukacja domowa).

Nierealizowanie obowiązku szkolnego

O niespełnianiu obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki jest mowa, gdy w okresie jednego miesiąca szkoła odnotowuje co najmniej 50 proc. nieusprawiedliwionych nieobecności w szkole.

Nierealizowanie obowiązku szkolnego może wiązać się z karami dla rodziców/opiekunów dziecka. Najpierw jednak wkracza szkoła. Próbuje wyjaśnić z rodzicami przyczyny nieobecności dziecka w szkole. Następnie wychowawca, pedagog szkolny oraz rodzice ucznia podejmują wspólne działania w celu regularnego realizowania obowiązku szkolnego przez ucznia. Gdy to nie przynosi rezultatu, dyrektor szkoły wysyła do rodziców upomnienie listem poleconym, a po dwóch tygodniach, jeśli nie następuje poprawa, kieruje wniosek o wszczęcie egzekucji administracyjnej do organu egzekucyjnego, jakim jest gmina.

Kary za nierealizowanie obowiązku szkolnego

Zgodnie z art. 20 ustawy o systemie oświaty niespełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji – wynika to z przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Art. 121 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji mówi o tym, że grzywna w celu przymuszenia wykonania obowiązku może być nakładana na rodziców/opiekunów kilka razy w tej samej lub wyższej kwocie. Każdorazowo nałożona grzywna nie może przekraczać 5 000 zł.

Sankcje grożą także wtedy, gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się od wykonania obowiązków nałożonych na nich przez sąd rodzinny, sąd ten może wymierzyć im karę pieniężną w wysokości od 50 do 1500 złotych (zgodnie z art. 8 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich).

Trzeci sposób przymuszenia do egzekucji obowiązku szkolnego lub nauki to art. 598 § 1 kodeksu postępowania cywilnego: Sąd opiekuńczy może wymierzyć grzywnę osobie, która uchyla się od objęcia opieki, opiekunowi, który nie wykonuje zarządzeń sądu opiekuńczego.

Odroczenie obowiązku szkolnego

Niektóre dzieci po odbyciu rocznego przygotowania przedszkolnego nie rozpoczynają nauki w szkole. Dzieje się tak tylko w uzasadnionych przypadkach, które uzyskują odroczenie obowiązku szkolnego.

O odroczeniu obowiązku szkolnego decyduje dyrektor szkoły na podstawie wniosku rodziców oraz dostarczonych mu dokumentów, w tym opinii (a nie diagnozy pedagogicznej!) poradni psychologiczno-pedagogicznej. Wynika to z art. 36 ust. 4 Prawa oświatowego.

Obowiązek szkolny – ustawa

Podajemy brzmienie ustawy stanowiącej obowiązek szkolny:

Dziennik Ustaw Dz.U.2021.1082 akt obowiązujący:

Art. 35. Obowiązek szkolny

1. Nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18. roku życia.

2. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia.

źródło: sip.lex.pl

Przeczytaj też:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama