Myślisz o adopcji dziecka? Sprawdź, jakie musisz spełnić wymagania

Jakie warunki trzeba spełnić, aby adoptować dziecko? Pytanie o warunki adopcji jest jednym z podstawowych. Ci, którzy bardzo chcą mieć dzieci, a stracili nadzieję, że kiedyś doczekają się własnego potomstwa, czasem decydują się na adopcję dziecka. Jednak nie każda taka osoba przejdzie przez wszystkie formalności. Sprawdź, co musisz o nich wiedzieć.

Warunki adopcji dziecka: adopcja konwencjonalna i bezpośrednia

Warunki adopcji dziecka zależą od tego, czy myślimy o przysposobieniu konwencjonalnym, czy bezpośrednim. Adopcja konwencjonalna odbywa się wyłącznie za pomocą ośrodka adopcyjnego, czyli kandydaci zgłaszają się do takiego ośrodka i wszystkie procedury odbywają się przy jego udziale.

W przypadku adopcji bezpośredniej (zwanej też adopcją ze wskazaniem), to rodzic decyduje o tym, komu odda swoje dziecko, jednak może wskazać wyłącznie swoich krewnych lub małżonka/małżonkę jednego z rodziców dziecka, którzy nie są jego krewnymi (czyli ojczyma lub macochę dziecka). Adopcja ze wskazaniem wymaga jednoczesnej zgody osoby przysposabiającej na bycie wskazanym i złożenia wniosku do sądu o przysposobienie dziecka w określonym terminie.

Warunki adopcji noworodka i niemowlaka – w jakim wieku musi być dziecko?

Czasem pojawiają się pytania o warunki adopcji noworodka (tak nazywa się dziecko do 28 dnia życia). Taka adopcja jest jednak niemożliwa. Można adopotować dopiero niemowlaka po 6. tygodniu jego życia – ten czas wskazuje prawo, uznając, że jest potrzebny rodzicom na gruntowne przemyślenie i utwierdzenie się w decyzji oraz wyrażenie świadomej zgody na przysposobienie ich dziecka przez inne osoby.

Warunki adopcji – czy trzeba być małżeństwem?

Adoptować dziecko może zarówno singiel (choć w praktyce osobom samotnym znacznie trudniej jest uzyskać zgodę ośrodka, nawet jeśli spełniają wszystkie wymagania), jak i para. Wspólnie adopcji mogą dokonać jednak tylko małżonkowie.

Przepisy nie przewidują maksymalnego wieku dla rodzica adopcyjnego/ rodziców adopcyjnych. Trzeba jednak pamiętać, że między rodzicem adopcyjnym a dzieckiem powinna być zachowana odpowiednia różnica wieku (maksymalnie 40 lat).

Warunki finansowe i mieszkaniowe adopcji przez małżeństwa

Ośrodki adopcyjne oceniają, czy kandydaci mają odpowiednią motywację, warunki i realne chęci, aby zapewnić dziecku rodzinę, dom i opiekę. Przyszli rodzice powinni:

mieć stabilną sytuację materialną (nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ile dokładnie powinni zarabiać; część ośrodków określa, że minimalny dochód w przeliczeniu na jednego członka rodziny (biorąc już pod uwagę przyszłe dziecko) nie może być niższy niż 1,5-krotność kwoty określonej ustawą o świadczeniach rodzinnych uprawniającej do korzystania z zasiłku rodzinnego);
mieć odpowiednią sytuację mieszkaniową (jedne ośrodki chcą, żeby dziecko miało własny pokój, inne, żeby miało swój własny kącik w domu, miejsce do zabawy i nauki).

Pozostałe warunki adopcji przez małżeństwa

Oprócz posiadania odpowiednich warunków finansowych i mieszkaniowych kandydaci powinni:

być małżeństwem od kilku lat (nie podajemy lat stażu, wszystko zależy bowiem od zasad konkretnego ośrodka adopcyjnego);
być niekarani;
mieć dobry stan zdrowia psychicznego i fizycznego;
mieć dobry stan zdrowia i być wolni od wszelkich nałogów;
podjąć jednomyślną decyzję o adopcji dziecka.

Adoptować dziecko mogą zarówno małżeństwa bezdzietne, jak i te posiadające dzieci. W przypadku par bezdzietnych niekiedy wymagane jest też przedstawienie zaświadczenia lekarskiego o leczeniu bezpłodności.

Warunki adopcji przez osobę samotną

Statystycznie, single, którzy decydują się na adopcję, to głównie kobiety. Osoby samotne, które nie są w sformalizowanym związku, muszą przejść bardziej rozbudowane procedury (wywiad środowiskowy jest dłuższy i bardziej pogłębiony). Warunki, jakie muszą spełnić single, aby adoptować dziecko, są jednak takie same. Muszą być zdrowi, wolni od nałogów i niekarani. Ich sytuacja finansowa musi umożliwiać im wychowanie dziecka.

UWAGA: Adoptować możemy tylko dzieci, których rodzice nie żyją, albo zrzekli się władzy rodzicielskiej, a w skrajnych przypadkach, zostali jej pozbawieni przez sąd. Zgodnie z prawem, zaadoptować można jedynie osobę małoletnią, czyli zanim ukończy 18. rok życia.

Jak wygląda proces adopcyjny?

Adopcja dziecka trwa średnio 1-2 lata. W teorii, bo w praktyce często znacznie dłużej. Wiele zależy od szczęścia kandydatów i od indywidualnych wymogów danego ośrodka.

Proces adopcyjny krok po kroku

Proces adopcyjny zaczyna się od wstępnej rozmowy, a także zebrania przez kandydatów wszystkich niezbędnych dokumentów (przede wszystkim aktu zawarcia małżeństwa, zaświadczenia o zarobkach i niekaralności oraz zaświadczenia o stanie zdrowia). Następnie:

Przeprowadzane jest spotkanie z psychologiem i pedagogiem (eksperci chcą lepiej poznać kandydatów i poznać ich motywacje do adopcji).
Eksperci wybierają się do domów kandydatów i sprawdzają ich warunki socjalne; dziecko powinno mieć własny pokój albo część pokoju przeznaczoną tylko dla niego i miejsce do zabawy.
Kandydaci kierowani są na szkolenie, na którym dowiadują się więcej o problemach związanych z adopcją dziecka.
Kiedy kandydaci zostają oficjalnie zakwalifikowani do procesu adopcji, oczekują na dziecko (czas oczekiwania jest różny w zależności od oczekiwań kandydatów).
Ośrodek adopcyjny przedstawia kandydatom informacje o sytuacji prawnej, rodzinnej, zdrowotnej i rozwoju psychoruchowym określonego dziecka.
Po akceptacji otrzymanych informacji przez kandydatów poznają oni wybrane dziecko (pierwsze spotkanie ma miejsce zazwyczaj w rodzinie zastępczej lub instytucji, w której dotąd przebywało dziecko, od tej pory przyszli rodzice mogą regularnie odwiedzać dziecko – kontakty są monitorowane przez ośrodek adopcyjny).
Do sądu rodzinnego zostaje złożony wniosek o adopcję dziecka i następuje okres styczności (po wydaniu zgody przez sąd), który umożliwia pobyt dziecka w domu kandydatów – ten czas jest monitorowany przez pracowników ośrodka adopcyjnego.
Sąd orzeka o przysposobieniu w czasie rozprawy, w której uczestniczą kandydaci oraz osoby, których zgoda jest potrzebna np. opiekun prawny dziecka.
Postanowienie o przysposobieniu jest ważne po uprawomocnieniu się.
Rodzic/rodzice adopcyjni po odebraniu postanowienia udają się do Urzędu Stanu Cywilnego po nowy akt urodzenia dziecka oraz numer PESEL, a także muszą zameldować dziecko i zgłosić je do ubezpieczenia zdrowotnego u płatnika składek.

Niezbędne dokumenty przy adopcji dziecka

Adopcja dziecka nie będzie możliwa bez przedstawienia odpowiednich dokumentów i zaświadczeń. W większości ośrodków w Polsce wymagane są:

odpis aktu małżeństwa (w przypadku par);
zaświadczenie o braku zdrowotnych przeciwwskazań do adopcji (w przypadku par, obojga kandydatów);
zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach;
wypis z rejestru oraz PIT za ostatni rok;
zaświadczenie o niekaralności w formie wpisu z rejestru skazanych;

Tekst powstał we współpracy z Joanną Luberadzką-Grucą, dyrektorem fundacji „Polki mogą wszystko”. Jej misją jej służenie dzieciom, tak, aby ich dzieciństwo było, jak najlepsze. Więcej przeczytacie na oficjalnej stronie fundacji.

Zobacz też: