Warunki adopcji dziecka – jakie wymagania muszą spełnić przyszli rodzice?
Warunkiem adopcji dziecka jest nie tylko gotowość rodziców do podjęcia się opieki nad dzieckiem. Kandydaci muszą przygotować się też na pewne formalności. Zobacz, jak wygląda procedura adopcyjna.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby adoptować dziecko? Pytanie o warunki adopcji jest jednym z podstawowych. Ci, którzy bardzo chcą mieć dzieci, a stracili nadzieję, że kiedyś doczekają się własnego potomstwa, czasem decydują się na adopcję dziecka. Jednak nie każda taka osoba przejdzie przez wszystkie formalności. Sprawdź, co musisz o nich wiedzieć.
Warunki adopcji dziecka: adopcja konwencjonalna i bezpośrednia
Warunki adopcji dziecka zależą od tego, czy myślimy o przysposobieniu konwencjonalnym, czy bezpośrednim. Adopcja konwencjonalna odbywa się wyłącznie za pomocą ośrodka adopcyjnego, czyli kandydaci zgłaszają się do takiego ośrodka i wszystkie procedury odbywają się przy jego udziale.
W przypadku adopcji bezpośredniej (zwanej też adopcją ze wskazaniem), to rodzic decyduje o tym, komu odda swoje dziecko, jednak może wskazać wyłącznie swoich krewnych lub małżonka/małżonkę jednego z rodziców dziecka, którzy nie są jego krewnymi (czyli ojczyma lub macochę dziecka). Adopcja ze wskazaniem wymaga jednoczesnej zgody osoby przysposabiającej na bycie wskazanym i złożenia wniosku do sądu o przysposobienie dziecka w określonym terminie.
Warunki adopcji noworodka i niemowlaka – w jakim wieku musi być dziecko?
Czasem pojawiają się pytania o warunki adopcji noworodka (tak nazywa się dziecko do 28 dnia życia). Taka adopcja jest jednak niemożliwa. Można adopotować dopiero niemowlaka po 6. tygodniu jego życia – ten czas wskazuje prawo, uznając, że jest potrzebny rodzicom na gruntowne przemyślenie i utwierdzenie się w decyzji oraz wyrażenie świadomej zgody na przysposobienie ich dziecka przez inne osoby.
Warunki adopcji – czy trzeba być małżeństwem?
Adoptować dziecko może zarówno singiel (choć w praktyce osobom samotnym znacznie trudniej jest uzyskać zgodę ośrodka, nawet jeśli spełniają wszystkie wymagania), jak i para. Wspólnie adopcji mogą dokonać jednak tylko małżonkowie.
Zobacz także
Przepisy nie przewidują maksymalnego wieku dla rodzica adopcyjnego/ rodziców adopcyjnych. Trzeba jednak pamiętać, że między rodzicem adopcyjnym a dzieckiem powinna być zachowana odpowiednia różnica wieku (maksymalnie 40 lat).
Warunki finansowe i mieszkaniowe adopcji przez małżeństwa
Ośrodki adopcyjne oceniają, czy kandydaci mają odpowiednią motywację, warunki i realne chęci, aby zapewnić dziecku rodzinę, dom i opiekę. Przyszli rodzice powinni:
- mieć stabilną sytuację materialną (nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ile dokładnie powinni zarabiać; część ośrodków określa, że minimalny dochód w przeliczeniu na jednego członka rodziny (biorąc już pod uwagę przyszłe dziecko) nie może być niższy niż 1,5-krotność kwoty określonej ustawą o świadczeniach rodzinnych uprawniającej do korzystania z zasiłku rodzinnego);
- mieć odpowiednią sytuację mieszkaniową (jedne ośrodki chcą, żeby dziecko miało własny pokój, inne, żeby miało swój własny kącik w domu, miejsce do zabawy i nauki).
Pozostałe warunki adopcji przez małżeństwa
Oprócz posiadania odpowiednich warunków finansowych i mieszkaniowych kandydaci powinni:
- być małżeństwem od kilku lat (nie podajemy lat stażu, wszystko zależy bowiem od zasad konkretnego ośrodka adopcyjnego);
- być niekarani;
- mieć dobry stan zdrowia psychicznego i fizycznego;
- mieć dobry stan zdrowia i być wolni od wszelkich nałogów;
- podjąć jednomyślną decyzję o adopcji dziecka.
Adoptować dziecko mogą zarówno małżeństwa bezdzietne, jak i te posiadające dzieci. W przypadku par bezdzietnych niekiedy wymagane jest też przedstawienie zaświadczenia lekarskiego o leczeniu bezpłodności.
Warunki adopcji przez osobę samotną
Statystycznie, single, którzy decydują się na adopcję, to głównie kobiety. Osoby samotne, które nie są w sformalizowanym związku, muszą przejść bardziej rozbudowane procedury (wywiad środowiskowy jest dłuższy i bardziej pogłębiony). Warunki, jakie muszą spełnić single, aby adoptować dziecko, są jednak takie same. Muszą być zdrowi, wolni od nałogów i niekarani. Ich sytuacja finansowa musi umożliwiać im wychowanie dziecka.
UWAGA: Adoptować możemy tylko dzieci, których rodzice nie żyją, albo zrzekli się władzy rodzicielskiej, a w skrajnych przypadkach, zostali jej pozbawieni przez sąd. Zgodnie z prawem, zaadoptować można jedynie osobę małoletnią, czyli zanim ukończy 18. rok życia.
Jak wygląda proces adopcyjny?
Adopcja dziecka trwa średnio 1-2 lata. W teorii, bo w praktyce często znacznie dłużej. Wiele zależy od szczęścia kandydatów i od indywidualnych wymogów danego ośrodka.
Proces adopcyjny krok po kroku
Proces adopcyjny zaczyna się od wstępnej rozmowy, a także zebrania przez kandydatów wszystkich niezbędnych dokumentów (przede wszystkim aktu zawarcia małżeństwa, zaświadczenia o zarobkach i niekaralności oraz zaświadczenia o stanie zdrowia). Następnie:
- Przeprowadzane jest spotkanie z psychologiem i pedagogiem (eksperci chcą lepiej poznać kandydatów i poznać ich motywacje do adopcji).
- Eksperci wybierają się do domów kandydatów i sprawdzają ich warunki socjalne; dziecko powinno mieć własny pokój albo część pokoju przeznaczoną tylko dla niego i miejsce do zabawy.
- Kandydaci kierowani są na szkolenie, na którym dowiadują się więcej o problemach związanych z adopcją dziecka.
- Kiedy kandydaci zostają oficjalnie zakwalifikowani do procesu adopcji, oczekują na dziecko (czas oczekiwania jest różny w zależności od oczekiwań kandydatów).
- Ośrodek adopcyjny przedstawia kandydatom informacje o sytuacji prawnej, rodzinnej, zdrowotnej i rozwoju psychoruchowym określonego dziecka.
- Po akceptacji otrzymanych informacji przez kandydatów poznają oni wybrane dziecko (pierwsze spotkanie ma miejsce zazwyczaj w rodzinie zastępczej lub instytucji, w której dotąd przebywało dziecko, od tej pory przyszli rodzice mogą regularnie odwiedzać dziecko – kontakty są monitorowane przez ośrodek adopcyjny).
- Do sądu rodzinnego zostaje złożony wniosek o adopcję dziecka i następuje okres styczności (po wydaniu zgody przez sąd), który umożliwia pobyt dziecka w domu kandydatów – ten czas jest monitorowany przez pracowników ośrodka adopcyjnego.
- Sąd orzeka o przysposobieniu w czasie rozprawy, w której uczestniczą kandydaci oraz osoby, których zgoda jest potrzebna np. opiekun prawny dziecka.
- Postanowienie o przysposobieniu jest ważne po uprawomocnieniu się.
- Rodzic/rodzice adopcyjni po odebraniu postanowienia udają się do Urzędu Stanu Cywilnego po nowy akt urodzenia dziecka oraz numer PESEL, a także muszą zameldować dziecko i zgłosić je do ubezpieczenia zdrowotnego u płatnika składek.
Niezbędne dokumenty przy adopcji dziecka
Adopcja dziecka nie będzie możliwa bez przedstawienia odpowiednich dokumentów i zaświadczeń. W większości ośrodków w Polsce wymagane są:
- odpis aktu małżeństwa (w przypadku par);
- zaświadczenie o braku zdrowotnych przeciwwskazań do adopcji (w przypadku par, obojga kandydatów);
- zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach;
- wypis z rejestru oraz PIT za ostatni rok;
- zaświadczenie o niekaralności w formie wpisu z rejestru skazanych;
Tekst powstał we współpracy z Joanną Luberadzką-Grucą, dyrektorem fundacji „Polki mogą wszystko”. Jej misją jej służenie dzieciom, tak, aby ich dzieciństwo było, jak najlepsze. Więcej przeczytacie na oficjalnej stronie fundacji.
Zobacz też: