Kolędowanie to słowiańska tradycja, która łączy w sobie elementy chrześcijańskie. W dawnych czasach ludzie wierzyli w magiczną moc sprawczą i chodzeniem po kolędzie chcieli zapewnić sobie lepszą przyszłość. W kolędowaniu brali udział chłopcy i mężczyźni, obecnie za kolędników najczęściej przebierają się dzieci.

Reklama

Kim są kolędnicy?

Zgodnie z tradycją w skład drużyny kolędników wchodzą symbolizujące siłę, zdrowie i płodność zwierzęce maszkary. Są nimi:

  • baran,
  • bocian,
  • kogut,
  • koń,
  • koza lub kozioł,
  • niedźwiedź,
  • turoń,
  • żuraw.

Kolędnicy często odgrywają herody, czyli ludowe przedstawienia bożonarodzeniowe, dlatego też poza maszkarami w skład kolędników wchodzą:

  • baba (za postacie kobiece przebierali się również chłopcy),
  • Cygan,
  • Cyganka,
  • diabeł,
  • dziad,
  • Herod,
  • kominiarze,
  • muzykanci,
  • pasterze,
  • policjant,
  • śmierć,
  • trzej królowie,
  • żołnierz,
  • Żyd.

Cała grupa powinna liczyć nie mniej niż 10 osób. Takiemu pochodowi często towarzyszy muzyka. Kolędnicy mają kolorowo ozdobioną gwiazdę, a osoba, która ją niesie, zwana jest gwiazdorem.

Kolędnicy: kiedy chodzą i co mówią

Obchody kolędników rozpoczynają się w okolicach Bożego Narodzenia i trwają do święta Trzech Króli, ale wesołe kolędowanie może także skończyć się wraz z karnawałem. Mimo że kolędowanie to stary zwyczaj powszechnie praktykowany na terenie całej Polski, to nie ma jednego, uniwersalnego zestawu życzeń czy pieśni, które przy tej okazji są recytowane czy śpiewane. Grupa kolędników, chodząc od domu do domu, odgrywa miniscenki nawiązujące do Bożego Narodzenia oraz ewangelii o ukaraniu złego króla Herodota. Kolędnicy śpiewają też kolędy, pastorałki i życzą pomyślności na nadchodzący rok w zamian za drobne podarki.

Zobacz także

Życzenia kolędników

Oprócz odgrywania scenek i śpiewania, kolędnicy składają życzenia. Często są to już życzenia przekazywane z pokolenia na pokolenie. Oto przykładowe życzenia kolędników:

„Na szczęście, na zdrowie,

na ten Nowy Rok.

Aby się Wam rodziła

kapusta i groch.

Zytko jak korytko,

zimioki jak pnioki.

Owies jak skopiec,

bób jak złób.

I proso, abyście gospodorze

nie chodzili boso!

W kozdom kątku po cielątku,

ze dwa wołki i prosioki,

by w komorze

zawdy buły połne hoki.

To doj Ponie Boze !”

***

„Zeby się Wom darzuło, w komorze, oborze,

to doj Ponie Boze.

Króle jak tryki, tryki jak byki

byki jak słonie, capy i turonie.

Krowy by śmietano miały

Byście ją na rynku sprzedawały.

Łowsa i pszonicki niech będą pełne sąsieki,

niech się zytko rodzi całe wieki

Jabka, gruski, śliwy, niech dadzą plon wielki.

Żebyście gospodarze dostatek zawdy mieli wszelki.

Gospodorz, żeby stoł pomiędzy snopami,

jako ton miesiącek pomiodzy gwiozdami.

To doj Ponie Boze !”

Tekst życzeń: Grupa Regionalna „Michalczowa”

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama