Grzyby niejadalne z gąbką – czy są trujące, jak wyglądają? (zdjęcia)
Choć powszechnie sądzimy inaczej, nie wszystkie grzyby z gąbką są jadalne. Grzyby niejadalne z gąbką dzielą się na trujące i takie, których nie je się ze względu na ich zły smak. Sprawdź, jak wyglądają niejadalne grzyby z gabką, czyli siateczką od spodu kapelusza.
Czy wszystkie grzyby z gąbką są jadalne? Nie. Wśród grzybów z gąbką rosnących w Polsce na szczęście mało jest tych niejadalnych – jeden jest trujący, drugi występuje tak rzadko, że nie stanowi zagrożenia. Może dlatego przyjęło się, że to grzyby z blaszkami pod spodem, a nie te z gąbką są trujące? Trudno powiedzieć. W każdym razie fakty są takie, że i wśród grzybów z gąbką są grzyby trujące oraz niejadalne.
Grzyby niejadalne z gąbką
Grzyby niejadalne z gąbką, a przynajmniej część z nich, uznawane są za jadalne po długim gotowaniu. Wszystkie, natomiast, jedzone na surowo są niesmaczne.
Grzyb niejadalny z gąbką: Goryczak żółciowy
Goryczak żółciowy, fot.: tomasztc/Adobe Stock
Goryczak żółciowy zwany też gorzkówką. Niewprawni grzybiarze czasami mówią o goryczaku żółciowym, że jest to „grzyb z różową gąbką”. Gąbka pod kapeluszem u małych okazów goryczaka jest biała, później staje się bladoróżowa. Po przekrojeniu miąższ grzyba nie zmienia barwy lub staje się lekko różowy.
Goryczak wyrasta pod sosnami i świerkami oraz na spróchniałym drewnie. Ma kremowy lub oliwkowo-brązowy trzon do 15 cm długości, na którym znajduje się charakterystyczna siateczka. Kapelusz jest lekko pofałdowany i ma aksamitną powierzchnię o brązowym kolorze.
Grzyb niejadalny z gąbką: Borowik ponury
Borowik ponury, fot.: weinkoetz/Adobe Stock
Borowik ponury nazywany potocznie siniakiem. Rośnie w lasach liściastych i parkach. Trzon grzyba jest żółty lub pomarańczowo-czerwony, z siateczką o podłużnych oczkach, dorasta do 15 cm długości. Kapelusz z wierzchu jest gładki, w kolorze kremowym lub brunatnozielonym i ma średnicę do 20 cm. Miąższ grzyba jest żółty i trudno oddzielić go od skórki. Gąbka u spodu kapelusza ma barwę oliwkową, ale po uszkodzeniu sinieje. Podobno nadaje się do jedzenia po długim gotowaniu, ale na pewno nawet wtedy nie nadaje się do spożycia.
Grzyb niejadalny z gąbką: Borowik żółtopory (grubotrzonowy)
Borowik żółtopory, fot.: Ionescu Bogdan/Adobe Stock
Borowik żółtopory potocznie zwany wścieklakiem. Występuje w lasach liściastych. Trzon przyjmuje kształt maczugi dorastającej do 15 cm długości, u dołu jest czerwony i żółknie pod kapeluszem. Kapelusz ma kolor szaro-oliwkowy lub jasnobrązowy, jest spłaszczony i ma lekko podwinięte krawędzie. Jego średnica wynosi do 15 cm. Miąższ wścieklaka jest kremowy lub żółty i zielenieje pod wpływem nacisku, podobnie jak skórka trzonu.
Grzyby trujące z gąbką
Grzyby trujące z gąbką występujące w Polsce nie stanowią wielkiego zagrożenia, ale tylko dlatego, że rzadko się na nie trafia. Pierwszy z nich – borowik szatański – występuje tylko na niewielkiej części Polski i nie jest grzybem często spotykanym. Drugi – borowik purpurowy – spotykany jest jeszcze rzadziej, gdyż jest gatunkiem wymierającym.
Grzyb trujący z gąbką: Borowik szatański
Borowik szatański, fot.: flafabri/Adobe Stock
Borowik szatański zwany krwistym lub diabelskim, a to przez czerwone zabarwienie trzonu i gąbki. Rośnie w lasach liściastych w pobliżu dębów, buków, grabów. Trzon ma kształt baryłkowaty i osiąga wysokość do 15 cm. Kapelusz osiąga do 30 cm średnicy, jest półkolisty, jasny i matowy u młodych okazów. Później staje się spłaszczony, poduszkowaty i gładki. Miąższ jest biały lub kremowy, a po przekrojeniu zaczyna błękitnieć. Gąbka u spodu kapelusza jest czerwona lub brązowo-oliwkowa u starszych grzybów. Po dotknięciu kapelusza językiem pojawia się gorzki smak przypominający żółć.
Toksyny zawarte w grzybie wywołują wymioty, biegunkę, nudności, kurcze łydek. Po zauważeniu u siebie tych objawów nie wolno pić wody, bo ułatwia to przenikanie toksyn do krwiobiegu. Należy za to niezwłocznie jechać na pogotowie.
Grzyb trujący z gąbką: Borowik purpurowy
Borowik purpurowy, fot.: bobleccinum/Adoeb Stock
Borowik purpurowy, czasami mówi się o nim „biały grzyb z gąbką” albo „żółty grzyb z gąbką”, ale nazywa się go też go krwistoborowikiem purpurowym. Występuje w ciepłych świetlistych lasach liściastych, najczęściej pod dębami i bukami. Trzon grzyba ma zwykle 6-12 cm wysokości. Początkowo jest pękaty, później walcowaty. W górnej części ma barwę żółtą, w dolnej krwistą. Na całej powierzchni pokryty jest czerwoną siateczką o drobnych, później wzdłużnych oczkach z drobnymi punkcikami. Kapelusz borowika purpurowego ma 7-20 cm średnicy. Początkowo półkolisty, później poduchowato wypukły, a na końcu płasko rozpostarty, spłaszczony, matowy. Ma barwę brunatnoszarawą, białawą z czasem także brudnobrązowożółtą, ale od brzegów przebarwia się na czerwonawo. Miąższ jest żywocytrynowożółty ponad gąbką, a w trzonie bardziej żółty, lekko błękitniejący.
Grzyb jest trujący. Zjedzenie go powoduje ciężkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Jest to gatunek wymierający, więc spotkanie go graniczy z cudem.
Przeczytaj też: