Grzyby trujące mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Osobami, które często padają ofiarami zatrucia są grzybiarze, którzy myślą, że są nieomylni. Sprawdź, ile grzybów w Polsce stanowi realne zagrożenie i czy potrafisz te grzyby rozpoznać na zdjęciach.
Spis treści:
Nie istnieje prosta metoda pozwalająca odróżnić grzyb jadalny od trującego czy niejadalnego – nie można w tym przypadku kierować się ani kolorem, ani kształtem, ani tym, czy grzyb ma pod spodem siateczkę czy blaszki.
Grzyby trujące, które powodują śmierć, są na ogół łudząco podobne do grzybów jadalnych (tak naprawdę jest na odwrót). Nikt przecież nie zbiera grzybów, które rozpozna, jako trujące. Dodatkową trudność sprawia to, że grzyby jednego gatunku mogą znacznie różnić się między sobą wyglądem (kolorem, rozmiarem). I niestety nie ma sposobu, aby zawsze ze stuprocentową pewnością odróżnić grzyby trujące od jadalnych. Dlatego należy pogodzić się z tym, że nie zawsze udaje się grzyby trujące rozpoznać.
Aby nie narazić się na niebezpieczeństwo należy kierować się dwoma zasadami:
Stosowanie się do tych zasad pozwala zmniejszyć ryzyko zatrucia niemal do zera. Ale uwaga! Dotyczy to także grzybów leśnych kupowanych na targach. Stuprocentowo bezpieczne są jedynie grzyby dostępne w marketach i pochodzące z uprawy.
Okazuje się, że to, co od dziecka wpajano niektórym z nas, np. że olszówek nie zbieramy, ale to jadalny grzyb, niekoniecznie jest prawdą. Pamiętam, że jak byłam mała, do zabawy podczas grzybobrania, dawano mi do krojenia właśnie olszówki. Jest jednak taki jeden gatunek olszówki, który według nowych badań okazał się śmiertelnie trujący!
Występujące w Polsce grzyby trujące dzieli się na trujące i śmiertelnie trujące. Jak się jednak przekonasz, czytając tekst dalej, największe zagrożenie stwarzają tylko dwa gatunki grzybów, które myli się z grzybami jadalnymi.
Grzyby śmiertelnie trujące w Polsce:
Grzyby te zawierają toksyny, które uszkadzają wątrobę, nerki, śledzionę i serce, powodując niewydolność wielonarządową. Do toksyn tych należą zawarte w tych grzybach: amanityna, falloidyna, giromitryna i orelanina.
Grzyby trujące w Polsce:
Ich zjedzenie powoduje zatrucie muskaryną, czyli substancją, która wywołuje: poty, ślinotok, łzawienie, zwężenie źrenic, zwolnienie akcji serca i zaburzenia oddychania. Objawy te są dowodem na to, że muskaryna wpłynęła na układ nerwowy. Najczęściej objawy te są przejściowe.
W Polsce niemal wszystkie przypadki śmiertelnego zatrucia grzybami przypadają jedynie na dwa gatunki:
Muchomor sromotnikowy mylony jest z kanią, natomiast muchomor jadowity z pieczarką polną. Aż 90 proc. przypadków śmiertelnych powoduje spożycie muchomora sromotnikowego.
Na zdjęciu poniżej po lewej muchomor sromotnikowy, po prawej kania czubajka – teraz widać, dlaczego mogą zdarzyć się tragiczne w skutkach pomyłki.
fot: Vladyslav Siaber, Profotokris/Adobe Stock
Poniżej na zdjęciu po lewej muchomor jadowity, po prawej pieczarka polna:
fot: Artenex, alima007/Adobe Stock
Z gatunków rosnących w Polsce za najbardziej trujące uważa się także:
W przypadku zjedzenia tych grzybów śmierć następuje tylko wtedy, gdy ktoś przyjmie bardzo dużą ich dawkę lub ma bardzo osłabiony organizm. Zwykle kończy się na przemijających dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, nerwowego lub innych narządów.
W Polsce można zatruć się jednym gatunkiem grzyba z gąbką, czyli z siateczką pod spodem (maleńkimi rurkami). Jest nim borowik trujący, zwany szatańskim. Ma on szary kapelusz, żółtą gąbkę u spodu (z upływem czasu zmienia barwę na czerwonawą lub brązową) oraz czerwony trzon. Grzyb jest silnie toksyczny, ale na szczęście jego zjedzenie rzadko kończy się zgonem. Być może dlatego m.in., że to gatunek rzadko spotykany w naszym kraju – występuje jedynie na Pogórzu Kaczawskim i Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.
Objawami zatrucia borowikiem trującym są:
Drugim grzybem, o którym mówi się, że jest trującym grzybem z gąbką, jest tzw. szatan, czyli goryczak żółciowy. Mylony bywa z borowikiem szlachetnym. Na szczęście nie jest to grzyb trujący, a jedynie niejadalny – ma paskudnie gorzki smak.
Proponuję mały test, zwłaszcza jeśli uważasz, że znasz się na grzybach. Oto galeria zdjęć grzybów trujących i jadalnych. To gatunki, które najczęściej bywają między sobą mylone. Wśród nich także śmiertelny muchomor sromotnikowy. Na pewno wiesz, jak je od siebie odróżnić? Zobacz zdjęcia i sprawdź opisy! Ten sam gatunek może wyglądać bardzo różnie w środowisku leśnym.
Czy wiesz jaki to grzyb? To muchomor czerwony (Amanita muscaria). Można go pomylić z jadalnym muchomorem cesarskim, choć ten nie występuje w Polsce (!), ale pojawia się np. w Bułgarii czy rejonach na południe od Alp. Zazwyczaj na kapeluszu ma czerwone łatki, które się ścierają. Może być czerwony lub pomarańczowy. Raczej wszyscy wiemy, że jest trujący, ale uwaga na dzieci, taki kolor przyciąga ich uwagę. Toksyny zawarte w tych grzybach mają właściwości halucynogenne, a zwłaszcza wśród młodzieży niepokojąco wzrasta zainteresowanie zbieraniem grzybów w takim właśnie celu.
Czy ten grzyb jest rozpoznawalny z daleka? To muchomor czerwony (Amanita muscaria). Kolor kapelusza od żywoczerwonego po jasnopomarańczowy. Nie zawsze z białymi łatkami. Ostrzegaj przed nim dzieci, bo jest trujący.
Co to za grzyb? W innym świetle, nie taki mocno czerwony. To także trujący muchomor (Amanita muscaria).
Czy wiesz jaki to grzyb? To krowiak podwinięty, zwany też olszówką (Paxillus involutus). Jest trujący, choć bardzo długo uważano go za grzyb jadalny! Nowe badania dowiodły, że przy regularnym spożywaniu, nawet po wielu latach (!), może powodować poważne zatrucia prowadzące do śmierci.
To także krowiak podwinięty, inaczej olszówka (Paxilus involutus). Widok z daleka.
A co to za grzyb? Poznajesz? To muchomor plamisty (Amanita pantherina). Ma na kapeluszu zazwyczaj białe plamki, ale one często się ścierają. Warto o tym pamiętać.
Jaki to gatunek grzyba? Rozpoznajesz? To także muchomor plamisty (Amanita pantherina). Tylko starsze okazy mają nieprzyjemny zapach! A ich smak jest łagodny.
Jaki to gatunek grzyba? Wiesz od razu czy musisz się chwilę przyjrzeć? To muchomor plamisty (Amanita pantherina). Jest trujący. Taki starszy okaz ma rozpostarty kapelusz i czasem może przypominać kanię czubajkę. Starsze okazy mają nieprzyjemny zapach.
Czy to grzyb trujący czy jadalny? To śmiertelnie trujący muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides), który często jest mylony z grzybami jadalnymi! Takimi jak: gołąbek zielonawy, gąska zielonka, kania czubajka i pieczarka polna. Ma bardzo zmienną barwę kapelusza - od żółtawozielonej, przez oliwkową do białej. Ważny jest trzon! Ma bulwiastą podstawę z błoną. I po tym go można rozpoznać w razie wątpliwości.
Co to za grzyb? Poznajesz? To jadalny gołąbek oliwkowy lub modrożółty (Russcula vesca lub Russcula cyanoxanta). Często mylony ze śmiertelnie trującym muchomorem sromotnikowym. Warto wiedzieć, że jest mnóstwo gatunków gołąbków. Te, które mają łagodny smak są jadalne, te o ostrym - mogą powodować zatrucia.
Co to za grzyb? To gołąbek jadalny. Podobny do trującego śmiertelnie muchomora sromotnikowego lub trującego muchomora plamistego.
Czy te grzybki łatwo rozpoznać? To pieczarka polna (Agaricus campestris). Jadalna i smaczna, ale podobno silnie gromadząca ołów i rtęć, więc jej zbieranie, zwłaszcza w pobliżu dróg czy nawożonych łąk nie jest najlepszym pomysłem. Można ją pomylić ze śmiertelnie trującym muchomorem sromotnikowym.
A ten mały grzybek to...? Łysiczka lancetowata (Psilocybe semilanceata). Zawiera substancje psychoaktywne. Ze względu na zawartość psylocybiny posiadanie tych grzybów jest w Polsce nielegalne. Po zjedzeniu występują zaburzenia postrzegania i świadomości, powoduje też spadek ciśnienia tętniczego. W poszukiwaniu grzybów o takich właściwościach, często niewprawni zbieracze, mogą się pomylić i spożyć gatunki silnie lub śmiertelnie trujące.
p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 14.0px 'Geneva CE'} p.p2 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 14.0px 'Geneva CE'; min-height: 19.0px} Późnym latem do lekarzy trafia wiele dzieci zatrutych grzybami . Najmłodszy pacjent szpitala w Gdańsku miał jedynie dziesięć miesięcy - dostał odrobinę duszonych grzybów na spróbowanie. Od troskliwego dziadka. Dlaczego dzieci nie powinny jeść grzybów? Grzyby są przede wszystkim ciężkostrawne , bo zawierają nieprzyswajalną substancję podobną do chityny, z której zbudowane są pancerzyki chrząszczy i innych owadów. Nawet przewód pokarmowy ludzi dorosłych nie zawsze dobrze sobie z nimi radzi. Mają też małą wartość odżywczą (zawierają naprawdę niewielkie ilości składników mineralnych i odrobinę witamin). Przede wszystkim jednak mogą być trujące , a przy zatruciu grzybami ryzyko śmierci dziecka jest nawet wyższe niż w przypadku dorosłych. Korzyści z podawania dzieciom grzybów są niemal zerowe, a ryzyko, że taki posiłek skończy się tragicznie – olbrzymie. Zobacz film: Czy grzyby są dla dzieci? Czy zatruć można się tylko świeżymi grzybami? Nie. Do zatrucia może dojść także po zjedzeniu grzyba suszonego , z mrożonki czy marynowanego ze słoika. Zatrucia grzybami są więc możliwe nie tylko latem i wczesną jesienią. Należy być czujnym przez cały rok. Czy pieczarki są dopuszczalne dla dzieci? Choć pieczarki dodawane są nawet do gotowych obiadków już dla niemowląt, nie ma dokładnych wytycznych, od kiedy można zacząć je podawać. Pieczarki , podobnie jak pozostałe grzyby, są ciężkostrawne - nawet dorosły może mieć po nich wzdęcia, bóle brzucha czy biegunkę . Układ pokarmowy dziecka jest o wiele delikatniejszy niż dorosłego, więc objawy niestrawności mogą być u niego bardziej burzliwe. Jeśli jednak bardzo chcesz podać dziecku grzyby, np. podczas...
Zatrucie grzybami nadal stanowi dużą część wszystkich zatruć pokarmowych w Polsce, jednak dzięki rosnącej świadomości z każdym rokiem obserwuje się coraz mniej przypadków spożycia trujących gatunków grzybów. Około 30% wszystkich zatruć dotyczy dzieci i młodzieży do 14 lat . W Polsce grzyby jemy głównie ze względu na ich smak oraz tradycje kulinarne, a nie wartości odżywcze, które nie są zbyt znaczące dla naszej diety. Niestety tylko część z grzybów rosnących w naszych lasach można jeść, reszta jest niejadalna a niektórymi można się zatruć. I to śmiertelnie. Zawarte w nich toksyny mogą działać tylko miejscowo na przewód pokarmowy, ale niektóre nieodwracalnie uszkadzają wątrobę i nerki lub działają pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy. Nawet jeśli znasz się na grzybach czy masz pewność, że twoje dzieci wiedzą wszystko na ten temat i nie dojdzie u nich do zatrucia? Po jakim czasie po zjedzeniu trującego grzyba występują objawy? Ze względu na czas wystąpienia objawów zatrucia grzybami, przyjęto podział na dwie podstawowe grupy: zatrucia o krótkim okresie utajenia , w których zwykle od 30 minut do 5 godzin po spożyciu potraw zawierających grzyby występują objawy kliniczne (najczęściej bóle brzucha, nudności, wymioty i biegunka), zatrucia o długim okresie utajenia , w których pierwsze objawy żołądkowo-jelitowe pojawiają się po ponad 6 godzinach od spożycia grzybów. Zobacz też: Grzyby nie są dla dzieci - szef sanepidu ostrzega rodziców! Kiedy do lekarza a kiedy natychmiast do szpitala? - Im dłuższy okres utajenia objawów, tym zatrucie grzybami jest groźniejsze - przekonuje dr n. med. Iwona Kozak-Michałowska, z-ca dyrektora medycznego Laboratoriów Synevo. - W razie najmniejszego przypuszczenia, że doszło do zatrucia grzybami należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Każda osoba, u której wystąpiły objawy zatrucia...
– Nie warto podawać dzieciom grzybów ! My raz podaliśmy i mamy nauczkę na całe życie. O pomyłkę podczas grzybobrania nie jest trudno – mówi mama Tomka, który w latem 2010 roku zatruł się grzybami i wiele miesięcy musiał walczyć o życie. Miał dwukrotnie przeszczepianą wątrobę . Jego losy śledziła cała Polska. Przeczytaj także: Zatrucie grzybami u dzieci jest śmiertelnie groźne! Jeden obiad z grzybami... Jakiś czas po zjedzeniu na obiad grzybów chłopiec zaczął chorować. Wymiotował, miał biegunkę i silne bóle brzucha. 3 dni po zjedzeniu grzybów trafił do szpitala w Przemyślu i jeszcze tego samego dnia przetransportowano go – już nieprzytomnego – śmigłowcem do Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Przeczytaj także: Zrezygnuj z grzybów dwa przeszczepy wątroby... Niecały tydzień później przeszczepiono mu wątrobę . Na początku września chłopiec zaczął odzyskiwać przytomność. Niestety, przeszczep został odrzucony . W październiku odbył się kolejny. Zobacz film, który powstał podczas pobytu Tomka w szpitalu. wiele miesięcy w szpitalu... Chłopiec trafił do Centrum Zdrowia Dziecka w sierpniu, a wrócił do domu dopiero tuż przed świętami Bożego Narodzenia. Dwa lata temu znów musiał spędzić wiele tygodni w szpitalu, bo pojawiły się komplikacje. ... i całe życie na lekach Tomek ma teraz 12 lat. Czuje się dobrze, ale nadal musi jeździć do Centrum Zdrowia Dziecka do kontroli. Musi też stale brać leki, m.in. takie, które zapobiegają odrzutowi przeszczepionej wątroby . Grzyby mogą zabić! Tomek jest wielkim szczęściarzem: mimo różnych problemów, jego historia skończyła się happy endem. Niestety...
