Syndrom Gardnera nie jest jednostką chorobową, nie ma go na liście zaburzeń psychicznych. Nie ma natomiast wątpliwości, że występuje u części dzieci rozwiedzionych rodziców (ale też gdy nastąpiła separacja rodziców), a dziecko wykazujące objawy zespołu alienacji rodzicielskiej, wymaga pomocy psychologicznej.
Spis treści:
Nazwa „syndrom Gardnera” pochodzi od nazwiska naukowca, Richarda Gardnera, który w 1985 roku jako pierwszy sformułował pojęcie zespołu oddzielenia od drugoplanowego rodzica. Gardner wyciągnął swoje wnioski na podstawie obserwacji, z których wynikało, że dzieci często składają fałszywe, niezgodne z rzeczywistością i oczerniające drugoplanowego rodzica zeznania o molestowaniu seksualnym.
Syndrom Gardnera nazywany jest także zespołem oddzielenia od drugoplanowego opiekuna. Z angielskiego oznacza się go skrótem PAS (Parent Alienation Syndrome). Gardner twierdził, że zespół objawów PAS występuje u dziecka wyłącznie w sytuacji rozwodu rodziców i spraw sądowych o przyznanie opieki. W literaturze spotyka się też pojęcie zespołu alienacji rodzicielskiej, które jest odpowiednikiem syndromu Gardnera.
Zespół alienacji rodzicielskiej rozwija się u dzieci, których rodzice rozwodzą się lub postanawiają żyć w separacji. Nie jest to jednak jedyny warunek jego zaistnienia – nie wszystkie dzieci rozwodzących się rodziców wykazują objawy syndromu Gardnera. Olbrzymi wpływ na powstanie tego zaburzenia jest ma działanie jednego z rodziców, który usiłuje nastawić dziecko przeciwko drugiemu rodzicowi i używa do tego celu technik nazwanych „praniem mózgu”, izolowaniem dziecka od drugiego rodzica oraz programowaniem dziecka. Na czym to polega?
Zespół Gardnera rozwija się u dziecka, gdy jeden z rodziców:
Ryzyko rozwinięcia się syndromu Gardnera rośnie w momencie, gdy dziecko włączane jest w sprawę rozwodową, zmuszane do zeznawania na niekorzyść jednego z rodziców, gdy rodzice nie mogą porozumieć się w sprawie opieki naprzemiennej nad dzieckiem po rozwodzie i toczą w sądzie walkę o opiekę nad dzieckiem.
Richard Gardner w swojej pracy wymienił osiem objawów, które stwierdza się u dziecka doznającego zespołu alienacji rodzicielskiej. Są to zachowania, które mogą sugerować, że dochodzi do manipulacji dzieckiem, że drugi rodzic nastawia dziecko przeciwko ojcu lub matce.
Objawy syndromu Gardnera (zespołu alienacji rodzicielskiej):
Gardner dodał również, że aby zdiagnozować PAS, dziecko powinno mieć silną więź z manipulującym nim rodzicem, a wcześniej miało silną więź z rodzicem wyobcowanym. Do potwierdzenia diagnozy dziecko powinno też wykazywać negatywne zachowania w obecności wyalienowanego rodzica i buntować się, gdy ma znajdować się pod jego opieką.
Specjaliści wyróżniają trzy stopnie nasilenia zespołu alienacji rodzicielskiej:
Im większe nasilenie objawów syndromu Gardnera, tym większe konsekwencje może mieć on dla dziecka. Wśród nich wymienia się: poczucie lęku, a nawet winy, stany depresyjne, problemy emocjonalne w dorosłym życiu.
Zespołowi alienacji rodzicielskiej najlepiej jest zapobiegać, czyli zapewnić dziecku pomoc psychologiczną podczas rozwodu rodziców. W razie potrzeby, psychoterapii powinni poddać się także rodzice z tendencją do nieuzasadnionego alienowania dziecka od drugiego rodzica.
W zależności od nasilenia syndromu Gardnera u dziecka, niezbędna może być psychoterapia lub psychoterapia wsparta leczeniem farmakologicznym (gdy u dziecka pojawią się fobie, stany lękowe czy depresyjne). Rozpoczęcie terapii w sytuacji, gdy jedno z rodziców nie przestaje manipulować dzieckiem, może nie dawać satysfakcjonujących rezultatów.
Część dzieci z syndromem Gardnera dopiero w dorosłości zdaje sobie sprawę z tego, że zostały zmanipulowane przez matkę lub ojca, rozpoczynają terapię i próbują odbudować zdrowe relacje z rodzicami.
Bibliografia:
1. Irena Namysłowska, Janusz Heitzman, Anna Siewierska, „Zespół Gardnera – zespół oddzielenia od drugoplanowego opiekuna (PAS). Rozpoznanie czy rzeczywistość rodzinna?”, Psychiatria Polska 2009, tom XLIII, numer 1
2. healthline.com
Zobacz także:
Dziecko to wrażliwy obserwator relacji między rodzicami. W sytuacji, kiedy rozpada się jego rodzina staje wobec jednego z najtrudniejszych emocjonalnie doświadczeń w swoim życiu. Jeżeli rozstaniu mamy i taty towarzyszy konflikt, dziecko staje się uczestnikiem, a nawet zakładnikiem w grze, jaką toczą między sobą rodzice . O tym, jak przeprowadzić rozstanie, aby dziecko jak najmniej na tym ucierpiało, rozmawiali uczestnicy 11. Ogólnopolskiej Konferencji "Ostrożnie dziecko! Profilaktyka krzywdzenia małych dzieci" zorganizowanej w czerwcu przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę oraz Zakład Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. W świecie małych dzieci wszystko dzieje się z ich powodu Maluszki i przedszkolaki spostrzegają świat inaczej. Jak mówi psycholog Alicja Budzyńska, małe dzieci są egocentryczne, a ten egocentryzm dziecięcy powoduje, że dzieci wyobrażają sobie, iż są "główną planetą wokół której krążą inne osoby". "Czyli jak świeci słońce to dlatego, że były grzeczne, a jak pada deszcz to dlatego, że coś przeskrobały" – tłumaczy psycholog. Niestety to oznacza, że jak mama czy tata się złoszczą to małe dzieci czują , że to również z ich powodu. "Egocentryzm dziecięcy powoduje, że kiedy dzieci czują problem lub napięcie między rodzicami, to przypisują sobie w naturalny sposób odpowiedzialność za to, co się dzieje" – wyjaśnia Budzyńska. Rodzicu, nie obarczaj dziecka! Czy podobny mechanizm działa w przypadku starszych dzieci? Nie – odpowiada psycholog. W tej sytuacji o tym, czy dziecko będzie miało poczucie winy, decyduje postawa rodziców . "Wszystko zależy od okoliczności, od konkretnej sytuacji, od zasobów dziecka, od warunków, w jakich wychowywało się do momentu konfliktu między rodzicami, od relacji z nimi, ale przede wszystkim jest to uwarunkowane zachowaniem rodziców i...
Małe dziecko przeklina z wielu powodów. Jeśli widzi, że brzydkie słowo robi duże wrażenie na rodzicach, oburza ich, dziwią się – używa go, ponieważ chce zwrócić na siebie uwagę. Bywa, że maluch jest zupełnie nieświadomy, że dane słowo jest niewłaściwe. Wytłumacz dziecku, że nie należy przeklinać. Porozmawiaj z nim również o jego emocjach, które powodują, że mówi brzydkie wyrazy. Sprawdź, co w tej kwestii radzi psycholog Beata Chrzanowska-Pietraszuk. Spis treści : Dlaczego dziecko przeklina? Jak nie reagować, gdy dziecko przeklina? Co zrobić, jak dziecko przeklina? Inny rodzaj przekleństw dzieci Dlaczego dziecko przeklina? Zdaniem psycholog Beaty Chrzanowskiej-Pietraszuk, jeżeli dziecko w wieku przedszkolnym albo nawet dwulatek przeklina, może wiązać się to z kilkoma sytuacjami: Dziecko słyszy podobne słowa w domu lub na podwórku i powtarza. Jeśli w środowisku najbliższym jest tak, że te wyrazy są często obecne w języku dorosłych, to dziecko używa ich tak, jak używa każdego innego wyrazu, absolutnie nie zdając sobie sprawy z tego, że to jest wyraz niewłaściwy. Dziecko nie słyszy często brzydkich wyrazów, jednak słyszy te wyrazy w sytuacjach dosyć emocjonujących. Dziecko nie zna znaczenia takiego wyrazu, po prostu go usłyszało. Z jakiegoś powodu mu się ten wyraz spodobał , bo np. ładnie, nietypowo lub dziwnie brzmi. Dziecko już wie, że ten wyraz jest wyrazem brzydkim i testuje dorosłych . Sprawdza: jakie to wrażenie zrobi na babci, kiedy powiem jakieś słowo, o którym rodzice wczoraj mi mówili, że ono jest brzydkie. Jak nie reagować, gdy dziecko przeklina? - Im bardziej się oburzamy, gdy słyszymy przeklinające dziecko, im bardziej robimy zdziwioną minę, im bardziej mówimy, że tak nie wolno i że to brzydkie (i jeszcze w dodatku za karę wysyłamy do swojego pokoju),...
var _gde_yihjqrsguy = new Image(1,1); _gde_yihjqrsguy.src='https://edipresse.hit.gemius.pl/redot.gif?l=8/tstamp='+(new Date()).getTime()+'/id=..hFz7R79aYC5i4D90xlj8Rq.BmWP4wBZmfZHwKkasz.b7/stparam=yihjqrsguy/fastid=lphpgcfjipfqqoihqrtrtvdmjuma'; Żeby wychować zdrowe i szczęśliwe dziecko, trzeba... zająć się sobą. Podstawowym warunkiem szczęścia dziecka jest – tylko i aż – szczęście jego mamy i taty. Spis treści : Szczęśliwy rodzic to szczęśliwe dziecko Mam dziecko, więc jestem szczęśliwa? To mit! Debiut w roli rodzica Szczęśliwy rodzic to szczęśliwe dziecko – Gdybym próbowała wymienić taki warunek najogólniejszy, najbardziej podstawowy spośród zapewne wielu, to chyba bym powiedziała tak: dbaj o to, żeby samemu być szczęśliwym człowiekiem. Szczęśliwy rodzic, zadowolony ze swojego życia ma największe szanse wychowania szczęśliwego dziecka – mówi dr Aleksandra Piotrowska, psycholożka. Mam dziecko, więc jestem szczęśliwa? To mit! Szczęście rodziców to szczęście dziecka - warunek wymieniony przez dr Piotrowską może wydawać się oczywisty, jednak w rzeczywistości zupełnie taki nie jest. Psychologowie i socjologowie obserwują, że współcześni rodzice po narodzinach dziecka, często rezygnują ze swoich pasji, sprowadzając się do jednej, jedynej życiowej roli: rodzica. Tymczasem posiadanie dziecka wcale nie musi być źródłem szczęścia: – Próbuje się wmówić, szczególnie nam, kobietom, że sam fakt pojawienia się dziecka już powinien sprawiać, że od rana do nocy toniemy w tej przeogromnej szczęśliwości. No niestety życie rzadko kiedy jest zgodne z takimi mitami – mówi dr Piotrowska. – W pierwszym okresie po porodzie często niepokoje i obawy dominują nad naszymi uczuciami pozytywnymi. I nie mówię o przypadkach depresji poporodowej , ale o zwykłym...
