Reklama

Dzieło Homera Odyseja ze względu na swą treść określane bywa mianem opowieści przygodowej lub fantastycznej baśni.

Reklama

W pierwszych czterech pieśniach Odyseja opowiada o wędrówce Telemacha, syna Odyseusza. Pozostałe części eposu mówią o tułaczce i powrocie Odyseusza do rodzinnej Itaki.

Spis treści:

  1. Odyseja – plan wydarzeń
  2. Odyseja – streszczenie (krótkie)
  3. Geneza utworu Odyseja
  4. Cechy gatunkowe eposu
  5. Problematyka utworu Odyseja
  6. Odyseja – opis bohaterów

Odyseja – plan wydarzeń

Odyseja Homera to dzieło bardzo rozbudowane, więc przebiegowi fabuły najlepiej przyjrzeć się w podzielonym na pieśni planie wydarzeń:

Pieśń I

  1. Informacja o losach bohaterów wracających z wojny trojańskiej.
  2. Narada bogów w sprawie losów Odyseusza (wstawiennictwo Ateny za królem Itaki).
  3. Atena w domu rodzinnym Odysa i jej rady dla Telemacha.
  4. Zmiana w postawie Telemacha.

Pieśń II

  1. Spotkanie mieszkańców Itaki na wiecu.
  2. Okręt — dar Ateny dla Telemacha.
  3. Podróż Telemacha na Peloponez.

Pieśń III

  1. Przybycie Telemacha do Pylos.
  2. Opowieść Nestora.
  3. Opis ofiary składanej Atenie.
  4. Wyjazd Telemacha do Lakedajmonu.

Pieśń IV

  1. Obchody podwójnych zaślubin.
  2. Opowieści o Odysie.
  3. Opowieść Menelaosa a o spotkaniu ze starcem Proteusem u wybrzeży Egiptu.
  4. Zasadzka na Telemacha wracającego na Itakę.
  5. Sen Penelopy.

Pieśń V

  1. Kolejna narada bogów.
  2. Rozkaz Zeusa dotyczący uwolnienie Odyseusza przez Kalipso.
  3. Uwolnienie Odyseusza przez Kalipso.
  4. Dotarcie Odyseusza na tratwie na wyspę Feaków (Scherię).

Pieśń VI

  1. Córka króla Feaków, Nauzykaa wraz z grupą dziewcząt nad brzegiem morza.
  2. Prośba córki króla Feaków o pomoc.

Pieśń VII

  1. Droga Odyseusza do pałacu Alkinoosa pod przewodnictwem Ateny.
  2. Zachwyt nad pałacem i czarodziejskim ogrodem.
  3. Spotkanie Alkinoosa z wędrowcem i opowieść Odysa.

Pieśń VIII

  1. Uczta w pałacu Alkinoosa.
  2. Śpiew Demodoka o sporze Achillesa z Odysem.
  3. Wzruszenie Odysa.
  4. Igrzyska na agorze.
  5. Uczta w pałacu.

Pieśń IX

  1. Opowieści Odyseusza.

Pieśń X

  1. Ciąg dalszy opowieści bohatera.

Pieśń XI

  1. Przybycie do kraju Kimeryjczyków.
  2. Zejście do podziemi.
  3. Złożenie ofiary.
  4. Przepowiednia Tejrezjasza dotycząca przyszłości Odysa.

Pieśń XII

  1. Powrót na wyspę Kirke.
  2. Pogrzebanie Elpenora.
  3. Przepowiednia Kirke o czyhających na podróżników niebezpieczeństwach.
  4. Kolejne przygody.
  5. Dotarcie Odyseusza na wyspę Ogygię.

Pieśń XIII

  1. Powrót Odyseusza na Itakę.
  2. Powitanie Odyseusza przez Atenę.
  3. Pojawienie się Odyseusza (w przebraniu żebraka) w chacie pasterza Eumajosa.

Pieśń XIV

  1. Nieufny Odyseusz.
  2. Podarowanie Odyseuszowi płaszcza przez Eumajosa.

Pieśń XV

  1. Nakaz Ateny dotyczący powrotu Telemacha na Itakę.
  2. Rozmowa Eumajosa z gościem.
  3. Uniknięcie przez Telemacha zasadzki przygotowanej przez zalotników.

Pieśń XVI

  1. Przybycie Telemacha do chaty pasterza.
  2. Rozpoznanie Odyseusza.
  3. Przywitanie ojca z synem.
  4. Radość Penelopy z powrotu syna.
  5. Wieczerza w chacie Eumajosa.

Pieśń XVII

  1. Powitanie syna z Penelopą i opowieść o podróżach.
  2. Przybycie do pałacu Eumajosa z Odyseuszem przebranym na żebraka.
  3. Słuchanie przez Odyseusza obelg we własnym domu.

Pieśń XVIII

  1. Spór Odyseusza i Irosa.
  2. Oświadczenie Penelopy o podjęciu decyzji o małżeństwie z jednym z zalotników.

Pieśń XIX

  1. Usunięcie broni przez Odyseusza i Telemacha.
  2. Rozmowa Penelopy z żebrakiem.
  3. Rozpoznanie Euryklei przez Odyseusza.
  4. Decyzja Penelopy o zawodach mających zdecydować o jej dalszym losie.

Pieśń XX

  1. Rozmyślania Odyseusza i Penelopy.
  2. Poranne wróżby Odyseusza.
  3. Obrażanie Odysa przez zalotników.
  4. Wróżba Teoklymenosa (wprowadzająca nastrój grozy).

Pieśń XXI

  1. Wydobycie łuku Odyseusza ze skarbca.
  2. Ustawienie dwunastu toporów.
  3. Próby zalotników okazują się nieudane.
  4. Pasterze rozpoznają Odyseusza.
  5. Zwycięstwo Odysa-żebraka w turnieju.

Pieśń XXII

  1. Zaatakowanie zalotników przez Odysa, Telemacha i pasterzy.
  2. Rzeź zalotników.
  3. Powieszenie niewiernych służących.

Pieśń XXIII

  1. Radosna wiadomość od Euryklei dla Penelopy.
  2. Narastająca nieufność Penelopy.
  3. Pytanie przez Penelopę Odyseusza o małżeńską tajemnicę.
  4. Rozpoznanie i przywitanie małżonków.
  5. Poranna rozmowa z Laertesem.

Pieśń XXIV

  1. Rozpoznanie Odyseusza przez jego ojca.
  2. Zebranie na agorze.
  3. Udaremnienie przez Atenę rozpoczynającej się walki.

Odyseja – streszczenie (krótkie)

Kończy się wojna trojańska. Odyseusz powraca do rodzinnej Itaki. Wojna trwała dziesięć lat, a drugie tyle zajęła tułaczka Odyseusza. Bohater wraca więc do domu łącznie po dwudziestu latach.

Na Olimpie trwa narada bogów. Postanawiają uwolnić Odyseusza, który przebywa u nimfy Kalipso. W tym czasie w rodzinnym domu Odyseusza w Itace zjawiają się zalotnicy, chętni poślubić jego żonę, Penelopę.

W Itace zjawia się Atena, która nakłania Telemacha do poszukiwań ojca. Chłopak zgadza się i wyrusza statkiem, który otrzymuje od Ateny. Zmierza do Nestora, króla Pylos. Nestor nie zna Odyseusza i jego losów. Telemach wybiera się więc z Pejsistratosem, synem Nestora, do Lakedajmonu. Tam dowiaduje się od Menelaosa, że jego ojciec żyje z nimfą Kalipso na wyspie Ogygii. Tymczasem w Itace szykują zasadzkę na Telemacha.

Nimfa Kalipso dostaje wiadomość od Hermesa, że musi uwolnić Odyseusza. Uwolniony Odys opuszcza wyspę Ogygii na tratwie. Po kilkunastu dniach burzy trafia na wyspę Feaków. Tam zostaje znaleziony przez księżniczkę Nauzykaę, która daje mu odzież i zaprasza do pałacu swego ojca, Alkinoosa.

Odyseusz wyjawia prawdę o sobie po zwycięstwie w igrzyskach sportowych. Opowiada zebranym o swoich przygodach, a następnie wyrusza w dalszą drogę do Itaki. Po dotarciu do celu spotyka Atenę. Przebiera się w szaty żebraka i idzie w nich do chaty pasterza Eumajosa.

Telemach spotyka żebraka i rozpoznaje w nim ojca, po czym wraca do pałacu i wita się z matką. Kolejnego dnia do pałacu przybywa przebrany za żebraka Odyseusz. Rozpoznaje go tylko pies Argos. Niestety żona nie dostrzega w nim swojego męża, a służba i zalotnicy traktują go z pogardą.

Penelopa organizuje zawody, w których zwycięża Odyseusz. Bohater spod Troi ujawnia się, zabijając jednego z zalotników. Odbywa się rzeź zalotników, a służące, które z nimi romansowały, zostają powieszone. Odyseusz, chcąc, by jego żona zyskała pewność, że to naprawdę on, opowiada jej o ich małżeńskich tajemnicach. Odyseusza zostaje rozpoznany przez ojca, który zauważa bliznę na jego nodze. Rozpoczyna się bunt rodzin zabitych zalotników. Przybywa Atena i ogłasza pokój na Itace.

Geneza utworu Odyseja

Odyseja ukazuje świat kultury mykeńskiej, której istnienie potwierdzają wykopaliska archeologiczne. Przekaz jest więc zgodny z historią. Ostatnim wielkim wydarzeniem w dziejach Achajów była wojna trojańska, po której nastały klęski, kryzys i upadek kultury. Mityczne opowieści o przeszłości były przekazywane przez wieki jako pieśni. A Homer spisał je i tym samym uwiecznił.

Cechy gatunkowe eposu

  • Długi utwór wierszowany (w Polsce pisany trzynastozgłoskowcem lub w ten sposób tłumaczony),
  • Rozbudowana wielowątkowa fabuła,
  • Ukazanie losów bohaterów (herosów) na tle przełomowych wydarzeń,
  • Podniosły styl (rozbudowane i szczegółowe opisy przedmiotów, porównania, częste powtórzenia, stałe epitety, np. gromowładny Zeus, rożanopalca Eos),
  • Inwokacja rozpoczynająca utwór,
  • Narrator wszechwiedzący i obiektywny.

Problematyka utworu Odyseja

Głównym tematem utworu jest podróż Odyseusza do Itaki. Mimo iż wędrówka głównego bohatera trwa latami, nie może on dotrzeć do celu. Odys bardzo chce wrócić do domu, jednak los mu nie sprzyja. Itaka jest dla niego miejscem upragnionym.

Powrót Odyseusza do domu jest metaforą, symbolem celu, do którego warto dążyć. Wyprawa bohatera pokazuje jego słabości i pomaga mu określić, co w życiu jest naprawdę ważne.

Odyseja zawiera cechy z życia codziennego:

  • namiętność,
  • odwagę i strach człowieka,
  • miłość,
  • przyjaźń,
  • i zdradę.

Mimo wszystko utwór jest optymistyczny. Ukazuje okrucieństwo losu, lecz i to, że przeciwieństwa można i trzeba pokonywać.

Odyseja – opis bohaterów

  • Odyseusz – król Itaki, pomysłowy i przebiegły. Po dwudziestoletniej nieobecności wraca do domu. Spotyka się z żoną Penelopą i synem Telemachem.
  • Penelopa – żona Odyseusza, wierna i stała w uczuciach, czeka na powrót męża.
  • Telemach – syn Odyseusza i Penelopy. Chce za wszelką cenę odnaleźć ojca.
  • Nestor – bohater wojny trojańskiej, informuje Telemacha o powrocie jego ojca, Odyseusza.
  • Alkinoos – król Scherii. Gości u siebie Odyseusza.
  • Nauzykaa – córka Alkinoosa i Arete. Znajduje Odyseusza nad brzegiem morza. Daje mu ubranie i schronienie u swego ojca.
  • Kirke – czarodziejka, która zamieniła towarzyszy Odyseusza w świnie.
  • Atena – opiekunka Odysa.

Zobacz także

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama