Reklama

Przyimek to niezwykła część mowy. I nie tylko dlatego, że nie odpowiada na żadne pytania. Przyimki są bowiem nieodmienne i jednocześnie niesamodzielne. Wyjaśniamy też, czym są pochodzące od przyimków wyrażenia przyimkowe. Dzięki przykładom łatwo zrozumieć i zapamiętać najważniejsze informacje o przyimkach.

Reklama

Spis treści:

Przyimek: co to jest?

Przyimek to nieodmienna część mowy. Oznacza to, że przyimki: nie odmieniają się (ani przez przypadki, ani przez liczby, ani przez rodzaje). Dodatkowo też nie występują samodzielnie, ale zawsze razem z innymi częściami mowy.

Spójrzmy na przykłady przyimków w zdaniach:

  • Kasia czekała na pierwszy śnieg.
  • Byliśmy cały czas w domu.
  • Po świętach wrócimy do codzienności.
  • Od tego dnia sporo się zmieniło.
  • Jak pies z kotem.
  • Pod drzwiami szkoły zorientował się, że zapomniał piórnika.
  • Bez pracy nie ma kołaczy.
  • Nad łąkami unosił się lekki zapach skoszonej trawy.
  • Spokojnie, najgorsze już za nami.

Jak widać na przykładach przyimków – trudno wyobrazić sobie, by stanowiły samodzielną część mowy.

Przyimki proste i przyimki złożone: przykłady

Przyimki w języku polskim mogą mieć formę prostych lub złożonych (składają się z dwóch przyimków). ​Różnicę między przyimkami prostymi i złożonymi widać gołym okiem.

Przykłady przyimków prostych:

  • Wakacje u cioci minęły bardzo szybko.
  • Opowiem ci o tej książce.
  • Po podwieczorku poszliśmy na spacer.

Przykłady przyimków złożonych:

  • Znad zachodu nadciągały burzowe chmury. (z + nad = znad)
  • Poprzez cały ten czas myślał o Ani codziennie. (po + przez = poprzez)
  • Ponad wszystko ceniła lekcje z ukochaną nauczycielką. (po + nad = ponad)

Przyimki i wyrażenia przyimkowe

Wiedząc już, jakie są przyimki – łatwo zrozumieć, czym są wyrażenia przyimkowe. Patrząc na przykłady przyimków w zdaniach, łatwo możemy zorientować się, że najczęściej łączą się z rzeczownikami. To właśnie z myślą o związkach przyimków z rzeczownikami językoznawcy wymyślili pojęcie wyrażeń przyimkowych.

Wyrażenie przyimkowe = przyimek + rzeczownik:

  • Lubię grać w planszówki.
  • Do wieczora zostało sporo czasu.
  • Poszliśmy na spacer do lasu.

Pisownia przyimków: razem czy osobno?

Zasada pisowni przyimków w języku polskim jest prosta. Przyimki złożone (np. ponad, zza, znad) piszemy zawsze łącznie. Przykłady:

  • Ponad to uważam, że każdy postąpiłby na jego miejscu tak samo.
  • Zza chmur wyszedł księżyc.
  • Sponad fal wyłaniał się mały stateczek.

Przyimek sponad powstał w wyniku połączenia przyimków z + ponad. Warto jednak pamiętać, że jeśli chodzi o pisownię – spore znaczenie ma kontekst i to, czy pasuje do niego przyimek sponad czy.. z ponad. Na przykład:

  • Z ponad (w znaczeniu: więcej niż iluś) 30 uczniów tylko połowa zaliczyła sprawdzian.
  • Z ponad 200 odwiedzonych miejscowości najbardziej podobało mu się w Gdańsku.
  • Sławek jest dumny z ponad 100 przejechanych kilometrów na rowerze.

Wskazówką do zastosowania prawidłowej pisowni może być obecność liczebnika – jeśli po przyimku znajduje się część mowy, którą możemy zapisać liczbą – prawidłowo będzie zastosować zapis z ponad.

Chyba każdy, kto wie co to jest przyimek, ma świadomość, że zarówno bez przyimków jak i wyrażeń przyimkowych, język polski w wielu sytuacjach brzmiałby bardzo niejasno. Jeśli masz wątpliwości – spróbuj do końca dnia wykreślić wszystkie przyimki ze swoich wypowiedzi, SMS-ów i wiadomości zamieszczanych na portalach społecznościowych.

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama