Wszystko o rzeczowniku
Adobe Stock
Aktualności

Rzeczownik – co to za część mowy, pytania, przykłady, odmiana

Czym jest rzeczownik? To część mowy, którą często poznajemy jako pierwszą, ucząc się mówić (np. mama, tata, baba). Naukę języka obcego również zaczynamy od poznawania rzeczowników. Nic dziwnego, że rzeczowniki określa się jako jedną z najważniejszych, czyli podstawowych części mowy.

Rzeczownik to jedna z dwóch najważniejszych części mowy (drugą jest czasownik). Przykłady rzeczowników można mnożyć w nieskończoność. Wystarczy rozejrzeć się wokół siebie i wymienić przedmioty oraz osoby znajdujące się w zasięgu wzroku (ekran, okno, ołówek, filiżanka). A jeśli dodamy do tego nazwy rzeczy, osób i zjawisk, które są nam z różnych powodów szczególnie bliskie – przekonamy się, że rodzajów rzeczowników może być zdecydowanie więcej niż innych części mowy. Oto najważniejsze informacje o rzeczowniku. 

Spis treści:

Rzeczownik: czym jest, na jakie pytania odpowiada?

Rzeczownik to część mowy, która odpowiada na pytania: kto? co? Rzeczownik jest odmienną częścią mowy. Rzeczowniki możemy odmieniać przez przypadki i liczby. Rzeczownik ma też rodzaj (żeński, męski, nijaki, a w liczbie mnogiej - męskoosobowy i niemęskoosobowy).

Za pomocą rzeczowników określamy:

  • Osoby – np. mama, trener, przedszkolaki, Julia, Jakub
  • Zwierzęta – np. koń, klacz, źrebię, smoki, pisklęta, Toffik
  • Rośliny – np. tulipan, żyto, jabłoń, tuje, trzciny
  • Miejsca/obiekty – np. miasto, mieścina, miasteczko, boiska,
  • Przedmioty/rzeczy – np. ołówek, filiżanka, ciasto, zeszyty, przekąski
  • Zjawiska pogodowe – np. burza, tęcza, mgła, śnieżyce
  • Pojęcia – np. ambicja, rzetelność, odpowiedzialność, przyjaźń, charaktery,
  • Czynności/stany – np. podskakiwanie, gotowanie, odpoczynek (to tzw. rzeczownik odczasownikowy).

Podział rzeczowników

Rzeczowników jest naprawdę dużo, dlatego istnieją różne sposoby ich klasyfikowania. Podział rzeczowników ma duże znaczenie, jeśli chodzi o prawidłową ich odmianę.

Rzeczowniki dzielimy na:

  • Konkretne i abstrakcyjne – o ile konkretne rzeczowniki dają się poznać za pomocą zmysłów (np. szarlotka – za pomocą zmysłu smaku, węchu, dotyku i wzroku), to rzeczowników abstrakcyjnych nie da się uchwycić za pomocą zmysłów (np. nieobecność, dusza, życie, etc.).
     
  • Własne i pospolite – rzeczowniki własne to nazwy własne, które zawsze piszemy wielką literą, np. Julia, Warszawa, Wisła, natomiast pospolite, to te, które nie mają nazwy własnej, np. córka, kot, miasto, rzeka.
     
  • Żywotne i nieżywotne – w tym podziale głównym kryterium jest to, czy rzeczownik określa nieożywiony przedmiot (stół, rosół, kamień) czy istotę żywą (człowiek, motyl, jamnik).

Uwaga: rzeczowniki żywotne dzielą się na:

  • Nieosobowe – które nie odnoszą się do osób, np. motyl, jamnik, torbacze
  • Osobowe – które odnoszą się do osób, np. kobieta, uczeń, dziecko, nauczyciele. 

Rzeczowniki żywotne osobowe dzielą się na:

  • Męskoosobowe, np. nauczyciel, sportowiec, uczeń
  • Niemęskoosobowe, np. nauczycielka, sportsmenka, uczennica, dziecko, niemowlę.

Odmiana rzeczowników

Rzeczowniki odmieniają się przez przypadki i liczby. Odmiana przez przypadki nazywana jest deklinacją. Formy rzeczownika zależą od tego, w jakim przypadku i jakiej liczbie występuje.

Odmiana przez przypadki rzeczownika kotek w liczbie pojedynczej:

  • Mianownik (kto? co?) kotek,
  • Dopełniacz (kogo? czego?) kotka,
  • Celownik (komu? czemu?) kotkowi,
  • Biernik (kogo? co widzę) kotka,
  • Narzędnik  (kim? czym?) kotkiem,
  • Miejscownik (o kim? o czym?) kotku
  • Wołacz kotku!

Odmiana przez przypadki rzeczownika kotek w liczbie mnogiej:

  • Mianownik (kto? co?) kotki,
  • Dopełniacz (kogo? czego?) kotków,
  • Celownik (komu? czemu?) kotkom,
  • Biernik (kogo? co widzę) kotki,
  • Narzędnik  (kim? czym?) kotkami,
  • Miejscownik (o kim? o czym?) kotkach
  • Wołacz kotki!

Oczywiście są rzeczowniki których odmiana przez przypadki jest o wiele trudniejsza, np. wegetarianin, ksiądz, sędzia. A także takie, które przez przypadki nie odmieniają się wcale, np. kiwi, liczi, awokado lub odmieniają się tylko w liczbie mnogiej, podczag gdy w liczbie pojedynczej mają cały czas taką samą formę, np. muzeum, seminarium, akwarium.

Odmiana przez przypadki rzeczownika muzeum w liczbie pojedynczej:

  • Mianownik (kto? co?) muzeum
  • Dopełniacz (kogo? czego?) muzeum,
  • Celownik (komu? czemu?) muzeum,
  • Biernik (kogo? co widzę) muzeum,
  • Narzędnik  (kim? czym?) muzeum,
  • Miejscownik (o kim? o czym?) muzeum
  • Wołacz muzeum!

Odmiana przez przypadki rzeczownika muzeum w liczbie mnogiej

  • Mianownik (kto? co?) muza
  • Dopełniacz (kogo? czego?) muzeów,
  • Celownik (komu? czemu?) muzeom,
  • Biernik (kogo? co widzę) muzea,
  • Narzędnik  (kim? czym?) muzeami,
  • Miejscownik (o kim? o czym?) muzeach,
  • Wołacz muzea!

Nie wszystkie rzeczowniki występują w liczbie pojedynczej lub mnogiej. Na przykład, spróbuj podać formę rzeczownika nożyczki w liczbie pojedynczej. To samo dotyczy takich rzeczowników jak: drzwi, perfumy, spodnie

Rzeczownik ma również rodzaj

Są trzy rodzaje w liczbie pojedynczej:

  • męski (ten) kotek, piesek, stół
  • żeński (ta) latarka, miska, opaska
  • nijaki (to) okno, drzewo, kino

Dwa rodzaje w liczbie mnogiej:

  • rodzaj męskoosobowy (ci) mężczyźni, kolarze
  • niemęskoosobowy (te) buty, dziewczyny, książki

Rzeczownik: jakie funkcje może pełnić w zdaniu?

Rzeczownik może pełnić w zdaniu funkcje:

  • Podmiotu:

Marynarz długo patrzył na horyzont.
Małe dziecko bawiło się misiem.
Wiewiórka czmychnęła z oszałamiającą prędkością. 
Ogród zakwitł dziesiątkami kwiatów.
Prawdziwa miłość nie szuka poklasku.

  • Dopełnienia:

Marynarz długo patrzył na horyzont.
Małe dziecko bawiło się misiem.
Wiewiórka czmychnęła z oszałamiającą prędkością.
Ogród zakwitł dziesiątkami kwiatów.
Prawdziwa miłość nie szuka poklasku.

  • Przydawki:

Siostra kolegi pożyczyła mi książkę.
Córka sąsiadki jest bardzo miła.
Ciasto z tych jabłek udało się wyśmienicie.
Sukienka Julii nie nadaje się do niczego.
Las rąk pojawił się natychmiast.

  • Okolicznika:

Kuba poszedł do parku.
Wrócę tu w południe.
Nawałnica przeszła bokiem.
Kuba dokończy obiad za kwadrans.
Odrobię lekcje wieczorem.
 
To już wszystko, co warto wiedzieć o rzeczowniku. Zważywszy na to, jak wiele razy w ciągu dnia używasz różnych form rzeczownika – tych wiadomości nie jest aż tak dużo, prawda?

Zobacz także:

18-24 KWIETNIA
szaleństwo zakupów
Rabat 25% na zakupy za min. 499 zł
Rabat 25% na zakupy za min. 499 zł
Rabat 25% na zakupy za minimum... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO25
Zobacz
+
Rabat 25% na zakupy za min. 499 zł
Online

Rabat 25% na zakupy za minimum 499 zł w sklepie internetowym www.karcher.pl. Oferta dotyczy produktów nieprzecenionych z kategorii Home&Garden i nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO25
Zobacz
-40% przy zakupach za min. 50 zł
-40% przy zakupach za min. 50 zł
Skorzystaj z kodu WIOSNA40 i o... więcej»
Kod rabatowy:WIOSNA40
Zobacz
+
-40% przy zakupach za min. 50 zł
Online

Skorzystaj z kodu WIOSNA40 i otrzymaj 40% zniżki na produkty nieprzecenione, oznaczone tym kodem na eveline.pl/skorzystaj-z-promocji przy zakupach za min. 50 zł. Oferta ważna tylko na eveline.pl w dniach 18-24.04.2024. Kody rabatowe nie łączą się. Szczegóły na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:WIOSNA40
Zobacz
Do -30% na wybrane nowości
Do -30% na wybrane nowości
Rabat do -30% na wybrane nowoś... więcej»
Zobacz
+
Do -30% na wybrane nowości
Online
Stacjonarnie

Rabat do -30% na wybrane nowości z kolekcji Wiosna/Lato 2024 i wiele więcej! Oferta dostępna w sklepach stacjonarnych i na gomez.pl. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.  

Produkt widoczny na zdjęciu nie jest objęty rabatami.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Zobacz
-20% na wybrane produkty
-20% na wybrane produkty
Rabat 20% na kolczyki oraz akc... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
+
-20% na wybrane produkty
Online
Stacjonarnie

Rabat 20% na kolczyki oraz akcesoria przy zakupach za min. 299 zł. Rabat 20% na zegarki do 8 000 zł. Szczegóły w salonach i na wkruk.pl

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
Wybrane marki nawet do -40%
Wybrane marki nawet do -40%
Twoje ulubione produkty w wyją... więcej»
Zobacz
+
Wybrane marki nawet do -40%
Online

Twoje ulubione produkty w wyjątkowych cenach. Rabat do -40% na wybrany asortyment dostępny na cocolita.pl. Szczegóły na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Zobacz
-20% na wybrane produkty
-20% na wybrane produkty
Rabat 20% na cały asortyment z... więcej»
Kod rabatowy:szalenstwo20
Zobacz
+
-20% na wybrane produkty
Online

Rabat 20% na cały asortyment z wyłączeniem kolekcji Sablewska x Gabriella. Oferta dostępna na gabriella.pl. Nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie. 

Najniższa cena produktu ze zdjęcia 30 dni przed obniżką - 16,90 zł. 

Cena po zastosowaniu rabatu - 13,52 zł.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:szalenstwo20
Zobacz
REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA