Kwas foliowy przed ciążą - kiedy i ile brać

O zaletach kwasu foliowego opowiada Krzysztof Wojciechowski z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie.

Okres ciąży i karmienia zwiększa zapotrzebowanie organizmu kobiety na niektóre witaminy i mikroelementy. Wiele mam pamięta o konieczności uzupełniania żelaza, wapnia czy jodu w tym okresie. Rzadziej zaś o witaminie M, czyli o kwasie foliowym.

Kwas foliowy, czyli cudowna witamina M

Według specjalistów od żywienia każdego dnia należy dostarczać organizmowi ok. 0,4 mg kwasu foliowego, inaczej mówiąc witaminy M. Szczególną uwagę na jej ilość w codziennej diecie powinny zwrócić kobiety, które w najbliższej przyszłości planują ciążę. Badania naukowe wskazują, że zwiększenie spożycia kwasu foliowego na 12 tygodni przed próbą zapłodnienia może w znaczący sposób zmniejszyć ryzyko wystąpienia u dziecka rozszczepu kręgosłupa, rozszczepu podniebienia i zajęczej wargi. Przyszłym mamom zaleca się więc przyjmowanie 0,4 mg kwasu foliowego dziennie od chwili podjęcia decyzji o zajściu w ciążę do 12. tygodnia ciąży.

Ponieważ kwas foliowy zwiększa produkcję mleka, mamy karmiące piersią również powinny zadbać o to, by dostarczać organizmowi odpowiednią ilość kwasu foliowego, czyli 0,28 mg w pierwszych sześciu miesiącach laktacji i 0,26 mg w kolejnych sześciu miesiącach. Warto pamiętać, że wysokie spożycie witaminy C powoduje, że kwas foliowy w większym niż zazwyczaj stopniu jest wydalany z moczem. A więc przyjmując witaminę C w dawce wyższej niż 2 g, należy uzupełniać kwas foliowy.

Gdzie szukać kwasu foliowego

Najbogatszym źródłem witaminy M są:

• świeża wątróbka,
• szpinak,
• brukselka,
• szparagi,
• bób,
• groch
• i otręby pszenne.

Nawet po ugotowaniu wątroba, szpinak i brokuły zawierają ciągle duże ilości tej witaminy. Warto także wzbogacać potrawy o zielone części warzyw (nazwa folianów pochodzi od łacińskiego słowa folium, co znaczy liść). Dobrym źródłem kwasu foliowego są również chleb razowy, kasze, pomarańcze, banany, mleko, jogurty, ser, zielony groszek, nasiona roślin strączkowych, takich jak groch i soczewica oraz ekstrakt drożdży.

Kobietom w ciąży zaleca się codzienne przyjmowanie 0,4 mg kwasu foliowego, np. w postaci tabletek. Dostępne w Polsce bez recepty preparaty wielowitaminowe zawierają zwykle 0,2 mg tej witaminy. Natomiast preparat zawierający witaminę w czystej postaci jest przeznaczony raczej do leczenia skutków jej niedoboru niż do profilaktyki, zawiera bowiem 5 mg lub 15 mg kwasu foliowego. Ewentualny nadmiar jest bez trudu wydalany z organizmu przez nerki.

Uwaga! Witamina M może ulec zniszczeniu, gdy przechowywana jest zbyt długo w temperaturze pokojowej bez zabezpieczenia.

Sprawdź: 6 przepisów na dania zwiększające płodność.

[CMS_PAGE_BREAK]

Gdy brakuje kwasu foliowego

Niedobór folianów w diecie kobiet ciężarnych może być przyczyną wad wrodzonych układu nerwowego u dzieci (z tego powodu w niektórych krajach zapobiega się niedoborom kwasu foliowego poprzez wzbogacanie w tę witaminę surowej mąki – w naszym kraju przepis taki nie jest wprowadzony). Ponieważ kwas foliowy jest istotny dla prawidłowego funkcjonowania szpiku kostnego, który jest organem krwiotwórczym, niedobór tej witaminy może prowadzić także do anemii. Niedokrwistość w takich przypadkach charakteryzuje się tym, że czerwonych krwinek jest nie tylko mało, ale są one nieproporcjonalnie duże i zawierają małą ilość charakterystycznego dla nich czerwonego barwnika, czyli hemoglobiny. Także liczba pozostałych komórek krwi może być zmniejszona, czyli jest zbyt mało białych krwinek (leukocytów) i płytek krwi (trombocytów).

Niedobór kwasu foliowego również wpływa niekorzystnie na funkcję błony śluzowej przewodu pokarmowego i może powodować objawy nieżytu błony śluzowej żołądka, który jest przyczyną gorszego wchłaniania witaminy B12, a w skrajnych przypadkach może prowadzić do zmniejszenia masy ciała i zaburzeń wzrostu dziecka.

Uwaga! Niedobory kwasu foliowego mogą wystąpić podczas długotrwałego stosowania niektórych leków, np. z grupy sulfonamidów stosowanych dla leczenia zakażeń bakteryjnych oraz po pochodnych tiouracylu, stosowanych dość często w terapii cukrzycy u osób dorosłych.

>Sprawdź 8 rzeczy zakazanych przed ciążą.

Kwas foliowy w liczbach

• Przyjmowanie przez kobietę w ciąży 0,35 mg kwasu foliowego dziennie zmniejsza ryzyko powstania wad cewy nerwowej u dzieci o 30–50%.
• W Polsce wady układu nerwowego u noworodków występują w 2-3 przypadkach na 1000 urodzeń (jest to jeden z najwyższych wskaźników na świecie).
• Średnie dzienne zapotrzebowanie na witaminy z grupy B (w tym kwas foliowy) jest przez ciężarne realizowane jedynie w 50–70%.