Listerioza w ciąży – objawy, leczenie, zapobieganie

Listerioza wywoływana jest przez bakterie Listeria monocytogenes. Do zakażenia dochodzi w wyniku spożycia zakażonego pokarmu lub kontaktu z chorym zwierzęciem. Bakterie te żyją w przewodzie pokarmowym około 1-10 proc. ludzi na świecie, nie wywołując przy tym żadnych objawów. Listeria może być jednak niezwykle niebezpieczna dla ciężarnych, noworodków, osób z obniżoną odpornością (mających HIV, cukrzycę lub nowotwór) lub starszych.

Spis treści:

• Objawy listeriozy w ciąży
• Badanie w kierunku listeriozy w ciąży
• Listerioza w ciąży – leczenie
• Listerioza w ciąży – zapobieganie

Objawy listeriozy w ciąży

Zakażone listerią ciężarne, które zgłaszają się do lekarza, zazwyczaj uskarżają się na objawy grypopodobne. U osób z zaburzeniami odporności, dzieci i u osób starszych objawy te są zdecydowanie bardziej nasilone, często dochodzi też do zaburzeń równowagi, przeczulicy, światłowstrętu. Pojawiają się także inne symptomy związane z rozsiewem bakterii w organizmie oraz z inwazją do ośrodkowego układu nerwowego.

Zakażenie może pozostawać uśpione nawet przez kilkadziesiąt dni. U osób z prawidłową odpornością listerioza ma najczęściej przebieg bezobjawowy lub objawy mają niewielkie nasilenie.

Główne symptomy listeriozy to:

• gorączka;
• bóle mięśniowe;
• biegunka;
• drgawki;
• czasowa utrata przytomności.

Badanie w kierunku listeriozy w ciąży

Chorobę można rozpoznać na postawie objawów i badań diagnostycznych. U osoby zakażonej bakterie Listeria monocytogenes można znaleźć we krwi, płynie mózgowo-rdzeniowym, wydzielinie z pochwy, stolcu, a u noworodków w smółce.

Badanie na listeriozę w ciąży nie jest zlecane rutynowo. Można je wykonać na własną rękę, odpłatnie – koszt to ok. 60 zł. Polega ono na pobraniu krwi i określeniu w niej poziomu przeciwciał w klasie IgM oraz IgG przeciwko listerii. Badanie na listeriozę w ciąży warto zrobić, gdy zaistniała możliwość zakażenia – po spożyciu ryzykownych produktów i pojawieniu się nietypowych objawów.

Listerioza w ciąży – leczenie

Leczenie listeriozy w ciąży polega na podawaniu antybiotyków – amoksycykliny z aminoglikozydem, kotrimoksazolem i makrolidami. To jedyny sposób na pozbycie się bakterii z organizmu.

W porę niezdiagnozowana i nieleczona listerioza może doprowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie wsierdzia, a nawet do sepsy. Listerioza w ciąży może być przyczyną poronienia, martwego urodzenia lub też urodzenia dziecka z ciężką postacią listeriozy wrodzonej.

Śmiertelność z powodu listerii wśród noworodków wynosi około 80 procent. Noworodki zakażone tą bakterią, mają często zapalenie spojówek i błon śluzowych nosa, a czasem również objawy zapalenia płuc. Towarzyszą temu zmiany skórne – drobne pęcherzyki i wybroczyny.

Listerioza w ciąży – zapobieganie

Przede wszystkim należy spożywać żywność oczyszczoną i dobrze ugotowaną. Do źródła zakażenia listerią należą:

• produkty mleczne niepasteryzowane, głównie sery pleśniowe;
• nieumyte owoce i warzywa;
• surowe (lub niedogotowane) mięso;
• fermentowane surowe kiełbasy;
• surowe i wędzone ryby;
• owoce morze;
• gotowe, kupne dania spożywane bez odpowiedniej obróbki cieplnej;
• gotowe sałatki;
• lody.

Kobiety w ciąży powinny przede wszystkim zrezygnować z:

• niepasteryzowanego mleka;
• potraw z mięsa przechowywanych w lodówce przez kilka dni;
• surowych ryb i owoców morza;
• potraw mięsnych spożywanych na zimno;

Pamiętaj, by zawsze przestrzegać zasad higieny podczas przygotowywania posiłków i dokładnie myć owoce oraz warzywa, a cytrusy dodatkowo parzyć. Bakteria listerii nie rozwija się w temperaturze niższej niż 2 stopnie C ani wyższej niż 45 stopni C. Podczas obróbki cieplnej oraz pod wpływem wysokiego ciśnienia bakteria ginie.

Zobacz także:

• Antybiotyki przyjmowane w ciąży mogą zaszkodzić dziecku?
• Leki bezpieczne w ciąży
• Jesienne infekcje w ciąży