Sepsa meningokokowa – śmiertelnie niebezpieczna, rozwija się w kilka godzin [OBJAWY, ZDJĘCIA WYBROCZYN]
06 sierpnia 2020
Sepsa meningokokowa powstaje w wyniku zakażenia meningokokami. Może mieć piorunujący przebieg i może dosłownie w ciągu doby doprowadzić do zgonu dziecka. Początkowo symptomy mogą przypominać infekcję grypopodobną w postaci kataru i kaszlu, gorączki, wymiotów, biegunki i bólu głowy. Kiedy dochodzi do tego wysypka krwotoczna, jest to ostateczny sygnał, że dziecko znalazło się w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Najskuteczniejszym sposobem uniknięcia posocznicy meningokokowej jest szczepienie dzieci przeciw meningokokom.
Sepsa meningokokowa występuje u ponad 80 proc. dzieci, które zachorują na inwazyjną chorobę meningokokową. Występuje ona relatywnie rzadko – szacuje się, że co roku dotyka około stu dzieci, ale w tym przede wszystkim niemowlęta od 3 do 11 miesiąca życia oraz małe dzieci do 5 roku życia.
Sepsa meningokokowa (posocznica meningokokowa) to najcięższa postać inwazyjnej choroby meningokokowej, kiedy to meningokoki wnikają do miejsc organizmu ludzkiego normalnie jałowych, w przypadku sepsy przechodzą do krwi. Bakterie zwane meningokokami (z łac. Neisseria meningitidis), po polsku nazywamy dwoinkami zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Meningokoki wywołują inwazyjną chorobę meningokokową (IChM), najczęściej przebiegająca pod postacią:
izolowanego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (ok. 20 proc.).
Inwazyjna choroba meningokokowa bardzo często ma piorunujący przebieg. Konieczne jest natychmiastowe przewiezienie dziecka do szpitala i wdrożenie antybiotykoterapii. Chodzi o jak najszybsze zapobieżenie wystąpieniu poważnych powikłań, w tym zgonu, który może nastąpić w czasie krótszym niż 24 godziny.
Sepsa meningokokowa jest reakcją organizmu na atak bakterii meningokoków. Drastyczne pogorszenie stanu zdrowia, zwłaszcza u małych dzieci, może nastąpić w ciągu kilkudziesięciu minut do kilku godzin od początku choroby. Jej skutkiem może być niewydolność nerek, serca, wątroby i płuc.
nieutulony płacz, z charakterystycznym o wysokich tonach „krzykiem mózgowym”,
tętniące ciemię,
złe samopoczucie,
odgięcie główki do tyłu, układanie się w kształcie litery C,
drgawki
U starszych dzieci są to także: ból głowy, mięśni i stawów, sztywność karku, światłowstręt.
Zarówno w jednej, jak i drugiej grupie wiekowej mogą wystąpić charakterystyczne wybroczyny. Objawy choroby często narastają bardzo szybko, prowadząc do ciężkiego wstrząsu, skazy krwotocznej, śpiączki.
Szacuje się, że u 10-50 proc. chorych występuje wysypka krwotoczna w postaci grudkowatych sinogranatowych niewielkich plamek.
Na facebookowym profilu Jazmyn Parkyn, która w wieku 3 lat zachorowała na inwazyjną chorobę meningokokową, możemy dokładnie przyjrzeć się przebiegowi pojawiania się wybroczyn skórnych w zaledwie kilka godzin:
Wczesne stadium posocznicy meningokokowej:
screen/Facebook Jazmyn's meningococcal B journey
Wysypka bardzo szybko przekształca się w zmiany zatorowo-zakrzepowe na skórze w postaci krwistych wybroczyn lub wysypki krwotocznej:
screen/Facebook Jazmyn's meningococcal B journey
Jeżeli mamy wątpliwości co do charakteru zmian powstałych na skórze dziecka, warto wykonać prosty „test szklanki", polegający na lekkim uciśnięciu bokiem pustej szklanki miejsca, na którym znajdują się wybroczyny. Jeżeli pod wpływem ucisku nie znikają, trzeba jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Sepsa jest konsekwencją rozwoju w organizmie dziecka inwazyjnej choroby meningokokowej.
Do zakażenia meningokokami dochodzi:
drogą kropelkową (kontakt z wydzieliną chorego podczas kaszlu, kichania lub korzystanie ze wspólnych sztućców, naczyń) przez bezpośredni kontakt z chorą osobą lub nosicielem bakterii meningokoków,
okres wylęgania to najczęściej 3-4 dni,
nosicielstwo meningokoków występuje głównie u nastolatków i młodych dorosłych
u nosicieli bakterie kolonizują nosogardło,
początkowo meningokoki zasiedlają śluzówki jamy nosowo- gardłowej, następnie przechodzą przez błonę śluzową i namnażają się we krwi, prowadząc do sepsy.
Wyróżniamy 12 rodzajów, tzw. serogrup meningokoków. Za zakażenia inwazyjne odpowiada głównie pięć z nich: A, B, C, W-135, Y. W Polsce większość zakażeń wywołują meningokoki z grupy B.
Największą grupą ryzyka wystąpienia inwazyjnej choroby meningokokowej, a co za tym idzie sepsy, są małe dzieci – do 3-go roku życia, a zwłaszcza niemowlęta. Wynika to ze słabo rozwiniętego u nich układu immunologicznego oraz częstego przebywaniem w skupiskach dzieci, jak żłobki i przedszkola. Kolejną grupą podwyższonego ryzyka inwazyjnej choroby meningokokowej jest młodzież w wieku 11-25 lat (przebywanie w dużych skupiskach, jedzenie i picie ze wspólnych naczyń, pocałunki).
Inwazyjna choroba meningokokowa (IChM) w Polsce w latach 2015-2019 – dane KOROUN (Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego):
Posocznica spowodowana meningokokami jest bardzo rzadka, jeżeli jednak dojdzie do zakażenia, w ratowaniu dziecka cenna jest każda minuta. Im szybciej chory trafi do szpitala, tym większe szanse na wyzdrowienie. Każda godzina opóźnienia w podaniu antybiotyków zwiększa ryzyko śmierci o 8 procent.
Najważniejsze to nie przegapić pierwszych symptomów choroby. Jeżeli dziecko niespodziewanie zaczyna gorączkować, dochodzą do tego inne opisane wyżej objawy, a jego stan ogólny pogarsza się, trzeba natychmiastowo działać i przywieźć je do szpitala lub wezwać karetkę pogotowia. Ważne jest, aby jak najszybciej wdrożyć leczenie podając dożylnie odpowiedni antybiotyk, początkowo szerokospektrowy.
W szpitalu dziecko będzie miało pobraną krew oraz płyn mózgowo-rdzeniowy, celem wykonania posiewu i zdiagnozowania konkretnego rodzaju bakterii. Po uzyskaniu wyników badania mikrobiologicznego wdraża się terapię celowaną, zazwyczaj antybiotyk o węższym spektrum działania niż ten od którego zaczęliśmy leczenie. Bywa tak, że nawet już w trakcie pobytu w szpitalu – w oddziale pediatrii- stan malucha na tyle szybko się pogarsza, że wymaga leczenia w oddziale intensywnej terapii.
Częstym błędem rodziców jest to, że w przypadku gorączkującego dziecka przez kilka godzin skupiają się na zbiciu temperatury, tracąc w ten sposób cenny czas. Jeżeli dziecko jest w złym stanie ogólnym lub pojawi się choćby jedna wybroczyna, niepokojąca plamka, która nie znika pod wpływem ucisku, trzeba wzywać karetkę lub jak najszybciej udać się z dzieckiem do szpitala.
Zgodnie z współczesną wiedzą, szczepienia przeciwko meningokokom są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed tymi bakteriami (i sepsą przez nie wywołaną). Należą one do szczepień zalecanych. Niestety nie są obowiązkowe w naszym kraju i trzeba za nie zapłacić. Ich koszt to 150-350 złotych za jedną dawkę.
W Polsce dostępnych jest kilka rodzajów szczepionek przeciwko:
meningokokom grupy C
meningokokom grupy B
meningokokom grup A,C,W,Y
Wszystkie te szczepionki można podawać już niemowlakom od 2. miesiąca życia, młodzieży i dorosłym.
Najlepiej rozpocząć szczepienie malucha już w pierwszym półroczu jego życia, można to zrobić już po ukończeniu 2 miesiąca życia. W zależności od rodzaju zastosowanej szczepionki oraz wieku dziecka pediatra dobierze odpowiedni sposób dawkowania.
Należy unikać sytuacji sprzyjających przenoszeniu i rozprzestrzenianiu się bakterii. W przypadku bardzo małych dzieci ryzyko zakażenia meningokokami wynika z niedojrzałości ich układu odpornościowego. Stąd tak ważne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej, nieużywanie wspólnych szklanek i sztućców, unikanie picia z tej samej butelki, dzielenia się jedzeniem.
Warto podkreślić, że przechorowanie inwazyjnej choroby meningokokowej nie daje trwałej odporności i nie chroni dziecka przed kolejnym zachorowaniem. Stąd tak ważna jest profilaktyka w postaci szczepień, ale także unikanie innych czynników sprzyjających zachorowaniu, obniżających wydolność układu immunologicznego. Są to:
narażenie na dym tytoniowy,
zanieczyszczenie powietrza,
długie przebywanie w zatłoczonych pomieszczeniach i zamkniętych środowiskach,
infekcje dróg oddechowych w okresie jesienno-zimowym.
Sposobem ochrony przed zakażeniem meningokokami osób które miały bliski kontakt z chorym na sepsę meningokokową jest tzw. chemioprofilaktyka. Polega ona na podaniu osobom z kontaktu jednej dawki antybiotyku działającego na meningokoki. Lek powinien być podany najlepiej w ciągu 24 godzin od kontaktu, a maksymalnie do tygodnia.
Spośród wszystkich osób, które przechorowały posocznicę meningokokową, około 10 proc. umiera (w przypadku zbyt późnego podjęcia właściwego leczenia śmiertelność może sięgać 70-80 proc.), a u co piątej dochodzi do powikłań, do których należą:
Jakie leki na gorączkę u dziecka: radzi ekspert – film
Kiedy u dziecka trzeba obniżać gorączkę, lepszy będzie paracetamol czy ibuprofen? Dlaczego bardziej skuteczne są leki w syropie niż w czopku: wyjaśnia prof. Piotr Socha z Centrum Zdrowia Dziecka.
Jeśli gorączka u dziecka przekracza 39 stopni C, trzeba koniecznie ją obniżyć. Niemowlęciu można podać lek z paracetamolem lub ibuprofenem .
Paracetamol można podawać już od pierwszego miesiąca życia, ibuprofen - po skończeniu przez dziecko 3 miesięcy. Paracetamol działa przeciwgorączkowo i przeciwbólowo, ibuprofen - także przeciwzapalnie .
Prof. Piotr Socha, pediatra i gastroenterolog z Centrum Zdrowia Dziecka , mówi, że zbyt często rodzice stosują leki w czopkach . Leki w syropie mogą być skuteczniejsze, gdyż działają szybciej.
Zdrowie
Sepsa u dzieci - komu grozi, jak ją leczyć?
Dużo się ostatnio słyszy o przypadkach sepsy u dzieci. Co to za choroba i jak ją rozpoznać? Czy jest sposób, by uchronić dziecko przed zachorowaniem? Sprawdź!
Sepsa, czyli inaczej posocznica, to uogólnione zakażenie całego organizmu. Jej przyczyną jest infekcja bakteriami z grupy pneumokoków lub meningokoków. Chorobę mogą wywoływać także inne bakterie, wirusy i grzyby, które przedostają się do krwi i rozsiewają się po całym organizmie, dając gwałtowne objawy.
Jak dochodzi do zarażenia sepsą?
Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową i przez bezpośredni kontakt, np. picie z jednej butelki. Najlepszym sposobem zapobiegania sepsie są szczepienia przeciw następującym bakteriom:
haemophilus influenzae typu B (HiB) – obowiązkowe, bezpłatne dla niemowląt, a jeśli chcesz zaszczepić starsze dziecko powyżej roku, potrzebna jest 1 dawka, cena szczepienia na pałeczce hemofilnej: ok. 45 zł;
pneumokoki – szczepienie zalecane (płatne); dla niemowląt 4 dawki, dla starszych dzieci jedna dawka, cena szczepionki na pneumokoki: 260–360 zł za dawkę;
meningokoki – szczepienie zalecane; 3 dawki dla niemowląt, 1 dawka dla dzieci powyżej roku, cena szczepionki na meningokoki : 120–170 zł.
Jak rozpoznać posocznicę? Objawy sepsy
Wczesne objawy sepsy przypominają banalną infekcję dróg oddechowych czy nieżyt żołądkowo-jelitowy. Gdy zakażenie przechodzi do krwi, następuje gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia dziecka, któremu towarzyszy:
bardzo wysoka temperatura, powyżej 38,5°C, która nie spada po lekach przeciwgorączkowych;
światłowstręt, dreszcze, pocenie się. Dziecko staje się apatyczne, nie interesuje się otoczeniem, słabo reaguje na bodźce, dużo śpi, nie chce jeść, wymiotuje, ma sztywny kark;
wysypka w postaci wybroczyn. Początkowo pojawiają się małe ciemnoczerwone kropeczki różnej wielkości. Czasem zlewają się w większe plamy, które nie znikają po uciśnięciu.
Uwaga! Jeśli zauważysz powyższe objawy, jak najszybciej zabierz dziecko do szpitala. Wcześnie...
materiały prasowe
Zdrowie
Jak ochronić dziecko przed meningokokami?
Czy wiesz, że 1 na 10 dzieci z Inwazyjną Chorobą Meningokokową umiera wskutek tej choroby, a u co 5 choroba pozostawia trwałe następstwa? Dowiedz się, jak ochronić dziecko przed tymi bakteriami i co zrobić w przypadku zakażenia.
Czym są meningokoki i jakie choroby powodują?
Meningokoki to groźne bakterie (Neisseria meningitidis) , które wywołują niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka choroby. Meningokoki mogą wywoływać m.in.: zapalenie stawów, zapalenie płuc, zapalenie osierdzia i wsierdzia, zapalenie szpiku kostnego, zapalenie ucha środkowego, gardła, zakażenia w obrębie układu moczowo‑płciowego i miednicy. Najpoważniejsze z infekcji spowodowanych meningokokami, określane jako Inwazyjna Choroba Meningokokowa (IChM), to: sepsa i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
IChM charakteryzuje się gwałtownym przebiegiem – zgon może nastąpić nawet w ciągu 24 godzin od wystąpienia pierwszych objawów. Dlatego właśnie w przypadku zakażenia meningokokami kluczowe jest szybkie rozpoznanie choroby i natychmiastowe rozpoczęcie leczenia. Mimo to jednak z powodu Inwazyjnej Choroby Meningokokowej umiera ok. 10% chorych.
W jaki sposób można zakazić się meningokokami?
Niestety droga zakażenia tą groźną bakterią jest bardzo prosta. Naturalnymi nosicielami meningokoków są ludzie, którzy często nie są tego świadomi. Bakterie znajdują się w wydzielinie nosowo-gardłowej u 10-25% populacji i u zdecydowanej większości ludzi nie dają żadnych objawów. Do zakażenia dochodzi więc drogą kropelkową , poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem (np. pocałunek) czy pośredni (używanie tych samych sztućców czy picie z jednej butelki).
Jakie objawy daje zakażenie meningokokami?
Wprawdzie u każdego dziecka Inwazyjna Choroba Meningokokowa może przebiegać nieco inaczej, nie mniej jednak można wskazać pewne charakterystyczne objawy tej choroby. Jeśli zauważyłaś, że twoje dziecko:
ma bardzo zimne dłonie i stopy dziecka,
nie chce jeść,
odciąga głowę do tyłu,
ma pulsujące ciemiączko,
rozpaczliwie płacze i szybko oddycha,
jest senne,
jest rozdrażnione,
ma...
Sepsa meningokokowa występuje u ponad 80 proc. dzieci, które zachorują na inwazyjną chorobę meningokokową. Występuje ona relatywnie rzadko – szacuje się, że co roku dotyka około stu dzieci, ale w tym przede wszystkim niemowlęta od 3 do 11 miesiąca życia oraz małe dzieci do 5 roku życia.
