Praktyka czyni mistrza! Motywuj dzieci do ćwiczeń umysłowych poprzez łatwe gry i zabawy

Stałość obiektu to tylko początek

Dzieci nie przychodzą na świat z całkowicie wykształconą pamięcią. Niemowlęta często płaczą, kiedy zabiera się zabawkę z bezpośredniego zasięgu ich wzroku. Szybko się jednak uczą, że znikające obiekty nadal istnieją, nawet jeśli ich nie widać. Psycholodzy określają to zjawisko mianem „stałości obiektu” i jest to jeden z przykładów tego, w jaki sposób rozwijamy naszą wczesną zdolność zapamiętywania.

Nie ma to jak prawdziwe wspomnienia

Nie wszystkie wspomnienia - dobre czy złe - powstają w taki sam sposób. Psycholodzy dzielą pamięć na dwa rodzaje: „pamięć deklaratywną”, która dotyczy faktów i wydarzeń, które zapamiętujemy świadomie, jak wiedza zdobyta na szkolnych lekcjach gramatyki czy historii, oraz „pamięć proceduralną”, czyli wiedzę zdobytą nieświadomie podczas powtarzania różnych czynności, takich jak sznurowanie butów czy gra w tenisa. Rozwijamy te umiejętności i zapamiętujemy je dzięki powtarzaniu. Te dwa rodzaje pamięci wykorzystują różne obszary naszego mózgu do przechowywania informacji.

Praktyka pozwala osiągnąć lepsze wyniki

Praktyka czyni mistrza, a przynajmniej pozwala osiągnąć lepsze wyniki. Jeśli chcemy być w czymś dobrzy, musimy to ciągle powtarzać. Nawet w przypadku gry na pianinie lub zajęć gimnastycznych nasz mózg potrzebuje ćwiczeń. Ćwicząc zdolność naszego umysłu do przechowywania informacji, zarówno jeśli chodzi o pamięć deklaratywną, jak i proceduralną, utrwalamy już nabyte umiejętności i poprawiamy zdolność do nauki nowych.

- Zabawa to najlepsza forma nauki. Dobrze zaplanowana, może być świetnym sposobem na rozwijanie kilku umiejętności dziecka jednocześnie. Powtarzanie czynności w trakcie jej trwania powoduje, że nasz układ nerwowy utrwala wzorce zachowań i schematy. W ten sposób dzieci ćwiczą pamięć i elastyczność myślenia. Z kolei zabawa związana z ruchem pobudza motorykę, zarówno małą jak i dużą, oraz zmusza mózg do trenowania zdolności zapamiętywania.
Warto ćwiczyć zarówno pamięć krótkotrwałą, jak i długotrwałą. Już małe dzieci, nawet w wieku przedszkolnym, można zachęcać do takiej nauki. Rodzice często pytają mnie o to, jak to robić, i jak potem pomóc maluchom zapamiętać zdobyte umiejętności. Zawsze odpowiadam: przez zabawę! Jak? Czym? Na przykład klockami LEGO DUPLO „Moja pierwsza ciężarówka”, które genialnie ćwiczą pamięć. Często wydaje nam się, że zabawa jest jedynie formą rozrywki, ale dla dzieci to kolejna lekcja, poznawanie nowych możliwości i rozwijanie swoich zdolności – mówi Małgorzata Ohme, psycholog dziecięcy i rodzinny.

Trochę teorii na temat zabawy

Zabawy pomagają dzieciom ćwiczyć mięśnie oraz umysł. Zabawy dziecięce można podzielić na trzy podstawowe kategorie w zależności od ilości ruchu fizycznego, stopnia wysiłku umysłowego oraz rozmieszczenia zabawek:

• „Poruszaj tym” - zabawy rozwijające umiejętności motoryczne obejmujące wszelkiego rodzaju ruch, zarówno niewielki, jak i bardziej rozległy. W przypadku starszych dzieci zabawy ruchowe mogą polegać na łapaniu piłki czy rysowaniu sekwencji kółek. U młodszych dzieci może to być szukanie i układanie zabawek przed pójściem spać.
• „Zbuduj to” - gry konstruktywne polegające na układaniu przedmiotów w określony kształt. Mogą być skomplikowane, jak na przykład składanie kartki papieru tak, aby uzyskać kształt kwiatu, lub proste, jak ustawianie klocków jeden na drugim w formie wieży.
• „Przemyśl to” - racjonalną stronę charakteru dziecka można rozwijać już od wczesnych lat poprzez zabawy intelektualne. Dzieci mogą bawić się w chowanego i szukać ukrytej zabawki lub poznawać cyfry poprzez układanie ponumerowanych kart w odpowiedniej kolejności. Nie można zapomnieć też o grach karcianych, takich jak „Idź na ryby” lub „Koncentracja”, które przeznaczone są dla nieco starszych dzieci.

Zagraj to, Sam

Najlepiej obrazuje to słynny cytat z filmu Casablanca: „zagraj to, Sam”. Badania wykazują, że dzieci najlepiej zapamiętują te czynności lub wydarzenia, które są regularnie powtarzane. Zabawy, które łączą wielokrotnie powtarzane czynności związane z ruchem, ćwiczeniami pamięci i budowaniem, mogą pomóc dzieciom rozwijać zdolność do zapamiętywania. Decyzja dotycząca kombinacji danych gier i zabaw należy do ciebie jako rodzica.