Kiedy dziecko zaczyna chodzić, nie robi tego idealnie. To czas radości dla rodziców z postępów dziecka, ale również powód do różnych zmartwień. Pilnowanie dziecka, by podczas nauki chodzenia nie zrobiło sobie krzywdy, jest męczące. Dodatkowo pojawia się niepokój o to, jak dziecko stawia pierwsze kroki. Wyjaśniamy, w jakim wieku dziecko powinno zacząć chodzić i jak wygląda prawidłowa nauka chodzenia.
Spis treści:
Pierwsze samodzielne kroki dziecko najczęściej stawia około 12 miesiąca życia. Połowa dzieci zaczyna chodzić właśnie około pierwszych urodzin.
Aby dziecko zaczęło chodzić i wypracowało prawidłowy wzór chodu, musi wcześniej przejść przez inne etapy rozwoju ruchowego. To nie jest tak, że przeskakuje ono od umiejętności do umiejętności, które nie mają ze sobą nic wspólnego. Opanowanie kolejnych etapów rozwoju ruchowego jest przygotowaniem ciała do podejmowania nowych wyzwań i dalszego rozwoju jego sprawności, w tym chodzenia.
Najwcześniej dziecko może zacząć chodzić w 7 miesiącu życia, ale zdarza się to niezwykle rzadko. Częściej spotyka się dzieci, które zaczynają chodzić w 8 miesiącu życia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje 8 miesiąc życia jako najwcześniejszy moment, w którym dzieci zaczynają chodzić. Wcześniej niemowlę musi opanować inne umiejętności, które umożliwiają pionizację ciała i utrzymanie równowagi w pozycji stojącej. A to zajmuje dużo czasu. Jeśli dziecko zaczyna chodzić między 8 a 10 miesiącem życia, uznaje się je za dziecko wcześnie chodzące.
Najpóźniej dziecko powinno zacząć chodzić w 18 miesiącu życia. Taką górną granicę normy dotyczącej nauki chodzenia określa WHO. Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia każde zdrowe dziecko powinno najpóźniej zacząć chodzić, gdy ma półtora roku. Dzieci, które zaczynają chodzić miedzy 14 a 18 miesiącem życia nazywa się dziećmi późno chodzącymi.
Później niż w 18 miesiącu życia zaczynają chodzić dzieci z wadami wrodzonymi, problemami neurologicznymi i innymi niepełnosprawnościami.
Dziecko zaczyna chodzić samodzielnie najczęściej około 12 miesiąca życia. W tym czasie wykonuje samo pierwsze kroki. Sa one dowodem przygotowania do samodzielnego chodzenia. Czasami na ten etap rozwoju ruchowego rodzice czekają miesiące. Skoro trwa to tak długo, to znaczy, że dziecko trenuje ciało, szykując je do normalnego chodu. Trzeba mu dać czas i nie zakłócać tego treningu chodzikami lub prowadzaniem maluszka za ręce.
Zanim dziecko zacznie chodzić, przechodzi etap samodzielnego stania, robienia przysiadów, chodzenia bokiem przy meblach. W końcu odrywa rączki lub rączkę od mebla, którego się trzyma, i stawia pierwsze kroki.
Pierwsze kroki dziecka są dla niego samego wielkim zaskoczeniem. Maluch stawia je nieporadnie, ma uniesione barki, często zaciska ręce w pięści, wypina brzuch i pośladki. Dziecko może też chodzić na palcach. To normalne. Zanim maluch nabierze pewności siebie i udoskonali technikę chodu, minie trochę czasu.
Nie warto przyspieszać nauki chodzenia dziecka! Chodziki, na których dziecko wisi na pupie i odpycha się od podłogi nóżkami, mogą tylko zaszkodzić. Podobnie jest z prowadzeniem dziecka, które nie umie jeszcze samodzielnie chodzić, za wyciągnięte w górę rączki. Lepiej tego nie robić. Dlaczego? Kiedy dziecko zaczyna chodzić, uczy się, jak panować nad ciałem, aby chodzić coraz skuteczniej. Każde niepowodzenie i błąd są cenną lekcją. Tymczasem dziecko prowadzone za ręce może popełniać wiele błędów, a mimo to nie upaść. Trudno mu w tej sytuacji doskonalić technikę chodu.
Kiedy dziecko zaczyna chodzić prowadzone za ręce, może źle stawiać stopy, nieprawidłowo przemieszczać środek ciężkości ciała, nie panować nad napięciem mięśni, źle koordynować ich pracę, a i tak nie upadnie. To oznacza, że proces kształtowania prawidłowego wzorca chodu nie jest doskonalony, a wręcz przeciwnie – zaburzany. Dlatego nie należy tego robić. Trzeba uzbroić się w cierpliwość i czekać, aż maluch zacznie chodzić sam.
Teraz, kiedy już wiesz, że kiedy dziecko zaczyna chodzić, nie wolno prowadzać go za uniesione rączki ani wsadzać do chodzików, zastanawiasz się, czy można jakoś inaczej pomagać dziecku. Tak, można, choć nie jest to obowiązkowe.
Dobrym rozwiązaniem są ciężkie wózki-pchacze. Pchanie przed sobą stabilnego przedmiotu nie zaburza wzorca prawidłowego chodu i może być dobrym pomysłem na doskonalenie chodzenia. Ważne jest jednak, aby pchacz był naprawdę stabilny, więc można go dodatkowo obciążyć przed udostępnieniem go dziecku.
Drugi sposób to chodzenie za rączkę, jedną i to tylko wtedy, gdy maluch umie już chodzić sam. Prowadzenie dziecka za rękę nie sprawia, że wzorzec chodu ulega zaburzeniu, bo maluch i tak samodzielnie musi utrzymywać równowagę i cały ciężar ciała opierać na własnych stopach.
Aktywnie wspieraj dziecko w nauce chodzenia:
Za normę uznaje się, że dzieci powinny zacząć samodzielnie chodzić do ukończenia 18. miesiąca życia. Jeśli maluch w tym wieku nie umie tego robić, warto iść na konsultację do pediatry. Nie oznacza to od razu problemów, choć może je sugerować. Dlatego taka konsultacja jest potrzebna, aby w razie potrzeby wspomóc rozwój ruchowy dziecka i odkryć przyczynę jego opóźnienia.
Większość dzieci stawia pierwsze kroczki między 13. a 15. miesiącem życia. Są co prawda nieliczne, które chodzą wcześniej, ale wiele dzieci stawia pierwsze kroki nawet dopiero w 16. miesiącu. I wciąż wszystko jest w porządku. Nie niepokój się, jeśli dziecko zdmuchnęło pierwszą świeczkę, a jeszcze nie chodzi samodzielnie. Gdy sprawnie przemieszcza się na czworakach, możesz być spokojna. Dzieci, które później zaczynają chodzić, bardzo szybko nadrabiają zaległości w stosunku do swoich kolegów i są tak samo sprawne jak reszta dzieci w tym samym wieku.
Rodzice już tak mają, że kiedy dziecko zaczyna chodzić, zaczynają mu się przyglądać i zastanawiają się, czy maluch robi to poprawnie i czasami niepokoją się na wyrost. Pierwsze kroki dziecka są nieporadne i chwiejne, a maluszek może w nietypowy sposób stawiać stópki. Dopiero z czasem wyczuje i nauczy się, jak to robić w idealny sposób. Co jednak zrobić, i kiedy zacząć się niepokoić, gdy maluch chodzi w nietypowy sposób? Poniżej lista najczęstszych spostrzeżeń rodziców i rady, jak postępować.
Bywa, że dziecko chodzi jak baletnica, nie dotykając całą powierzchnią stópek do podłoża. Niektórym dzieciom tak jest wygodnie stawiać pierwsze kroki. To zwykle nie trwa długo. W połowie drugiego roku życia dziecko opanuje normalny sposób stawiania stóp, czyli od pięty. Jeśli po kilku miesiącach chodzenia na palcach maluch nie potrafi stanąć na całych stopach, skonsultuj się z lekarzem.
We wczesnym dzieciństwie płaskostopie jest normą, a nie wyjątkiem. Kości i stawy, także w stópce, są jeszcze bardzo giętkie, a mięśnie wzmacniające je jeszcze nie w pełni rozwinięte. Maluch musi dużo chodzić, by odpowiednio się rozwinęły. A ponieważ robi to od niedawna, mięśnie nie miały jeszcze szansy się wzmocnić. Ciężar ciała dziecka sprawia zaś, że łuk stopy spłaszcza się i jest niewidoczny. Dodatkowo warstewka tłuszczyku skutecznie ukrywa jakiekolwiek wyżłobienie w podeszwie stopy. Płaskostopie w pierwszych trzech latach życia dziecka jest normą.
Kaczkowaty chód u dziecka jest normalny, a nawet konieczny. Stawiając stópki na zewnątrz, dziecku łatwiej jest utrzymać równowagę. Takie ustawienie nóżek pomaga też wyrównać szpotawość kolan (łukowate ich wygięcie na zewnątrz). Między drugim a trzecim rokiem życia niektóre dzieci mogą stawiać stopy do wewnątrz (kolana koślawe) – też dla lepszej równowagi. Większość kilkulatków stawia już stopy prosto lub prawie prosto. Zawsze możesz poprosić ortopedę, by ocenił chód malca.
Łukowato wygięte nóżki (ze szparą między kolankami) ma większość dzieci zaczynających chodzić. Jeśli dziecko ma urozmaiconą dietę, w której jest odpowiednia ilość witaminy D, albo otrzymuje tę witaminę z mlekiem modyfikowanym (czy w kroplach), szpotawość kolan jest częścią normalnego rozwoju, nie objawem krzywicy. Do drugich urodzin kolanka powinny się wyprostować. Niepokoić może niesymetryczna, utrudniająca chodzenie lub pogłębiająca się koślawość kolan.
Przez pierwsze 2-3 miesiące samodzielnego chodzenia dziecko może chodzić bez bucików czy kapci, a nawet powinno tak chodzić, aby wyczuć, jak stawiać stopy. Wystarczą skarpetki z antypoślizgową podeszwą, a jeśli jest ciepło, stópki mogą być gołe. Ważne, by podłoga nie była twarda, a więc raczej dywan niż kafelki czy goła (nawet drewniana) podłoga.
Zadbaj, aby pierwsze buty dziecka były dla niego wygodne i nie zniechęcały malca do kontynuowania chodzenia.
Jeśli dziecko dopiero zaczęło chodzić, nie wymaga to jeszcze interwencji lekarza. Niewielka liczba dzieci (8-9%) stawia stopy do wewnątrz aż do wieku dorosłego. Jeśli nie powoduje to trudności z chodzeniem czy bólu stóp, nie jest groźne.
Idź z dzieckiem do lekarza, jeśli w ciągu kilku miesięcy ustawienie stópek się nie zmieni, utrudnia chodzenie (bieganie) albo oglądane od spodu stópki mają kształt półksiężyca (paluszki do wewnątrz).
Upadki będą na porządku dziennym jeszcze przez jakiś czas. Większość dzieci na początku samodzielnego chodzenia nie potrafi przejść bez upadku całego nawet pokoju. Częściowo jest to skutek braku doświadczenia w utrzymaniu równowagi i koordynacji. Inną sprawą jest dalekowzroczność – roczne dzieci nie widzą wyraźnie tego, co jest tuż przed nimi. Poza tym są zaabsorbowane tym, co się wokół dzieje, a nie umieją się skoncentrować na więcej niż jednej rzeczy.
Minimalizuj skutki upadków. Na podłodze w pokoju dziecka połóż dywan lub wykładzinę, a tam, gdzie podłoże jest twarde, staranniej malucha asekuruj. Dbaj, by dziecko chodziło w skarpetkach z antypoślizgowym spodem lub w nieśliskich bucikach.
Zapobiegając upadkom, nie wkładaj dziecka do kojca, nie ograniczaj mu przestrzeni życiowej. Dziecko musi od czasu do czasu upaść, żeby nauczyło się chodzić. Nie lituj się nad nim nadmiernie, gdy upadnie – jeśli nie stało się nic złego – wystarczy, że otrzepiesz mu kolanka, ewentualnie pocałujesz. Jeśli będziesz lamentować, roztkliwiać się, dziecko może uznać, że stało się coś złego, przestraszyć się i przestać uczyć się chodzić.
To zdarza się wielu dzieciom doskonalącym chodzenie. Najczęściej dlatego, że nie patrzą, dokąd idą. Dziecko jest tak zaabsorbowane stawianiem kroków i obserwowaniem swoich stóp, że nie widzi tego, co przed nim wyrasta. Albo skupia się na przedmiocie lub osobie, do której chce jak najszybciej dotrzeć, a nie na przeszkodach, które mogą mu utrudnić dotarcie do celu. Nawet jeśli w ostatniej chwili zauważy na swojej trasie utrudnienie, nie będzie jeszcze umiało odpowiednio zareagować, zwłaszcza gdy jest już rozpędzone.
Chroń dziecko, zabezpieczając otoczenie tak, by ewentualne zderzenia były jak najmniej bolesne. Zabezpiecz szuflady i drzwiczki szafek, a także ostre kanty mebli. Usuń z zasięgu dziecka wszelkie niestabilne przedmioty: stołki, krzesła, stoliki, które maluch mógłby na siebie wywrócić.
To jeden z etapów nauki chodzenia. Gdy dziecko chodzi bokiem, pracuje nad bardzo ważnymi rzeczami:
Zobacz też:
Być może niecierpliwisz się, rozmyślając, kiedy dziecko zacznie raczkować. Pamiętaj jednak, że dla niemowlaka, który dopiero niedawno nauczył się trafiać dłonią w drugą dłoń, raczkowanie to nie lada sztuka. Aby zacząć raczkować, dziecko musi dźwignąć pupę do góry, ustawić ręce równolegle do siebie, unieść jednocześnie dłoń i przeciwległą nogę i nie upaść przy tym na buzię. To nie jest łatwe. Nie da się nauczyć dziecko raczkować, ale można zachęcać niemowlę do raczkowania. Pomogą specjalne spodnie do raczkowania, przydatne są także maty oraz nakolanniki. Kiedy dziecko raczkuje? Dziecko zwykle powinno zacząć raczkować między 8. a 11. miesiącem życia. Zanim jednak zacznie ono raczkować, długo się do tego przygotowuje. Najpierw zaczyna od turlania się, potem przychodzi kolej na pełzanie i kołysanie się w pozycji na czworaka w przód i tył. Przenoszenie ciężaru ciała w przód i w tył, na prawo i na lewo daje niemowlakowi ważne informacje o pozycji ciała. Dopiero kiedy maluch nauczy się kontrolować swoją pozycję, zacznie raczkować do tyłu albo kręcić się wokół własnej osi. Wreszcie ruszy w wybranym przez siebie kierunku. Zatem to, w jakim wieku dziecko zacznie raczkować – czy nastąpi to bliżej 8. czy 11. miesiąca życia – zależy od tempa jego rozwoju. Na pytanie, kiedy dziecko raczkuje, jest też inna odpowiedź poza tą, że wtedy, kiedy jest do tego gotowe. Aby niemowlę zaczęło raczkować, musi mieć do tego warunki i motywację. Malcowi potrzebna jest przestrzeń , w której ma miejsce do raczkowania. W kojcu raczej nie zechce tego robić. Trzeba więc malucha umieszczać na podłodze i podsuwać mu w pewnej odległości od niego zabawki. Pomaga też zachęcanie dziecka do podejścia do rodzica. Zwykle okres raczkowania trwa przez ok. 3 miesiące. Kiedy dziecko opanuje raczkowanie do perfekcji, porzuci je bez żalu i zacznie coraz...
Odpowiednie urządzanie pokoju dziecięcego, wybieranie dodatków stosownych do wieku oraz funkcjonalnych i pomysłowych rozwiązań, to kwestie dość oczywiste. Warto, aby wystrój wnętrza pobudzał wyobraźnię malucha, inspirował go i... dawał radość. Ale przestrzeń malucha powinna być przede wszystkim bezpieczna. Dlatego osłaniamy krawędzie mebli czy blokujemy gniazdka i dlatego też powinniśmy postawić na najwyższej jakości sprzęty i materiały oraz czyste, zdrowe powietrze! Przyjazna i bezpieczna przestrzeń Maluch nie potrzebuje zbyt wielu mebli, dlatego urządzając pokój dziecka warto wcielić w życie ideę minimalizmu. Dodatkowo wszystkie przedmioty, które będą się w nim znajdować, lepiej ustawić tak, aby przede wszystkim móc wygodnie się po nim poruszać. Na jakie elementy zwrócić uwagę w pokoiku malucha? 1. Naturalne, łatwe do utrzymania w czystości tkaniny Okazuje się, że jest ich całkiem niemało. Poduszki, kocyki, zasłony, dywan… warto, aby były wykonane z materiałów jak najbardziej przyjaznych maluchowi. Zwłaszcza te, z którymi jego skóra styka się bezpośrednio, choćby poszewki właśnie. Dobrze jest postawić na naturalne składy i sprawdzone marki. Optymalnym wyborem będzie bawełna, wełna, len i bambus. W miarę możliwości postaraj się jednak zminimalizować ich obecność – niezależnie od jakości, tkaniny zawsze będą przyciągać kurz i niewidoczne gołym okiem alergeny. 2: Zabawki bezpieczne dla malucha Najlepsze będą te lalki, klocki i piłki, które łatwo da się wyczyścić i zdezynfekować. Jeśli kochacie pluszaki, staraj się prać je często w odpowiednich środkach. To, co możesz – ukrywaj. Nie chodzi nam o to, by rzeczy przed kimkolwiek chować czy redukować barwny misz-masz. Wszystkie wolnostojące zabawki i akcesoria zwyczajnie się kurzą, a ładna komoda z szufladami czy kolorowe pojemniki mogą być dodatkową ozdobą...
