Buty ortopedyczne dla dzieci a buty profilaktyczne: czym się różnią?

Buty ortopedyczne dla dzieci oraz buty profilaktyczne są dostępne w regularnej sprzedaży. Wydawać by się mogło, że zakup takiego obuwia ochroni małe stópki przed powstaniem wad – koślawości, płaskostopia czy szpotawości. Jednak źle dobrane lub kupione profilaktycznie buty ortopedyczne mogą wyrządzić więcej szkód niż pożytku.

Spis treści:

• Buty ortopedyczne
• Buty profilaktyczne
• Prawidłowy rozwój stóp dziecka

Kiedy buty ortopedyczne dla dzieci są niezbędne?

Buty ortopedyczne dla dzieci zlecić powinien lekarz. Najczęściej przepisuje je wtedy, gdy stwierdza się u dziecka wady stóp. Wczesne wychwycenie nieprawidłowości pozwala zapobiegać pogłębianiu się wady, ale i pozwala ją korygować. Buty ortopedyczne dla dzieci mogą być, obok specjalnie dobranych ćwiczeń korekcyjnych, ważnym elementem leczenia.

Kiedy iść z dzieckiem do ortopedy po buty ortopedyczne?

Jeżeli zauważysz u dziecka następujące objawy, koniecznie zapisz je do ortopedy:

• dziecko chodzi najczęściej na palcach stóp,
• stawia stopy skierowane palcami do środka,
• stawia stopy na zewnętrznej krawędzi,
• zdziera podeszwę butów po wewnętrznej lub zewnętrznej stronie pięty,
• odcisk stopy dziecka jest nieprawidłowy,
• dziecko niechętnie bierze udział w zabawach ruchowych,
• narzeka na ból lub zmęczenie nóżek.

Rodzaje butów ortopedycznych dla dzieci

Nie ma uniwersalnych butów ortopedycznych dla dzieci – każda wada stóp wymaga innej konstrukcji butów. Dlatego buty lecznicze musi dobrać lekarz.

W przypadku płaskostopia (stóp płasko-koślawych) buty ortopedyczne dla dzieci mają specjalny obcas – tzw. obcas Thomasa. Z kolei przy stopach szpotawych lub z tendencją do skręceń w stawie skokowym dolnym, stosuje się odwrócony obcas Thomasa. Jeśli dziecko ma stopy końsko-szpotawe, zaleca się tzw. buty redencyjne.

Niektóre buty ortopedyczne dla dzieci są tak konstruowane, aby mieściła się w nich specjalna orteza, która w odpowiedni sposób stabilizuje stawy stopy:

fot. Adobe Stock

Wygląd butów ortopedycznych może odbiegać od wyglądu zwykłych butów dziecięcych. Najczęściej obuwie specjalistyczne jest wyższe i ma nieco masywniejszą konstrukcję.

Buty profilaktyczne dla dzieci

W zasadzie każda para butów dla dzieci powinna spełniać warunki butów profilaktycznych, czyli takich, które umożliwiają stopom prawidłowy rozwój, zapobiegając powstawaniu wad postawy. Jednak nie każde obuwie dla dzieci spełnia ten warunek.

Dlatego, zanim się kupi buty dla dziecka, warto samemu sprawdzić, czy buciki mają cechy butów profilaktycznych:

• sztywny zapiętek. U zdrowego dziecka nie musi on sięgać nad kostkę!
• dość miękką elastyczną i antypoślizgową podeszwę, która pozwala stópce pracować,
• dość szerokie i wysokie czubki, aby nie ściskały palców,
• regulowane zapięcie (sznurówki lub rzepy) umożliwiające dopasowanie obuwia do objętości stóp,
• powinny być wykonane z naturalnych materiałów, aby nie powodowały pocenia się stóp.

Najczęściej buty profilaktyczne dla dzieci wyglądają jak zwykłe buciki, ale są przygotowane do tego, aby w razie potrzeby włożyć do nich wkładki ortopedyczne – nie każda wada stóp wymaga bowiem butów ortopedycznych; w wielu przypadkach wystarczą buty profilaktyczne z indywidualnie przygotowanymi wkładkami. Warto jednak pamiętać, że w bucie z dodatkową wkładką robi się ciaśniej. Dlatego kupując dziecku buty profilaktyczne do wkładek ortopedycznych, trzeba je mierzyć z wkładką w środku.

Prawidłowy rozwój stóp dziecka

Wielu rodziców myśli, że o stopy dzieci należy zacząć dbać, gdy malec zaczyna chodzić. Tymczasem na rozwój stóp wpływ ma cały rozwój w okresie niemowlęcym – jeszcze zanim malec stanie na własnych nogach.

Rozwój niemowlęcia a jego stopy

Wszystkie etapy rozwoju ruchowego niemowlęcia są rodzajem stopni: są jak schody, po których dziecko wspina się na kolejny etap rozwoju. Opanowywanie kolejnych umiejętności jest treningiem całego ciała. Każda umiejętność, czy to obracanie się z boku na bok, czy siadanie, czy raczkowanie itd., wzmacnia różne mięśnie i struktury ciała dziecka i przygotowuje je do zdobywania kolejnych umiejętności. Każdy z tych etapów jest ważny także dla stóp dziecka.

Z tego względu tak ważne jest, aby maluszka obserwować i kontrolować, czy rozwija się prawidłowo oraz stwarzać mu najlepsze warunki do osiągania kolejnych etapów rozwoju. Nie należy też dziecka popychać do jak najszybszego opanowywania kolejnych umiejętności. Każdy etap musi potrwać i na każdy z nich przyjdzie czas w życiu zdrowego malucha.

Buty dla chodzącego dziecka

Kiedy dziecko zaczyna chodzić, trzeba je zaopatrzyć w odpowiednie obuwie. To jest moment, aby kupić tzw. buty profilaktyczne.

Ale to nie wszystko! Żeby buciki profilaktyczne faktycznie spełniały swoje zadanie, muszą być dobrane do wielkości stóp dziecka – sprawdź jak to zrobić: Jak dobrać dziecku właściwy rozmiar butów. Oczywiście nie mogą być za małe, ale i zbyt duże także nie są dobre. Choć stopa ma w nich więcej miejsca, to za duże buciki gorzej stabilizują piętę i nie zginają się tam, gdzie powinny, co zmusza stopy dziecka do nieprawidłowej pracy, co sprzyja tworzeniu się wad.

Zdecydowanie nie należy dziecku zakładać butów używanych, np. po starszym rodzeństwie. Zakładanie maluchowi używanych butów może skutkować nieprawidłowym rozwojem stóp.

Profilaktyka wad stóp to też gimnastyka!

Żeby stópki dziecka mogły się wzmacniać i prawidłowo kształtować, muszą wszechstronnie pracować. Nawet najlepsze buty nie zapewniają stopom pełnej swobody ruchu. Dlatego warto pozwalać dziecku chodzić boso. Ale uwaga! Chodzenie na bosaka przynosi korzyści wtedy, gdy dziecko chodzi po nierównym, niezbyt twardym podłożu, np. trawie czy piasku.

Niekorzystne dla rozwoju stóp dziecka jest częste chodzenie boso (lub w samych skarpetach) po twardym, płaskim podłożu, np. podłodze.

Więcej o stopach dzieci:

• Wszystko o stópkach niemowlęcia
• Stopy dziecka – ważne pytania do ortopedy
• 5 niepokojących objawów przy nauce chodzenia