Rodzicielstwo w czasie pandemii. Wskazówki dla rodziców od WHO i UNICEF [INFOGRAFIKI]

Pandemia koronawirusa zmieniła świat, który znamy. Rzeczy, które uważaliśmy za oczywiste - wyjście do pracy, na zakupy, odprowadzenie dziecka do szkoły lub przedszkola, wizyta w przychodni - to wszystko zostało nam zabrane bądź mocno ograniczone. Nie inaczej jest w domu.

Rodzicielstwo w czasach COVID-19

Wielu rodziców stanęło przed wyzwaniem godzenia własnej pracy zdalnej z nauką online dzieci. Przebywanie pod jednym dachem, często na małych metrażach, przez 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu. To może odbić się negatywnie na wszystkim, co wypracowaliśmy do tej pory. Może też mieć niekorzystny wpływ na samopoczucie i zdrowie psychiczne wszystkich domowników.

Na szczęście, jeśli dobrze to przemyślimy i zaplanujemy, zadbamy o przestrzeń dla potrzeb każdego członka rodziny (w tym koniecznie o swoją!), ten czas może być lepszy, a - kto wie? - może nawet najlepszy w naszym rodzicielstwie. Jak to zrobić?

Miałam okazję współpracować przy tłumaczeniu wskazówek dla rodziców na czas pandemii, przygotowanych przez grupę psychologów z Uniwersytetu w Oksfordzie i UNICEF dla WHO i organizacji Parenting for Lifelong Health. Te rady mogą pomóc przetrwać nam wszystkim nie tylko aktualną falę pandemii i nowe obostrzenia, ale nawet kolejny lockdown. Gorąco zachęcam - wczytajcie się, stosujcie, bądźcie zdrowi i myślcie pozytywnie!

Rady dla rodziców na czas pandemii koronawirusa:
1. Czas sam na sam z dziećmi

• pomysły na zabawy z małymi dziećmi
• pomysły na zabawy ze starszymi dziećmi
• pomysły na spędzanie czasu z nastolatkami

2. Rutyna i plan dnia
3. Myśl pozytywnie
4. Złe zachowanie
5. Zachowaj spokój, poradź sobie ze stresem
6. Rozmowy o koronawirusie

Czas sam na sam z dziećmi

Kliknij w obrazek, żeby wyświetlić i zapisać lub wydrukować infografikę:

Nie możesz iść do pracy? Szkoły są zamknięte? Martwisz się o finanse? To normalne, że czujesz się zestresowany i przytłoczony. Zamknięcie szkół jest jednak także okazją, żeby pogłębić relacje z naszymi dziećmi i nastolatkami. Czas sam na sam z dzieckiem jest beztroski i radosny. Sprawia, że dzieci czują się kochane i bezpieczne. Pokazuje im, że są ważne.

• Znajdź czas dla każdego dziecka - może to być tylko 20 minut dziennie albo dłużej – to zależy od nas. Może to odbywać się każdego dnia o stałej porze, tak żeby dzieci lub nastolatki miały na co czekać.
• Spytaj dziecko, co chciałoby robić - podejmowanie decyzji buduje pewność siebie. Jeśli dzieci chcą robić coś, co nie jest dozwolone z powodu izolacji społecznej, potraktuj to jako okazję, żeby o tym porozmawiać (patrz niżej).

Pomysły na spędzanie czasu z niemowlakiem i małym dzieckiem

• Naśladuj ich miny i dźwięki
• Śpiewaj piosenki, graj na pokrywkach i łyżkach
• Buduj wieże z filiżanek lub klocków
• Opowiadaj bajki, czytaj książki, oglądajcie zdjęcia
• Wyłącz telewizor i telefon. To czas wolny od wirusa.

Pomysły na spędzanie czasu ze starszym dzieckiem

• Poczytajcie książkę lub oglądajcie obrazki
• Rysujcie kredkami lub ołówkami
• Tańczcie do muzyki albo śpiewajcie piosenki!
• Wykonujcie razem prace domowe – potraktujcie sprzątanie i gotowanie jako zabawę!
• Pomóż dziecku w nauce

Pomysły na spędzanie czasu z nastolatkiem

• Porozmawiajcie o czymś, co lubi: o sporcie, muzyce, TV, celebrytach, przyjaciołach
• Ugotujcie ulubioną potrawę
• Poćwiczcie do jego ulubionej muzyki
• Słuchaj go, patrz na niego. Daj mu swoją pełną uwagę. Miłej zabawy!

Rutyna górą!

Kliknij w obrazek, żeby wyświetlić i zapisać lub wydrukować infografikę:

Koronawirus zabrał naszą codzienną zawodową i szkolną rutynę. To trudne dla dzieci, nastolatków i dla ciebie. Stworzenie nowej rutyny może pomóc.

Stwórz elastyczny, ale stały plan dnia

• Stwórz plan dnia dla siebie i dzieci, z czasem na obowiązki i czas wolny. Dzięki temu dzieci poczują się bezpieczniej i będą lepiej się zachowywać.
• Dzieci lub nastolatki mogą pomóc w stworzeniu planu dnia, np. tworząc plan nauki. Dzieciom będzie łatwiej go przestrzegać, jeśli pomogą w jego tworzeniu.
• Pamiętaj o codziennej aktywności fizycznej – pomaga w radzeniu sobie ze stresem i znalezieniu ujścia dla dziecięcej energii.

Wytłumacz dziecku, czym jest bezpieczna odległość

• Jeśli to dozwolone, wychodź z dziećmi z domu.
• Możesz też im pomóc w pisaniu listów i robieniu rysunków dla innych ludzi. Możecie je rozwiesić przed domem, żeby inni mogli je zobaczyć!
• Uspokój dziecko, tłumacząc mu, jak dbasz o to, żebyście byli bezpieczni. Słuchaj jego sugestii i traktuj je poważnie.

Zamień mycie rąk i utrzymywanie higieny w zabawę

• Wymyśl 20-sekundową piosenkę na czas mycia rąk. Dodaj do tego gesty! Przyznawaj dzieciom punkty i chwal je za regularne mycie rąk.
• Stwórz grę, w której wygrywa ta osoba, która najrzadziej dotyka swojej twarzy (możecie nawzajem liczyć sobie dotknięcia).

Każdego wieczoru pomyślcie przez chwilę o minionym dniu

• Powiedz dziecku o jednej pozytywnej lub zabawnej rzeczy, którą zrobiło tego dnia.
• Chwal siebie za to, co zrobiłeś dziś dobrze. Jesteś gwiazdą!

Jesteś dla swojego dziecka wzorem do naśladowania

Jeśli stosujesz się do zasad społecznej izolacji i sam dbasz o higienę, traktujesz innych z empatią, szczególnie ludzi chorych i bezbronnych – twoje dzieci i nastolatki będą cię naśladować.

Myśl pozytywnie

Kliknij w obrazek, żeby wyświetlić i zapisać lub wydrukować infografikę:

Trudno jest myśleć pozytywnie, kiedy nasze małe dzieci lub nastolatki doprowadzają nas do szaleństwa. Często kończy się na tym, że mówimy: "Przestań!". Ale dzieci są o wiele bardziej skłonne zrobić to, o co prosimy, kiedy dajemy im polecenia w pozytywny sposób i chwalimy za to, co robią dobrze.

Wyjaśnij dziecku, jakiego zachowania od niego oczekujesz

Używaj pozytywnych sformułowań, kiedy mówisz dziecku, co ma robić. Takich jak: "Odłóż, proszę, swoje ubrania na miejsce" (zamiast: "Nie bałagań!")

Wszystko zależy od przekazu

Krzycząc na dziecko, sprawisz tylko, że oboje będziecie bardziej zestresowani i rozzłoszczeni. Zwróć uwagę dziecka, zwracając się do niego po imieniu. Mów spokojnym tonem.

Chwal dziecko, kiedy dobrze się zachowuje

Spróbuj chwalić dzieci lub nastolatki za coś, co zrobiły dobrze. Może nie pokażą tego po sobie, ale zobaczysz, że powtórzą to dobre zachowanie. Będą wiedzieć, że zauważasz i doceniasz ich starania.

Bądź realistą

Czy twoje dziecko jest w ogóle w stanie zrobić to, o co je prosisz? Dziecku jest bardzo trudno być przez cały dzień cicho, ale może uda się, żeby było cicho podczas tych 15 minut, kiedy ty rozmawiasz przez telefon?

Pomóż nastolatkowi utrzymywać kontakt ze znajomymi

Nastolatki mają dużą potrzebę komunikowania się ze swoimi przyjaciółmi. Pomóż swojemu nastolatkowi być z nimi w kontakcie poprzez media społecznościowe i inne bezpieczne w tych czasach sposoby, To też jest coś, co możecie zrobić razem!

Złe zachowanie

Kliknij w obrazek, żeby wyświetlić i zapisać lub wydrukować infografikę:

Wszystkim dzieciom zdarza się źle zachowywać. To normalne, kiedy są zmęczone, głodne, przestraszone lub uczą się niezależności. I mogą doprowadzać nas do szaleństwa, kiedy są pozamykane w domach!

Odwracaj uwagę

Zauważaj złe zachowania odpowiednio wcześnie i odwracaj uwagę dziecka w kierunku tych pożądanych.
Zatrzymaj kłopoty, zanim się zaczną! Kiedy dzieci zaczynają być niespokojne, odwróć ich uwagę czymś interesującym lub fajnym: "Chodźcie, zagramy w jakąś grę!"

Zrób sobie przerwę

Czujesz, że zaraz wybuchniesz? Zrób sobie 10-sekundową przerwę. Zrób powolny wdech i wydech. Powtórz to 5 razy. Potem spróbuj zareagować spokojniej.

Stosuj konsekwencje

• Konsekwencje uczą brania odpowiedzialności za swoje czyny. Pozwalają też na wprowadzenie kontrolowanej dyscypliny. To bardziej skuteczne niż bicie lub krzyk.
• Daj dziecku wybór: albo posłucha twoich poleceń, albo poniesie konsekwencje.
• Spróbuj zachować spokój, wprowadzając konsekwencje.
• Upewnij się, że wytrwasz w zarządzonych konsekwencjach. Na przykład zabranie nastolatkowi telefonu na tydzień będzie trudne do wyegzekwowania. Zabranie go na godzinę jest bardziej realistyczne.
• Kiedy skończy się ponoszenie konsekwencji, daj dziecku sposobność do zrobienia czegoś dobrego i pochwal je za to.

Trzymaj się punktów 1-3

Czas sam na sam, pochwały za dobre zachowanie i ustalony plan dnia ograniczą niepożądane zachowania.
Przydziel dzieciom i nastolatkom proste prace, za które będą odpowiedzialne. Tylko upewnij się, że będą w stanie je wykonać i chwal, kiedy to robią!

Zachowaj spokój i poradź sobie ze stresem

Kliknij w obrazek, żeby wyświetlić i zapisać lub wydrukować infografikę:

To stresujący czas. Dbaj o siebie, żeby być wsparciem dla swoich dzieci.

Nie jesteś sam

Miliony ludzi przeżywają te same lęki, co my. Znajdź kogoś, z kim możesz rozmawiać o tym, co czujesz. Słuchaj, co mówi ta osoba. Unikaj mediów społecznościowych, które wzmacniają w tobie uczucie strachu.

Zrób sobie przerwę

Wszyscy potrzebujemy czasem przerwy. Kiedy dzieci śpią, zrób coś fajnego lub relaksującego dla siebie. Stwórz listę zdrowych rzeczy, które TY lubisz robić. Zasługujesz na to!

Słuchaj dzieci

Bądź otwarty i słuchaj tego, co mówią twoje dzieci. Będą się do ciebie zwracać po wsparcie i pocieszenie. Słuchaj dzieci, kiedy mówią ci o tym, jak się czują. Akceptuj ich uczucia i pocieszaj.

Zatrzymaj się

1-minutowa relaksacja, którą możesz wykonać, kiedy czujesz się zestresowany lub zmartwiony

Krok 1: Przygotowanie
Usiądź wygodnie, postaw obie stopy na podłodze, połóż ręce na kolanach.
Zamknij oczy, jeśli dobrze się z tym czujesz.

Krok 2: Myśli, uczucia, ciało
Zadaj sobie pytanie: "O czym teraz myślę?"
Zauważ swoje myśli. Zwróć uwagę na to, czy są negatywne, czy pozytywne.
Zauważ swoje emocje. Zwróć uwagę na to, czy czujesz się szczęśliwy, czy nie.
Zauważ, jak czuje się twoje ciało. Zwróć uwagę na miejsca, w których odczuwasz ból lub napięcie.

Krok 3: Skup się na oddechu
Słuchaj swojego oddechu podczas wdechu i wydechu.
Możesz położyć rękę na brzuchu i poczuć, jak wznosi się i opada przy każdym oddechu.
Możesz powiedzieć sobie: "Jest w porządku. Cokolwiek się dzieje, nic mi nie jest".
Następnie po prostu przez chwilę słuchaj swojego oddechu.

Krok 4: Powrót
Zauważ, jak czuje się twoje całe ciało.
Posłuchaj otaczających cię dźwięków.

Krok 5: Refleksja
Zastanów się: "Czy czuję się inaczej?"
Kiedy będziesz gotowy, otwórz oczy.
Zatrzymanie się jest pomocne także wtedy, gdy dziecko cię irytuje lub zrobiło coś złego. Daje ci możliwość uspokojenia się. Nawet kilka głębokich oddechów lub poczucie podłogi pod stopami może zrobić różnicę. Możesz też Zatrzymywać się razem z dziećmi!

Rozmowy o koronawirusie

Kliknij w obrazek, żeby wyświetlić i zapisać lub wydrukować infografikę:

Bądź gotowy na takie rozmowy. Do dzieci dotarły już informacje o COVID-19. Milczenie i tajemnice nie ochronią naszych dzieci. Uczciwość i prawdomówność tak. Zastanów się, ile z tego mogą zrozumieć. To ty znasz je najlepiej!

Bądź otwarty i słuchaj

Pozwól dziecku mówić bez przeszkód. Zadawaj otwarte pytania i sprawdź, ile już wie.

Mów prawdę

Zawsze odpowiadaj na pytania zgodnie z prawdą. Weź pod uwagę wiek dziecka i to, ile jest w stanie zrozumieć.

Wspieraj

Twoje dziecko może bać się lub czuć się zagubione. Pozwól mu mówić o tym, jak się czuje i zapewnij, że jesteś przy nim.

Nie musisz znać wszystkich odpowiedzi

Nie ma nic złego w tym, że powiesz: "Tego nie wiadomo, ale pracujemy nad tym", albo "Nie wiem, ale myślę, że...". Wykorzystaj tę sytuację, żeby dowiedzieć się czegoś nowego wspólnie z dzieckiem!

Bohaterowie zamiast dręczycieli

Wyjaśnij dziecku, że COVID-19 nie ma nic wspólnego z tym, jak ktoś wygląda, czy jakim językiem mówi. Powiedz, że możemy być empatyczni w stosunku do chorych i tych, którzy się nimi opiekują.
Wyszukuj historie o ludziach, którzy pracują, by zatrzymać epidemię i tych, którzy opiekują się chorymi.
Jest wiele dobrych historii, ale niektóre mogą nie być prawdziwe! Korzystaj ze sprawdzonych źródeł WHO i UNICEF.

Zakończ rozmowę pozytywnie

Upewnij się, że twoje dziecko ma się dobrze. Przypomnij mu, że troszczysz się o nie i że może zawsze z tobą porozmawiać. A później zróbcie razem coś fajnego!

Zobacz też:

• Jak pracować zdalnie z dziećmi w domu
• Jak żyć w kwarantannie i nie zwariować? Słowa otuchy od Hiszpanów
• Jak rozmawiać z dziećmi o koronawirusie? Wyjaśnia psycholog