Choroba lokomocyjna u dzieci - od kiedy, objawy u małych dzieci, leczenie

Choroba lokomocyjna u dzieci (zwana kinetozą) nie jest groźna, ale może bardzo utrudnić życie. Najczęstsze objawy to nudności i wymioty, które mogą pojawić się podczas podróży samochodem (w aucie występują najczęściej), autokarem, pociągiem, statkiem, ale także w samolocie.

Na chorobę lokomocyjną częściej chorują dziewczynki niż chłopcy. Im młodsze dziecko tym bardziej jest narażone na dyskomfort związany z podróżą, zwłaszcza jeśli podróżuje w pozycji siedzącej, a nie półleżącej.

Lek. med. Agnieszka Ryszkowska, pediatra z Dolnośląskiego Centrum Pediatrycznego im. J. Korczaka we Wrocławiu, wyjaśnia, skąd się bierze choroba lokomocyjna u małych dzieci i jak jej zapobiec.

Choroba lokomocyjna u dzieci:

• Przyczyny i objawy choroby lokomocyjnej u dzieci
• Choroba lokomocyjna u dzieci: objawy
• Od kiedy choroba lokomocyjna u dzieci – w jakim wieku?
• Co pomoże na chorobę lokomocyjną u małych dzieci – leczenie?
• Inne sposoby na chorobę lokomocyjną u dzieci
• Co robić, gdy dziecko wymiotuje w samochodzie?

Przyczyny choroby lokomocyjnej u dzieci

Choroba lokomocyjna u dzieci to reakcja organizmu na nietypową sytuację. Gdy biegamy albo robimy fikołka, mózg otrzymuje spójne informacje, więc bez trudu radzi sobie z ich obróbką: „Aha, ciało porusza się, więc nic dziwnego, że chodnik przesuwa się pod stopami, a sufit na mgnienie oka zamienia się miejscem z podłogą”.

Choroba lokomocyjna pojawia się wtedy, gdy ciało jest nieruchome, a błędnik rejestruje kołysanie, wstrząsy, przyśpieszenia itd. Dzieje się tak np. w samochodzie, samolocie czy na statku. W dodatku oczy ślą do „centrali” sprzeczne meldunki: „Widać migające drzewa, a więc chyba się ruszam. Chociaż może jednak nie, bo zagłówek, który mam przed nosem ciągle jest tam, gdzie był”. Efekt? Typowe objawy choroby lokomocyjnej.

Naukowcy zaobserwowali, że pewne czynniki mogą nasilać objawy choroby lokomocyjnej u dzieci. Są to:

• ciężkostrawny posiłek zjedzony przed podróżą
• intensywne zapachy (np. odświeżacza powietrza, wody kolońskiej itp)
• czytanie książek lub oglądanie bajek w czasie podróży
• brak dopływu świeżego powietrza
• agresywny styl jazdy (gwałtowne przyspieszanie, zwalnianie, gwałtowne pokonywanie zakrętów).

Choroba lokomocyjna u dzieci: objawy

Choroba lokomocyjna u dzieci kojarzy się z nudnościami i wymiotami. Chorujące na kinetozę dziecko niekoniecznie musi od razu wymiotować w samolocie, na statku lub w aucie, tylko czuje się wyraźnie źle. U części dzieci nie dochodzi do wymiotów (co nie znaczy, że dziecko nie choruje na chorobę lokomocyjną).

Za objawy choroby lokomocyjnej uznaje się następujące dolegliwości, które pojawiają się w podróży:

• ból i zawroty głowy
• nadmierne ślinienie się
• znużenie
• zmęczenie
• wzmożona senność
• apatia
• bladość skóry
• nadmierne pocenie się
• odrętwienie
• brak apetytu
• ogólne osłabienie
• nieustępujące uczucie niewygody
• duszności
• mdłości
• wymioty.

Objawy choroby lokomocyjnej mogą występować w różnych konfiguracjach i z różnym nasileniem.

Warto wiedzieć: Dziecko cierpiące na chorobę lokomocyjną w samochodzie może nie mieć objawów na promie lub w samolocie. Choroba może mieć odmienne nasilenie w różnych środkach lokomocji.

Od kiedy choroba lokomocyjna u dzieci - w jakim wieku?

Kinetoza najczęściej dotyka mało wprawnych podróżników, a więc małe dzieci. Choroba lokomocyjna zaczyna się zwykle w 2. roku życia, jest dość częsta u dwulatków i trzylatków, i po kilku czy kilkunastu latach przeważnie mija.

Choroba lokomocyjna raczej nie występuje u niemowląt. Dzieje się tak prawdopodobnie dlatego, że dzieci w pierwszym roku życia nie zwracają uwagi na to, co dzieje się za oknem pojazdu. Niemowlęta podróżują w pozycji półleżącej, która mniej sprzyja występowaniu objawów niż pozycja siedząca.

Co pomoże na chorobę lokomocyjną u małych dzieci - zapobieganie i leczenie?

Niestety nie ma cudownego lekarstwa, które pomaga na chorobę lokomocyjną każdemu i w każdych okolicznościach. Można jednak zrobić wiele, aby zminimalizować objawy. Poniżej zestaw sprawdzonych sposobów na ograniczenie choroby lokomocyjnej u dzieci.

1. Nakarm dziecko. Skurcze pustego żołądka mogą powodować wymioty, dlatego dziecko powinno przed podróżą zjeść coś lekkiego. Mogą to być kanapki albo owoce, zwłaszcza banany, które dobrze wpływają na przewód pokarmowy. Potrawy ciężkostrawne i mocno przyprawione odpadają – i bez podróży mogą spowodować kłopoty.

2. Ubierz dziecko wygodnie. Wpijająca się w brzuch gumka albo za ciepły sweterek oczywiście nie doprowadzą do wymiotów, ale sprawią, że dziecku będzie niewygodnie i na wszelkie bodźce będzie reagowało gwałtowniej.

3. Zrezygnuj z perfum. Silne zapachy nasilają mdłości, dlatego przed podróżą lepiej je sobie darować. Jeśli podróżujecie samochodem, nie zawieszaj w nim intensywnie pachnących „choinek” i innych tego typu rzeczy. To, że przy dziecku nie wolno palić, jest oczywiste, pamiętaj jednak, że przed podróżą trzeba dokładnie wywietrzyć samochód.

4. Przygotuj przekąski. W podróż najlepiej zabrać coś, co się nie psuje (np. kanapki z żółtym serem, wafle ryżowe itd.) i nie pachnie zbyt intensywnie. Aromat ulubionego zestawu niegdysiejszych podróżników (kiełbasa + jajka na twardo) może przyprawić o mdłości także tych, którzy dobrze znoszą jazdę.

5. Pamiętaj o napojach. Z gazowanych lepiej zrezygnować, bo rozpierają żołądek. Z kolei zbyt słodkie mogą doprowadzić do mdłości. Bardzo dobre są herbatki ziołowe, zwłaszcza z mięty, melisy albo bazylii. Mdłości może powstrzymać także herbatka imbirowa.

6. Zabierz w podróż torebki foliowe. Lepiej mieć je pod ręką niż – gdy zajdzie taka potrzeba – miotać się w poszukiwaniu czegoś, co może je zastąpić.

7. Posadź dziecko przodem do kierunku jazdy. Dzięki temu mózg maluszka nie będzie miał dodatkowego problemu z interpretacją bodźców, które do niego docierają. Oczywiście dotyczy to wyłącznie dzieci, które mogą już podróżować w taki sposób!

8. Zajmij czymś dziecko. Możecie śpiewać piosenki wypatrywać czerwonych samochodów, zgadywać, co wiozą ciężarówki itd. Książeczki, puzzle itd. to zły pomysł: opuszczanie głowy i skupianie wzroku na nieruchomych obrazkach nasila mdłości. Możecie też zająć uwagę dziecka poprzez zabawy, które sprawdzą się w aucie.

9. Podaj leki. Jeśli nie wiesz, co podać na chorobę lokomocyjną u dziecka, wybierz jeden z naturalnych preparatów. W aptekach jest wiele środków przeciwko chorobie lokomocyjnej, np. Aviomarin (powyżej 5. roku życia), Avioplant Junior (powyżej 6. roku życia), syrop Lokomotiv (powyżej 3. roku życia).

10. Przyklej plaster. Plaster akupresurowy (np. Transway) uciska odpowiednie punkty na nadgarstku. Nakleja się go kwadrans przed wyruszeniem w drogę. Na rynku dostępne są też opaski na chorobę lokomocyjną z wypustkami, które zakłada się na nadgarstki. Są odpowiednie dla dzieci od 3 lat. Niektórzy rodzice zarzekają się, że ich dziecku na chorobę lokomocyjną pomaga zaklejanie pępka plastrem. Choć brak naukowych dowodów na skuteczność takiego działania, sposób ten ma jedną zaletę: na pewno nie zaszkodzi! Dlatego jeśli nic innego na twoje dziecko nie działa, możesz spróbować i tego patentu.

Inne sposoby na chorobę lokomocyjną u dzieci

Jak podróżować z dzieckiem różnymi środkami lokomocj, żeby zminimalizować objawy choroby lokomocyjnej?

Gdy dziecko ma chorobę lokomocyjną w samochodzie:

1. Jedź spokojnie. Bez ruszania z piskiem opon, nagłych skrętów, gwałtownego hamowania. Jeśli masz wybór, zdecyduj się na jazdę autostradą albo drogą szybkiego ruchu i unikaj górskich serpentyn – jazda będzie bardziej płynna.

2. Dziecko powinno patrzeć przed siebie – będzie widziało, co się dzieje na drodze („Acha, zaraz będzie zakręt, więc się trochę przechylę na bok”). Uwaga! Patrzenie przez boczną szybę to nie jest najlepsze rozwiązanie – migające drzewa i zbyt szybko zmieniający się krajobraz może spowodować mdłości.

Mdłości i wymioty nie pojawiają się od razu, więc można ich uniknąć, dzieląc trasę na krótkie półgodzinne etapy. Postoje rób z dala od stacji benzynowych i przydrożnych smażalni cuchnących przypalonym olejem. Uważaj na przydrożne bary. Wymioty po kiełbasce z rożna czy hamburgerze mogą być efektem zatrucia, a nie choroby lokomocyjnej.

Choroba lokomocyjna pojawia się u dziecka w autobusie:

Usiądźcie jak najdalej od osi kół, najlepiej z przodu i bliżej środka, by dziecko mogło obserwować drogę przez przednią szybę. Złym miejscem jest też tył autobusu, dlatego lepiej nie wybierać tam miejsc.

Choroba lokomocyjna u dzieci w pociągu

Usiądźcie przy oknie przodem do kierunku jazdy. Unikajcie zbyt obfitych przekąsek i opijania się.

Choroba lokomocyjna u dziecka w samolocie

Aby unikąć mdłości i wymiotów, najlepiej siadać na miejscach nad skrzydłami. Skrzydło zasłania widok, więc minimalizuje rozbieżność między widokiem a sygnałami płynącymi z ciała. Miejsce odsunięte od okna też jest dobrym rozwiązaniem.

Choroba lokomocyjna u dzieci na statku

Lepiej zająć miejsce z dala od dziobu (tam najbardziej huśta), na środku pokładu, i wpatrywać się nie w fale, a w horyzont. Jeśli prom ma kabinę lub zadaszony pokład, można się tam schronić. Im większy statek, tym mniejsze kołysanie, i odwrotnie.

Co robić, gdy dziecko wymiotuje podczas jazdy?

Nie czekaj, aż dziecko zacznie wymiotować w samochodzie. Reaguj, gdy tylko zaczyna źle się czuć. Po pierwsze dlatego, że łatwiej opanować mdłości niż wymioty, po drugie: jeśli uda się zapobiec kłopotom, podróż nie będzie kojarzyć się dziecku z zabrudzoną tapicerką, zamieszaniem itd.

Choroba lokomocyjna u dzieci ma związek z psychiką, więc samo wspomnienie o tym, co się zdarzyło poprzednim razem, może wywołać kłopoty.

Jeśli podróżujecie samochodem, zatrzymajcie się i wyjdźcie na zewnątrz. Jeśli podróżujecie innym środkiem lokomocji, poproś dziecko, by głęboko oddychało przez nos, położyło się na siedzeniach i zamknęło oczy. Daj mu coś chłodnego do picia. Postaraj się, żeby zasnęło – mózg nie rejestruje wówczas żadnych bodźców i dzięki temu może odpocząć.

Czasami mimo zastosowania wszelkich środków zapobiegawczych choroba lokomocyjna u dziecka i tak może skończyć się wymiotami. Wtedy warto:

• trzymać nerwy na wodzy,
• uspokoić dziecko i powiedzieć, że nic wielkiego się nie stało,
• umyć mu buzię – sprawdzą się dobre chusteczki nawilżane. Pomóż dziecku przepłukać usta, a w razie potrzeby przebierz je w czyste ubranko,
• pilnuj, żeby dziecko dużo piło (często, ale małymi porcjami), bo gwałtowne wymioty mogą spowodować odwodnienie u dziecka.

Zobacz też:

• Domowe sposoby na wymioty
• Jak dobrać fotelik samochodowy do wieku dziecka?
• Najczęstsze błędy w podróży z dzieckiem