Co na zaparcia u dziecka: domowe sposoby, leki, przyczyny zatwardzenia

Zatwardzenia u dzieci to częsty problem. Wiele dzieci reaguje w ten sposób na zmianę trybu życia, stres i nieodpowiednią dietę. Na zaparcia cierpią zarówno niemowlęta, jak i kilku- i kilkunastolatki. Dziecko ma wówczas trudności z oddawaniem twardego stolca, co w efekcie najczęściej prowadzi do zmniejszenia częstotliwości wypróżnień (zazwyczaj poniżej trzech na tydzień).

Jednak, jak podkreśla wielu lekarzy, istotne jest tu nie tyle kryterium czasowe, co nieprawidłowa konsystencja kupy i związane z tym dolegliwości. Przeczytaj, co powinnaś wiedzieć o zaparciach u dzieci i jak pomóc dziecku, które cierpi na zaparcia.

Spis treści:

1. Co podać dziecku na przeczyszczenie?
2. Zatwardzenie u dziecka - domowe sposoby
3. Zaparcia u dzieci: konsystencja kupy
4. Przyczyny zaparć u dzieci
5. Czy przy zaparciach może wystąpić gorączka?

6. Co podać dziecku przy zaparciach?

   W przypadkach zaparć nawykowych przede wszystkim trzeba umożliwić dziecku codzienne wypróżnianie się w spokoju i dobrych warunkach higienicznych. Warto spróbować wyrobić nawyk codziennego robienia kupy o tej samej porze - duży wpływ na to ma regularność posiłków bogatych w błonnik. Ma to bardzo duże znaczenie dla utrzymania drożności jelit. Należy też zapewnić dziecku intymność, a rozmowy na ten temat przeprowadzać z nim taktownie. Te proste zasady są skuteczniejsze niż terapia lekami.

   We wszystkich przypadkach zaparć należy udrożnić jelita i doprowadzić do regularnych wypróżnień. Z reguły na początku niezbędne są lewatywy. Nie wolno ich jednak nadużywać, gdyż odbytnica przyzwyczaja się do takiego drażnienia. Do leków stosowanych powszechnie w leczeniu zaparć należą np.: laktuloza i parafina. Są one przydatne jedynie na początku terapii jako wspomaganie metod naturalnych i zawsze powinny być podawane pod kontrolą lekarza.

   Zatwardzenie u dziecka - domowe sposoby

   Zmniejszenie ryzyka powstania zatwardzenia u dziecka nie jest trudne. Poniżej znajdziesz kilka praktycznych rad, co zrobić, aby ułatwić malcowi wypróżnianie.

7. Dbaj o to, aby w diecie dziecka znajdowały się produkty bogate w błonnik: kasze, płatki owsiane, otręby, ciemne pieczywo, warzywa i owoce, a zwłaszcza śliwki, rodzynki, czereśnie, morele.
8. Jeśli dziecko nie ma problemów z trawieniem laktozy, warto też regularnie wprowadzać do jego diety produkty nabiałowe.
9. Nie podawaj dziecku napojów gazowanych, a zwiększ ilość wody mineralnej, soku ze śliwek, moreli, ananasów.
10. Wprowadź stały porządek dnia, taktownie przypominaj dziecku o tym, żeby oddało stolec i nigdy nie karz go za to, że zabrudziło bieliznę.

Zaparcia u dzieci: konsystencja kupy

Niektóre dzieci oddają stolec tylko raz w tygodniu, ale bez żadnych trudności, a jego konsystencja jest prawidłowa. W tej sytuacji nie możemy mówić o zaparciu. Jednakże oddawanie stolca nawet co 2-3 dzień, ale za to twardego, kaleczącego odbytnicę i wydalanego z wysiłkiem, powoduje, iż stan taki kwalifikujemy jako zaparcie.

Zdarza się, że wizyta u lekarza spowodowana jest nie dolegliwościami (bo ich nie ma), lecz tylko zbyt rzadkimi, zdaniem rodziców, wypróżnieniami. Przywiązywanie zbyt dużej wagi do problemu, wypytywanie dziecka o regularność wypróżnień może doprowadzić do tego, że będzie się ono bało pójść do toalety. Interwencja lekarska jest konieczna wtedy, gdy dziecko z powodu zaparć cierpi na jadłowstręt, chudnie, ma kłopoty ze snem i zachowuje się inaczej niż zwykle.

Przyczyny zaparć u dzieci

Młodsze dzieci

W ich przypadku bardziej prawdopodobna jest wrodzona przyczyna utrudnienia oddawania stolca. Wady wrodzone jelit lub wrodzone choroby powodujące zaparcia obserwuje się zwłaszcza tuż po porodzie. Dlatego w czasie przebywania na oddziale położniczym mamy zawsze pytane są o to, czy dziecko oddało smółkę, czyli pierwszy w życiu stolec. Jeśli nie, lekarze muszą szybko interweniować, bo może to być spowodowane poważnymi schorzeniami.

Starsze dzieci

W ich przypadku przyczyny zatwardzenia są mniej poważne. Gorączka, niedobór wody w organizmie dziecka powodują, że stolec staje się twardy. Jeśli zalega przez kilka dni, jego oddaniu towarzyszy ból. Od tej pory dziecko może świadomie wstrzymywać oddanie stolca, gdyż będzie to kojarzyło z nieprzyjemnym doznaniem. U dzieci w wieku od 2 do 5 lat częstym powodem zaparć jest codzienny pośpiech i zmiana trybu życia przedszkolaków lub karanie malca za brudzenie bielizny. Gromadzące się masy kałowe tworzą zaporę uniemożliwiającą opróżnienie jelita i rozciągającą odbytnicę. Wówczas dziecko nie odczuwa potrzeby oddania stolca. Są to tzw. zaparcia nawykowe, których przyczyn należy szukać w czynnikach psychologicznych.

Błędy dietetyczne

To jest kolejna istotna przyczyna zaparć. Cierpią na nie niemowlęta karmione mlekiem krowim niemodyfikowanym. Wówczas trzeba je zastąpić mieszanką mleczną. U dzieci starszych powodem jest spożywanie pokarmów ubogich w błonnik. Należy więc dbać o odpowiednią dietę: o to, by jadły dużo owoców, warzyw i ciemnego pieczywa. Pamiętajmy również, że dziecku powinniśmy zapewnić odpowiednią do jego wieku i masy ciała ilość płynów, najlepiej wody i ziołowych herbatek.

Czy przy zaparciach może wystąpić gorączka?

Wysoka gorączka przy zaparciach u dzieci może wystąpić, kiedy problemy z oddawaniem stolca przechodzą w zaparcia przewlekłe. Do objawów mogą wtedy dołączyć także wymioty, krew w stolcu, utrata masy ciała, obrzęki okolicy brzucha lub bolesne uszkodzenia skóry w okolicy odbytu. Tego typu symptomy wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem.

Zobacz też:

• Co na zaparcia w ciąży? Skuteczne domowe sposoby na zatwardzenie
• Czy brak kupki oznacza, że noworodek cierpi na zaparcia?
• Zaparcia u dzieci: co musisz wiedzieć, gdy dziecko nie robi kupy

Konsultacja merytoryczna

prof. Maria Korzon

Pediatra, onkolożka, gastrolożka. Jest m.in. Konsultantem Wojewódzkim Pediatrii, członkinią Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, członkinią Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej, prezeską oddziału gdańskiego Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego