
Podając dziecku syrop przeciwbólowy czy antybiotyk, chcesz przynieść ulgę chorowitkowi. Czasem jednak reakcja organizmu bywa zaskakująca. Po zażyciu lekarstwa mogą powstać nowe związki chemiczne, które wywołają np. biegunkę czy alergię.
Jak często dzieci źle reagują na leki?
To sprawa indywidualna. Wiele dzieci jest leczonych antybiotykami, ale tylko niektóre dostają np. wysypki lub duszności. Znacznie częściej niż objawy spowodowane uczuleniem pojawiają się niepożądane reakcje, takie jak zatrucia, biegunki poantybiotykowe. Typowe reakcje alergiczne przebiegają z udziałem układu odpornościowego. W innych przypadkach – choć objawy są niemal identyczne jak przy uczuleniu – mechanizm wywołujący niepożądaną reakcję na lek jest całkiem inny.
Jak poznać, że dziecko jest uczulone na lek?
Najczęściej pojawia się wysypka, np. swędzące bąble, drobne czerwone plamki lub zlewające się duże plamy czy rozległe wysypki drobnogrudkowe. Zdarzają się obrzęki na ustach, języku oraz rękach i nogach. Objawami alergii polekowej bywają też gorączka, obrzęki stawów, uszkodzenia wątroby, zaburzenia czynności nerek. Czasem powoduje ona zmiany w obrazie krwi (np. zmniejszenie liczby białych krwinek), a niekiedy dolegliwości ze strony układu oddechowego – skurcz oskrzeli, duszność, zapalenie płuc. Rzadko zdarzają się ciężkie reakcje, np. zaburzenia akcji serca, spadek ciśnienia, zaburzenia świadomości (wstrząs anafilaktyczny). Wtedy konieczna jest szybka pomoc.
Czy reakcja alergiczna pojawia się nagle?
Może wystąpić tuż po podaniu leku (a nawet w trakcie) albo po kilku dniach. Natychmiastowa reakcja jest częstsza i łatwiejsza do rozpoznania. Dziecko zaczyna czuć się źle, ma wysypkę, obrzęki. Rzadziej pojawiają się groźniejsze symptomy, np. duszność. Objawy alergii mogą też wystąpić później, np. po kilku dniach od posmarowania skóry maścią z neomycyną pojawia się wysypka.
Alergia wystąpi po pierwszym kontakcie z lekiem?
Nigdy tak się nie dzieje. Nie można być jednak pewnym, że jest to naprawdę pierwszy raz – ze śladową ilością leków dziecko może się zetknąć, jedząc mięso, jaja, mleko pochodzące od zwierząt, które np. dostawały antybiotyki.
Na które lekarstwa trzeba uważać szczególnie?
Często zdarza się uczulenie na antybiotyki, np. penicylinę i jej pochodne. Trzeba wtedy ustalić, czy niepożądana reakcja ma rzeczywiście podłoże alergiczne. Jeśli tak, to objawy uczulenia mogą pojawić się też po antybiotykach z grupy cefalosporyn (np. Ceclor, Zinnat) lub betalaktamowych (Ospen, Amotaks). Częste są uczulenia na sulfonamidy. Dolegliwości podobne do alergii, np. wysypki, mogą dać środki kontrastujące zawierające jod, używane w badaniach RTG (np. urografia). Podobnie mogą działać niektóre leki, np. kodeina. Niepożądane objawy wywołują też konserwanty i barwniki dodawane do leków.
Zobacz też: Objawy alergii u dzieci - film