Tężec: objawy, zagrożenia i leczenie zakażenia tężcem
Objawy tężca mogą być miejscowe lub uogólnione, zdarza się też, że choroba ma postać mózgową. Szczególnej uwagi wymaga zakażenie tężcem u niemowlęcia, gdyż dla tak małego dziecka choroba może być bardzo groźna. Leczenie polega przede wszystkim na profilaktyce. Czasami niezbędne jest zaawansowane leczenie szpitalne.
Tężec jest chorobą zakaźną, ale nie zaraźliwą – jest to powikłanie po skaleczeniu. Objawy tężca mogą wystąpić u ludzi i zwierząt. Zbyt późno wprowadzone leczenie może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. Dlatego najlepszą przed nim obroną jest profilaktyka i szczepienie przeciwtężcowe. Śmiertelność w wyniku zakażenia tężcem wynosi 6-60 proc. i zależy od postaci i zaawansowania choroby.
Spis treści:
- Tężec – objawy
- Kiedy pojawiają się objawy tężca
- Zakażenie tężcem – czynniki ryzyka
- Rodzaje tężca i ich objawy
- Tężec – leczenie
- Szczepienie
Tężec – objawy
Pierwsze objawy tężca pojawiają się w okolicy zranienia. Należą do nich:
- przeczulica okolic skaleczenia,
- zaburzenia czucia (odrętwienie),
- bóle głowy,
- niepokój,
- wzmożone napięcie mięśni w okolicy skaleczenia.
Z upływem czasu objawy mogą obejmować kolejne partie ciała: kończyny, brzuch, tułów. Może wystąpić szczękościsk, trudności z połykaniem, zaburzenia kontroli nad mięśniami twarzy i karku. Obserwuje się też drżenia, drgawki i bolesne prężenia, a także trudności w oddychaniu i napady duszności. Im bardziej zaawansowana choroba, tym większe stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia.
Kiedy pojawiają się objawy tężca
Pierwsze symptomy można zaobserwować w czasie od 2 do 14 dni od zranienia. Czas ich wystąpienia zależy od rozległości i stopnia zanieczyszczenia rany – im są większe, tym szybciej pojawiają się objawy.
Zakażenie tężcem – czynniki ryzyka
Nie każde zranienie kończy się zakażeniem i wystąpieniem objawów tężca. Większe ryzyko rozwoju choroby pojawia się, gdy:
- rana jest głęboka i poszarpana,
- rana jest wynikiem ugryzienia przez psa czy inne zwierzę,
- nastąpiła duża utrata krwi,
- uszkodzenie skóry jest wynikiem znacznego poparzenia lub odmrożenia,
- rana została zanieczyszczona i nie dokonano natychmiastowego jej odkażenia,
- ostatnie szczepienie przeciwtężcowe miało miejsce ponad 8 lat temu.
Rodzaje tężca i ich objawy
Objawy tężca zależą od postaci choroby, a są jej cztery odmiany: miejscowa, uogólniona, mózgowa i noworodkowa.
Objawy tężca miejscowego
Choroba ma łagodny przebieg. Objawia się bólem w miejscu skaleczenia oraz skurczami okolicznych mięśni. Objawy te utrzymują się do kilku tygodni i często samoistnie ustępują.
Objawy tężca uogólnionego
Obserwuje się je w większości przypadków tężca, choć ciężko je powiązać z tą chorobą: bóle głowy, rozdrażnienie, zwiększone napięcie mięśni, mrowienie wokół rany. Na tym etapie trudno jest zdiagnozować chorobę. Łatwiej to zrobić na kolejnym etapie, gdy tężec objawia się już szczękościskiem, sztywnością karku, problemami z połykaniem, drgawkami.
Objawy postaci mózgowej tężca
Pojawiają się, kiedy rana powstała na głowie i uległa zakażeniu. Początkowo mogą wystąpić objawy tężca miejscowego. Ostatecznie może dojść do porażenia nerwów twarzowych.
Objawy tężca noworodkowego
Są identyczne jak w przypadku tężca uogólnionego, ale pojawiają się u malutkich dzieci, u których tężec może mieć bardzo ciężki przebieg.
Tężec – leczenie
Jak zwykle najważniejsza jest profilaktyka, czyli unikanie skaleczeń i zranień, a gdy do nich dojdzie, odkażenie ich i prawidłowe zabezpieczenie – tak, by nie ograniczać dostępu tlenu.
Jeśli jednak wystąpią objawy tężca, należy zgłosić się do lekarza. W zależności od stanu pacjenta i zaawansowania zmian chorobowych może być konieczne zastosowanie leczenia farmakologicznego: antybiotyków lub chemioterapeutyków oraz podanie antytoksyny tężcowej. Jeśli tkanki wokół rany uległy martwicy, trzeba je będzie usunąć chirurgicznie.
W bardzo zaawansowanych stanach konieczne może być podłączenie do respiratora i podawanie preparatów regulujących pracę serca oraz likwidujących zaburzenia elektrolitowe.
Szczepienie przeciwtężcowe
Od 1962 roku szczepienie przeciw tężcowi jest obowiązkowe dla niemowląt, dzieci w wieku szkolnym i żołnierzy. Objawy tężca nie wystąpią u osoby, która poddaje się regularnym szczepieniom przypominającym co 5-7 lat.
Dzieci i dorośli niezaszczepieni po skaleczeniu powinni otrzymać w lecznicy surowicę przeciwtężcową lub przeciwtężcową ludzką gamma-globulinę. Najczęściej podaje się ją podczas wizyty na ostrym dyżurze przy okazji opatrywania rany.
Sprawdź też: