Szczepionka przeciw tężcowi praktycznie wyeliminowała zachorowania na tę chorobę u dzieci. U dorosłych jednak tężec nadal się zdarza: co roku choruje kilkanaście osób, ale są to najczęściej osoby po 60. roku życia, u których po skaleczeniu nie zastosowano właściwej profilaktyki antytężcowej. Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego. W konsekwencji zakażenia laseczkami tężca może dojść do porażenia mięśni całego ciała, także mięśni oddechowych. Konsekwencją może być nawet śmierć, dlatego szczepienia przeciw tężcowi nie wolno pomijać.
Spis treści:
Szczepionka przeciw tężcowi należy do szczepionek inaktywowanych, zawiera oczyszczoną nieaktywną toksynę (tzw. toksoid) tężcową. Obowiązkowe (bezpłatne) szczepienie przeciw tężcowi obejmuje dzieci i młodzież do ukończenia 19 lat. Szczepionkę przeciw tężcowi podaje się dzieciom w zastrzyku, jako szczepionkę skojarzoną, chroniącą jednocześnie przed błonicą i krztuścem. W Polsce dostępne są następujące szczepionki na tężec:
Szczepionką pierwszego wyboru jest DTP. Podaje się ją w 3 dawkach w 1. roku życia dziecka (2, 3-4 i 5 miesiąc życia), następnie dziecko 16-18-miesięczne otrzymuje dawkę przypominającą szczepionki na tężec. Zgodnie z kalendarzem szczepień kolejny raz na tężec trzeba dziecko zaszczepić szczepionką DTaP w 6., dT lub DTaP w 14. i dT 19. roku życia.
Szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) dostępna jest w dwóch wariantach - z bezkomórkowym składnikiem krztuśca lub pełnokomórkowym. Toksyny błonicy i tężca są inaktywowane (nieaktywne) w obu typach szczepionek:
Sama szczepionka przeciw tężcowi (monowalentna) jest szczepionką bardzo bezpieczną. Przyczyną niepożądanych odczynów poszczepiennych częściej może być pełnokomórkowy komponent krztuścowy w szczepionce skojarzonej przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Skutki uboczne po szczepionce DTP to zazwyczaj obrzęk, ból i zaczerwienienie w miejscu wkłucia. Czasem mogą też wystąpić nudności i niewielka gorączka, która w bardzo rzadkich przypadkach przechodzi w wysoką.
Laseczki tężca występują w ziemi, szczególnie nawożonej, gdyż są składnikiem flory jelitowej zwierząt. Skaleczenie nie musi być duże, wystarczy nawet prawie niewidoczne skaleczenie i otarcie naskórka. Jeśli ranka zostanie zanieczyszczona ziemią, brudem, kurzem, rdzą lub odchodami zwierząt, może dojść do zakażenia laseczkami tężca. Największe ryzyko istnieje w przypadku zakażenia ran zmiażdżonych, tłuczonych, kłutych oraz rozległych odmrożeń i oparzeń. Okres wylęgania choroby wynosi od 3 dni do 3 tygodni (średnio 8-10 dni). Osoba chora nie zakaża: zakażenie nie przechodzi z człowieka na człowieka.
Aby zapobiec zakażeniu tężcem, oprócz szczepień obowiązkowych w dzieciństwie i przypominających w dorosłości, w ramach profilaktyki zachorowania na tężec należy:
Zastrzyk przeciw tężcowi (swoista ludzka immunoglobulina przeciwtężcowa LIT) podawany jest po kontakcie rany z potencjalnym źródłem zakażenia laseczkami tężca, np. zanieczyszczoną ziemią, jeśli lekarz oceni, że pacjent jest w grupie ryzyka, m.in.:
Do szpitala powinno się zgłosić jak najszybciej po kontakcie rany z potencjalnym źródłem zakażenia, wtedy lekarz określi stan i potrzebę podania zastrzyku przeciw tężcowi. Podaje się go domięśniowo, a jego dawka (250 lub 500 j.m.) dopasowywana jest do ryzyka zakażenia.
U ok. 80 proc. osób zarażonych tężcem występuje uogólniona postać choroby. Początkowe objawy zakażenia nie są charakterystyczne i przypominają objawy wielu innych chorób.
Początkowe objawy tężca to:
Późniejsze objawy tężca to:
Kolejne mięśnie, które ulegają porażeniu w przebiegu tężca, to mięśnie szyi, karku: dochodzi do wzmożenia ich napięcia i drgawek. Może dojść do porażenia mięśni oddechowych, co powoduje objawy duszenia się. Napady początkowo rzadkie, potem stają się coraz częstsze i silniejsze. Konieczne jest leczenie w szpitalu. Przebieg zakażenia jest ciężki, w ok. 30 proc. przypadków odnotowanych w Polsce kończy się śmiercią. Ozdrowieńcy cierpią na powikłania po przebytym tężcu.
Zobacz też:
Krztusiec u dzieci w ostatnich latach coraz częściej powraca. Jest to skutek działania rodziców, którzy unikają podawania szczepionek dzieciom. Szczególnie ciężki przebieg krztusiec ma u niemowląt i małych dzieci. U dorosłych często pozostaje nierozpoznany, gdyż bywa mylony z innymi chorobami (np. zapalenie płuc). Dziecko zakaża się krztuścem najczęściej od osoby dorosłej, ale zdarzają się też zakażenia w obrębie grup żłobkowych lub przedszkolnych. Spis treści: Co to jest krztusiec? Krztusiec u dzieci – objawy Krztusiec u niemowlaka – objawy Krztusiec u dzieci szczepionych Powikłania po krztuścu Jak szczepić dziecko przeciw krztuścowi Przeciwwskazania do szczepienia na krztusiec NOP po szczepionce przeciw krztuścowi Co to jest krztusiec? Krztusiec (inaczej koklusz) to choroba zakaźna, a jej przyczyną są bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Choroba jest bardzo zaraźliwa: 90 proc. osób, które nie są uodpornione, zakaża się krztuścem w wyniku kontaktu z chorą osobą. Kokluszem można się zakazić w każdym wieku. Krztusiec u dzieci – objawy Okres wylęgania choroby wynosi od 6 do 20 dni. Bakterie, po przedostaniu się do organizmu, wnikają do tkanek. Wydzielają toksynę, która niszczy nabłonek dróg oddechowych. Dostaje się też do układu nerwowego i może uszkodzić mózg. Początkowo objawy krztuśca przypominają zwykłą infekcję . Dziecko ma: katar, ból gardła, czasem gorączkę. W tej fazie choroby krztusiec zwykle nie jest rozpoznawany (a jednocześnie jest to faza najbardziej zakaźna). Po ok. 7-14 dniach do objawów dołącza silny kaszel (często pojawia się w nocy). Jest on bardzo charakterystyczny, gdyż przypomina „ pianie koguta ’’. Napady kaszlu mogą trwać wiele minut, prowadząc do wymiotów i osłabienia...
Błonica to jedna z chorób zakaźnych, atakująca głównie dzieci. Najbardziej powszechna jest błonica gardła i krtani. Do zakażenia dochodzi na skutek kontaktu z bakteriami maczugowca błonicy. Spis treści: Błonica: co to za choroba? Przyczyny błonicy Błonica – objawy Leczenie błonicy Powikłania po błonicy Szczepionka na błonicę NOP po szczepieniu przeciwko błonicy Po co szczepić na błonicę? Błonica: co to za choroba? Błonica ( dyfteryt ) to choroba zakaźna groźna zwłaszcza w przypadku dzieci. Jej nazwa pochodzi od tzw. błon rzekomych, które pojawiają się w miejscu zakażenia. Błony wyglądają jak szary nalot – próba jego usunięcia powoduje krwawienia. Błonica może prowadzić do znacznych uszkodzeń różnych narządów wewnętrznych , takich jak serce, wątroba, nerki. Niewłaściwe leczenie dyfterytu może prowadzić do śmierci. Przyczyny błonicy Zachorowanie na błonicę powodują bakterie (konkretnie: bakterie maczugowca błonicy), zaatakowane przez wirusy (bakteriofagi). Przedostają się one do organizmu przez nos lub przez usta i kolonizują górne drogi oddechowe dziecka, wywołując chorobę. Produkowana przez bakterie toksyna błonicza może powodować uszkodzenia narządów wewnętrznych. Jak można się zakazić maczugowcem błonicy? Błonica jest chorobą wysoce zaraźliwą . Bakterie maczugowca odpowiedzialne za przenoszenie błonicy mogą przedostać się do organizmu: drogą kropelkową (gdy inna chora osoba kichnie lub kaszlnie w kierunku dziecka), przez kontakt z osobą chorą na dyfteryt (a także z nosicielem choroby). Dyfteryt nie daje o sobie znać od razu po zakażeniu, dlatego drogi zakażania są łatwe. Nie sposób przewidzieć, czy osoba, która dotyka dziecko lub niechcący kichnie, nie ma akurat błonicy w początkowej fazie, która nie daje jeszcze objawów. Błonica – objawy...
