Zapalenie pęcherza u dzieci: przyczyny, objawy, leczenie. Jak je rozpoznać?
Zapalenie pęcherza u dzieci objawia się bólem przy oddawaniu moczu oraz wysoką temperaturą. Może być spowodowane infekcją bakteryjną lub anatomicznymi wadami dróg moczowych. Nieleczone zapalenie układu moczowego u dzieci może doprowadzić do trwałego uszkodzenia nerek.
- Dominika Bielas
Zapalenie pęcherza moczowego u dzieci jest częstą infekcją. Warto wiedzieć, że może ono przebiegać inaczej niż u osób dorosłych. Objawy bywają dość niespecyficzne i mogą szybko przerodzić się w poważniejszy problem. – Żeby do tego nie dopuścić, trzeba zacząć leczenie jak najszybciej. Czekanie, aż samo przejdzie, jest w tym przypadku wyjątkowo ryzykowne – stwierdza dr Lilianna Baran, pediatra-neonatolog z I Kliniki Ginekologii i Położnictwa we Wrocławiu, która wyjaśnia, jak dochodzi do zakażenia zapalenia pęcherza u dzieci i jak je leczyć.
Spis treści:
- Zapalenie pęcherza u dziecka: co to jest?
- Przyczyny zapalenia pęcherza u dzieci
- Objawy zakażenia dróg moczowych u dziecka
- Zapalenie pęcherza u dziecka – ile trwa?
- Badania wykrywające infekcję moczową u dzieci
- Leczenie zapalenia pęcherza u dzieci
- Domowe sposoby na zapalenie pęcherza
- Jak zapobiegać zapaleniom układu moczowego u dzieci?
Zapalenie pęcherza u dziecka: co to jest?
Zapalenie pęcherza u dzieci to potoczna nazwa zakażeń układu moczowego (ZUM) wywołanych obecnością bakterii (rzadziej wirusów lub grzybów) w drogach moczowych. Stan zapalny najpierw obejmuje dolne drogi moczowe, czyli cewkę moczową i pęcherz (zapalenie dolnych dróg moczowych), a potem rozszerza się na moczowody i nerki (odmiedniczkowe zapalenie nerek – zapalenie górnych dróg moczowych).
Przyczyny zapalenia pęcherza u dzieci
Za zakażenie układu moczowego u dzieci najczęściej odpowiadają drobnoustroje (zazwyczaj są to bakterie, a zwłaszcza odpowiedzialna za 90 proc. zakażeń pałeczka okrężnicy, czyli Escherichia coli), które mogą wniknąć do układu moczowego na dwa sposoby:
- z krwi (rzadko),
- przez cewkę moczową (najczęściej).
Na zapalenie pęcherza moczowego częściej chorują dziewczynki. Ich cewka moczowa jest krótsza i znajduje się bliżej odbytu niż u chłopców. U dziewczynek przyczyną zapalenia układu moczowego może być także sklejenie warg sromowych.
Do innych przyczyn zapalenia pęcherza u dzieci zalicza się:
- wstrzymywanie moczu przez dziecko,
- nieopróżnianie pęcherza do końca,
- brak właściwej higieny (żeby nie przenieść bakterii z okolic odbytu do cewki moczowej, trzeba przesuwać wacik lub papier toaletowy od cewki moczowej w stronę pupy, a nie odwrotnie),
- wychłodzenie, np. z powodu zbyt długiej kąpieli w morzu czy chodzenia w mokrym kostiumie.
Zapalenie pęcherza u dzieci może nawracać, wówczas prawdopodobne jest, że przyczyną zakażenia dróg moczowych u dzieci jest wrodzona wada anatomiczna dróg moczowych przejawiająca się:
- odpływem pęcherzowo-moczowodowym – mocz cofa się z pęcherza moczowego do moczowodów,
- zaparciami – które mogą prowadzić do niepełnego opróżniania pęcherza i w ten sposób sprzyjają zakażeniom.
Objawy zapalenia układu moczowego u dzieci
Jak rozpoznać zapalenie pęcherza u dzieci? Przede wszystkim należy zbadać mocz, wykonując badanie ogólne moczu i posiew. Do wykonania takich badań powinny cię skłonić niepokojące objawy ze strony układu moczowego. Do najczęstszych objawów zapalenia układu moczowego u dzieci zalicza się:
- częstsze oddawanie moczu,
- ból i pieczenie podczas oddawania moczu,
- parcie na pęcherz przy jednoczesnym braku możliwości oddania moczu,
- bóle brzucha, ból w dole pleców oraz gorączkę,
- ciemniejszy kolor moczu,
- wyjątkowo nieprzyjemny i ostry zapach uryny,
- mocz zabarwiony krwią na czerwono lub brązowo (inne kolory moczu to efekt spożywanych pokarmów).
Zapalenie pęcherza u dziecka – ile trwa?
Zapalenie pęcherza może potrwać od kilku dni do kilku tygodni. Czas trwania choroby zależy od ogólnego stanu zdrowia dziecka, stopnia nasilenia objawów i możliwości zastosowania odpowiedniego leczenia. W niektórych przypadkach choroba może przyjąć charakter przewlekły.
Badania wykrywające infekcję moczową u dzieci
Do najważniejszych badań, które pozwolą lekarzowi rozpoznać zapalenie pęcherza u dzieci, zalicza się badania moczu. Wyróżnia się badanie ogólne, które mierzy ciężar właściwy moczu, obecność białka, leukocytów oraz erytrocytów, a także posiew moczu, czyli badanie bakteriologiczne.
Lekarz może zlecić także inne badania, tj.:
Leczenie zapalenia pęcherza u dzieci
Zapalenie układu moczowego u dzieci na ogół leczy się antybiotykiem i chemioterapeutykami (nitrofuratonina, biseptol). Kurację trzeba przeprowadzić do końca, nawet jeśli objawy ustąpiły.
Pamiętaj, aby po leczeniu wybrać się z dzieckiem na kontrolę do pediatry. To ważne, ponieważ niewyleczona do końca infekcja może powracać. Często nawracające zakażenia dróg moczowych mogą doprowadzić do kłopotów z nerkami – przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek, a w konsekwencji do ich trwałego uszkodzenia.
Domowe sposoby na zapalenie pęcherza
Oprócz leczenia zaleconego przez lekarza pomóc mogą także stare, domowe sposoby na zapalenie pęcherza, np. podawanie soku z żurawiny czy nasiadówki. Ważne, aby w czasie trwania infekcji nie stosować nawilżanych chusteczek ani zapachowych płynów do kąpieli. Do podmywania dziecka można użyć lekko różowego roztworu nadmanganianu potasu, ponieważ działa odkażająco.
Jak zapobiegać zapaleniom układu moczowego u dzieci?
- Prawidłowo myj dziecko – przesuwaj wacik od przodu ku tyłowi, a nie odwrotnie. Dzięki temu nie przeniesiesz do cewki moczowej bakterii z okolic odbytu.
- Dbaj, aby dziecko dużo piło – gdy nie jest dobrze nawodnione, mocz się zagęszcza i łatwiej rozwijają się w nim drobnoustroje.
- Lecz zaparcia – jeśli dziecko ma trudności z wypróżnianiem lub nie opróżnia do końca pęcherza moczowego, to wiedz, że to także sprzyja zakażeniom układu moczowego.
- Pilnuj, by maluch nie wstrzymywał moczu – namawiaj go do skorzystania z nocnika lub toalety zawsze, gdy widzisz, że zaczyna przebierać nóżkami, zaciskać kolana itd.
- Często zmieniaj pieluchy – nie mogą być wilgotne czy spuchnięte od moczu. Przebieraj w suche majteczki po kąpieli w morzu czy jeziorze.
konsultacja: dr Lilianna Baran, pediatra-neonatolog z I Kliniki Ginekologii i Położnictwa we Wrocławiu
Zobacz także: