Dlaczego cukier szkodzi dzieciom?

Czytając w sklepie etykiety, sprawdzasz, czy jedzenie dla dziecka ma konserwanty. To bardzo dobrze. Ale czy patrzysz również na zawartość cukru w produktach? Pewnie nieczęsto. A szkoda.

Cukier na łyżeczki

Czy dałabyś dziecku na drugie śniadanie cztery batoniki i nic więcej? Z pewnością nie. Ale kromka pełnoziarnistego chleba z kremem czekoladowym, szklanka napoju jabłkowego i owoc to nic złego. Niekoniecznie. Oczywiście maluch dostaje sporo składników odżywczych, ale także... kilka lub kilkanaście łyżeczek cukru. I to tylko w tym jednym posiłku!
Tak naprawdę większość rodziców nie zdaje sobie sprawy, ile cukru jedzą ich dzieci. I to w produktach uważanych za zdrowe. Do nich także producenci często dodają cukier, żeby... lepiej smakowały dzieciom. Może się nawet zdarzyć, że twój kilkulatek zjada w ciągu dnia więcej cukru niż ty!

Ono lubi słodki smak

Większość dzieci uwielbia słodki smak. Dlaczego? Ostatnie badania dowiodły, że już w łonie mamy maleństwo odróżnia smaki: słodki, słony, gorzki i kwaśny. Rodzi się jednak z upodobaniem do słodkiego. A ponieważ coraz więcej produktów jest dosładzanych, dzieciaki od małego przyzwyczajają się do tego smaku i trudno jest im zaakceptować inne, np. kwaskowy smak świeżych owoców.
Nie każdy cukier jest zły. Owoce, warzywa i mleko, oprócz innych cennych składników, zawierają naturalne cukry. Ale kilkulatki nie jedzą ich zbyt wiele. Natomiast supersłodkie przetworzone produkty to głównie źródło cukrów niepolecanych. Ich nadmiar zamieniany jest w organizmie w tłuszcz, który magazynowany jest w postaci tkanki tłuszczowej.

Zobacz też: Czym zastąpić biały cukier w diecie dziecka?

Cukier – wasz groźny wróg

Przesłodzone jedzenie może być końcem prawidłowego jadłospisu twojego dziecka. Badacze z Uniwersytetu w Pensylwanii odkryli, że im więcej cukru miały dzieci w swojej diecie, tym mniej chętnie jadły inne produkty, np. warzywa, owoce, nabiał czy produkty zbożowe. Im zaś były starsze, tym więcej piły słodkich napojów gazowanych, a mniej mleka. Mimo że ich posiłki miały odpowiednią lub nawet zbyt dużą wartość kaloryczną, to nie dostarczały wielu ważnych składników odżywczych w odpowiednich ilościach. (Wyniki badań za miesięcznikiem „Parents”, 7/2007).
Rodzice dzieci z nadwagą skarżą się często na brak apetytu u swoich pociech – dzieci nie mają ochoty na jedzenie niczego innego niż słodkości. A prawda jest taka, że gdyby tylko spróbowali usunąć z ich diety słodycze i produkty z nadmiarem cukru, zastępując je choćby owocami – apetyt w końcu by wrócił, choć może rzeczywiście nie natychmiast.
Sam cukier nie dostarcza żadnych cennych składników mineralnych. Natomiast produkty naturalne, np. owoce, warzywa, produkty zbożowe z pełnego przemiału, poza cukrami są źródłem niektórych witamin i składników mineralnych niezbędnych dla rosnącego organizmu.

Zobacz też: Jak wygrać z próchnicą u dziecka?

[CMS_PAGE_BREAK]

Gorzkie konsekwencje słodzenia

To żadna rewelacja, że nadmiar cukru jest szkodliwy. A ile cukru dziennie może zjeść dziecko w wieku przedszkolnym? Tabele zalecają nie więcej niż 30 g dziennie (to trzy czubate łyżeczki). Tymczasem już sześć landrynek lub duży lizak zawiera właśnie tyle cukru! A co z resztą tego, co je dziecko?
Jeśli nawet skutki nadmiernego jedzenia cukru nie są widoczne już teraz, to mogą źle wpłynąć na zdrowie dziecka w przyszłości. Nadmiar cukru zwykle powoduje nadwagę, co może zwiększać ryzyko cukrzycy, nadciśnienia i wysokiego poziomu cholesterolu. Te trzy czynniki mają swój wkład w choroby serca. W Stanach Zjednoczonych już teraz dużo dzieci ma nadwagę. Podobne tendencje obserwuje się także w Europie.
Nadmiar cukru obecny w łakociach, sokach czy słodkich napojach gazowanych, które spożywają dzieci, niesie ze sobą także inne zagrożenie. A są nim problemy z zębami, czyli próchnica. Tak naprawdę dzieci powinny myć ząbki za każdym razem, gdy jedzą słodkości. Ale rzeczywistość jest taka, że trudno je do tego namówić. Dodatkowo niektóre słodkie napoje zawierają nie tylko cukier (nawet cztery kostki w jednej szklance), ale także kwasy powodujące rozpuszczanie się szkliwa.

Zobacz też: Co ty wiesz o sokach dla dziecka? - test

Naturalnie słodkie i też dobre

Kiedy więc dziecko prosi cię o coś słodkiego – daj mu raczej to, co zawiera naturalny cukier, a nie przetworzony. Mogą to być atrakcyjnie podane świeże owoce, soki warzywne (np. z marchewki) lub owocowe (z jabłka, pomarańczy), które sama przygotujesz w domu. Do tego celu warto zainwestować w sokowirówkę. Zamiast kupować paczkowane herbatniki czy ciasteczka, upiecz ciasto z owocami. Będziesz miała pod kontrolą ilość cukru, który dodasz. Zamiast niego możesz też zwiększyć ilość owoców czy bakalii, które są naturalnie słodkie. Robiąc zakupy, pamiętaj, że im bardziej przetworzony produkt, tym więcej cukru może zawierać. Produkty reklamowane jako wartościowe źródła np. białka, witamin czy składników mineralnych, mogą zawierać dużo cukru. Zanim włożysz coś do koszyka, przeczytaj etykietę.

Zamień gorszą słodycz na lepszą

Nie jesteś skazana na wysoko przetworzone produkty ze sklepu. Każdy z nich można zamienić na inny, zdrowszy dla dziecka:

• słodki napój gazowany na sok wyciskany w domu
• jogurt owocowy na naturalny jogurt bez cukru z dodatkiem świeżych owoców
• smakowy serek homogenizowany na naturalny twarożek, np. ze szczypiorkiem
• herbatnik na ciasto z owocami pieczone w domu
• kakao rozpuszczalne na naturalne kakao w proszku
• herbatkę granulowaną na parzoną herbatkę owocową
• płatki śniadaniowe na kaszkę mannę z owocami
• kremy czekoladowe na domowe konfitury

Zobacz też: 8 sekretów zdrowego gotowania dla dziecka

Konsultacja merytoryczna

Małgorzata Strucińska

Dietetyczka, specjalistka w zakresie żywienia, pracuje w Zakładzie Żywienia Instytutu Matki i Dziecka