Jak nosić niemowlę i noworodka – jak prawidłowo trzymać dziecko?

Wiedza o tym, jak nosić niemowlę, jest bardzo ważna dla zachowania prawidłowej sylwetki dziecka i ochrony kręgosłupa niemowlęcia przed urazami. Inne zasady dotyczą noszenia najmłodszego niemowlaka, który nie trzyma jeszcze samodzielnie główki, inne starszego niemowlęcia, które próbuje już siedzieć.

Spis treści:

• Jak podnosić niemowlę?
• Jak prawidłowo nosić niemowlę
• Jak nosić niemowlę – pozycja do odbicia
• Jak nie nosić niemowlaka?
• Jak przenosić noworodka do łóżeczka?

Jak podnosić niemowlę?

Odpowiednie podnoszenie niemowlęcia jest bardzo ważne – dziecko czuje, że jest unoszone i może to być dla niego mniej lub bardziej stresujące.

Aby dziecko czuło się bezpieczne w trakcie podnoszenia z łóżeczka czy wózka, warto to robić w następujący sposób:

• Podejdź do dziecka i pokaż mu się, żeby nie czuło się zaskoczone.
• Delikatnie je dotknij, powiedz coś czułym głosem (np. wyjaśnij, co się z chwilę będzie działo).
• Jeśli dziecko leży na brzuszku, obróć je na plecy lub bok.
• Wsuń dłoń między nóżki aż pod bark, by ciało spoczywało na twojej ręce.
• Drugą dłoń włóż pod główkę.
• Unoś dziecko powoli, bokiem do podłoża, by mogło obserwować, co się z nim dzieje.

Nie przestrasz się odruchu Moro (maluch raptownie wypręża całe ciałko, rozkłada ręce i przyciąga je do siebie). To naturalna reakcja na niespodziewaną zmianę pozycji. Jeśli będziesz unosić niemowlę powoli, odruch Moro nie musi wystąpić.

Jak prawidłowo nosić niemowlę?

Prawidłowy sposób noszenia niemowlęcia zmienia się wraz z wiekiem dziecka. Największej troski i starań w zakresie utrzymania odpowiedniej pozycji wymaga noworodek i dziecko, które jeszcze nie trzyma stabilnie główki – podczas noszenia jego kręgosłup i głowa muszą być podparte i prawidłowo ustawione.

Jak nosić noworodka?

Ułóż dziecko na przedramieniu jednej ręki. Drugą wsuń pod lekko zgięte nóżki i podtrzymuj pupę. Główka leży w zgięciu łokcia. Tułów podtrzymuj z jednej strony przedramieniem, z drugiej wspieraj na swoim brzuchu. To tak zwana pozycja fasolki.

• Przy ułożeniu opisanym wyżej możesz odwrócić dziecko na bok (maluszek leży na przedramieniu jednej ręki, przodem albo tyłem do ciebie). Staraj się trzymać noworodka poziomo. Czasami można od tej pozycji odstąpić – pod warunkiem że dziecko czuje się dobrze i nie protestuje.
  
• Dzieci, które mają wzmożone lub osłabione napięcie mięśniowe, mogą na zmiany pozycji reagować lękiem. Nie potrafią zapanować nad ciałem i nie czują się pewnie, gdy są zwrócone plecami do podłogi. Lepiej nosić je tak, aby widziały, co się z nimi dzieje – wystarczy lekko obrócić je bokiem do podłogi.
  
• Staraj się nosić niemowlę raz na jednej, raz na drugiej ręce. Dzięki temu nie zwiększy się ryzyko powstania asymetrii w ciele dziecka.

Jak nosić niemowlę – po 4 tygodniu życia?

Przez cztery tygodnie z pewnością uda ci się opanować wyżej opisane pozycje. Gdy dziecko zacznie unosić główkę w leżeniu na brzuchu, możesz zacząć nosić je na przedramieniu w pozycji poziomej na brzuszku. Dłonią ręki, na której leży niemowlę, chwyć udo dziecka, aby pewniej je trzymać. To dobra pozycja, bo pozwala odbić niemowlęciu połknięte powietrze w trakcie karmienia, ale też daje dziecku szansę obserwowania otoczenia.

fot. Adobe Stock

Noś w ten sposób niemowlę naprzemiennie, raz na jednej, raz na drugiej ręce, aby dziecko mogło odwracać główkę raz w jedną, raz w drugą stronę i rozwijać się prawidłowo.

Jak nosić niemowlę – tyłem do rodzica?

W tej pozycji niemowlę ma plecy oparte na brzuchu i klatce piersiowej opiekuna. Pupa podparta jest na dłoni rodzica, a jedno udo dziecka jest obejmowane palcami. Druga ręka rodzica podtrzymuje klatkę piersiową dziecka. Ta pozycja nadaje się dla starszych niemowląt – lepiej nie nosić w ten sposób dziecka przed upływem 6 miesiąca życia.

Jak nosić niemowlę – okrakiem na biodrze?

Niemowlę, które już zaczyna siadać, można nosić, sadzając je sobie okrakiem na biodrze, przodem do siebie. Jedną ręką trzeba podtrzymywać plecy dziecka. Pozycja ta jest dobra i dla dziecka, i dla rodzica. Maluch może rozglądać się w obie strony, a rodzic dźwiga dziecko na biodrze, dzięki czemu nie obciąża kręgosłupa. Warto sadzać dziecko raz na jednym, raz na drugim biodrze.

Jak nosić niemowlę w chuście?

Dla najmłodszych dzieci, które nie trzymają jeszcze główki, najlepsze jest noszenie np. w chuście wiązanej, która musi być odpowiednio owinięta wokół ciała mamy. W takiej chuście plecy i główka dziecka są dobrze podparte. Pozycja dziecka przypomina tę, w jakiej pozostaje dziecko trzymane na rękach:

W chuście noworodek nie może przebywać zbyt długo – do dwóch godzin bez przerwy. Warto też pamiętać, że malucha w chuście należy asekurować rękami

Więcej o chustonoszeniu i wiązaniu chusty dla starszego niemowlęcia przeczytasz w materiale: Jak wiązać chustę). Ze względu na typ chusty i sposób umieszczenia w niej dziecka, jest to sposób noszenia niemowlęcia, które już stabilnie trzyma główkę.

Jak nosić niemowlę: pozycja do odbicia?

Aby powietrze, które dostało się do brzuszka dziecka, mogło wydostać się na zewnątrz, wskazane są pozycje zbliżone do pionowych. Unieś niemowlę, podtrzymując jego główkę i połóż sobie na ramieniu tak, aby raczki dziecka przewiesiły się przez twój bark. Jedną ręką podtrzymuj pupę dziecka, drugą połóż na jego plecach. Nóżki maluszka powinny pozostać ugięte. Trzymanie dziecka do odbicia nie jest trudne i jest dla niego bezpieczne, ale zaraz po odbiciu zmień pozycję dziecka.

Jak nosić niemowlę do odbicia. fot. Adobe Stock

W tej pozycji można nosić też noworodka, ponieważ głowa dziecka jest bezpieczna – może oprzeć się na rękach niemowlęcia – nie będzie się kiwać ani odchylać w tył.

Usuwaniu gazów z żołądka sprzyja też pozycja, w której dziecko leży na brzuchu, dlatego można wykorzystywać sposób noszenia dziecka na przedramieniu brzuchem do dołu opisany wyżej. Nie polecamy jej jednak zaraz po karmieniu, gdyż może sprzyjać ulewaniu.

Jak nie nosić niemowlaka?

Noworodek i młodsze niemowlę nie są jeszcze gotowi, żeby utrzymywać ciało przez dłuższy czas w pionie. Dlatego lepiej nie nosić dziecka na własnej klatce piersiowej, ani na biodrze, nawet jeśli podeprzesz mu główkę.

Dla tak małego dziecka nie nadają się też nosidełka. Z nosidełka można korzystać, dopiero gdy niemowlę pewnie trzyma główkę, czyli od 3.–4. miesiąca życia. Dzieci, które nie trzymają główki, nie mogą przebywać w pozycjach, które narażają ją na odginanie się, zwłaszcza w tył.

Jak nie nosić młodszego niemowlęcia:

• na własnej klatce piersiowej lub na biodrze (nawet przy podparciu główki)
• pionowo, chwytem pod pachami – nieważne przodem czy tyłem do rodzica
• w żadnej pozycji, która wymusza wyprost nóżek w biodrach.
• trzymając chwytem oburęcznym, symetrycznym, z dłońmi pod głową i łopatkami dziecka
• w nosidełku.

Uwaga! Niemowlęcia w żadnym wieku nie można nosić przodem do siebie z odchyloną główka w tył i wygiętymi w tył plecami.

Jak przenosić noworodka do łóżeczka?

Przede wszystkim spokojnie. Zastosuj chwyt, którego używa się też do podnoszenia dziecka. „Lądowanie” w łóżeczku powinno być miękkie, żeby dziecko się nie przestraszyło. Połóż dziecko na plecach, a jeśli często zdarza mu się ulewać, lekko przekręć je na bok. Dla pewności możesz podeprzeć mu plecy wałkiem, np. ze zwiniętego ręcznika albo kocyka. Nie zostawiaj dziecka samego w pozycji na brzuszku. To ułożenie zwiększa ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej.

Sprawdź też:

• Noś dziecko na rękach dużo i często!
• Fizjoterapeuta pokazuje sposoby noszenia niemowlęcia
• Jak uspokoić niemowlę?

Konsultacja merytoryczna

Prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich

Specjalistka neonatologii i chorób płuc, Konsultant Krajowy w dziedzinie neonatologii, ponadto konsultantka w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie oraz członkini Rady Naukowej IPCZD. Jej głównymi kierunkami zainteresowań są wczesne uszkodzenia mózgu, ich ewolucja kliniczna i wpływ na rozwój