Różowy i niebieski: zaskakująca historia kolorów dziecięcej wyprawki

Gdy księżna Kate, żona brytyjskiego następcy tronu, kupiła niebieski wózek, wszyscy wiedzieli, że książęca para spodziewa się syna. Bo niebieski to kolor dla chłopca, a różowy dla dziewczynki. Ale nie wszędzie tak było i nie zawsze.

Skąd wziął się kolor niebieski w ubrankach dla chłopców?

Barwa niebieska zawsze oznaczała towar z górnej półki. Nic dziwnego – w kolorze niebieskim jest niebo, więc w starożytności rezerwowano błękit dla bardzo ważnych bóstw. Uzyskanie niebieskiego odcienia było poza tym bardzo kosztowne. Potrzebny do tego kamień – lapis lazuli – był ceniony na równi ze złotem. Jednak dzieci, mimo że to niezwykle cenny dar, ubierano przede wszystkim na biało. Biel symbolizowała czystość, niewinność i nowy początek. Nowo narodzonego synka Słowianie zawijali w białą koszulę ojca, a dziewczynkę w koszulę noszoną przez mamę. Do podkreślenia płci używano np. nakryć głowy. W części Mazowsza (Łowickie) dziewczynki nosiły kolorowe czapeczki z jedwabnych tasiemek, a chłopcy – wyszywane koralikami. Niebieski uznawany był natomiast za symbol macierzyństwa i oddania dzieciom. Zgodnie z tradycją panny młode powinny mieć na sobie w dniu ślubu coś niebieskiego (np. niebieską podwiązkę).

Czy różowy od zawsze przypisany jest dziewczynkom?

Gdy wieziesz w wózku dziecko ubrane na różowo, jest więcej niż pewne, że ktoś zapyta cię, jak ma na imię twoja córeczka. Barwa różowa jest obecnie zarezerwowana dla dziewczynek. Ale kiedyś ubierano tak chłopców. Zgodnie z tradycją chrześcijańską, chłopcy nosili róż, bo taki kolor miały na obrazach szaty małego Jezusa. Natomiast dla dziewczynek przeznaczono błękit, ponieważ na niebiesko jest przedstawiany płaszcz Matki Boskiej.

Kto wymyślił, że różowy to kolor dla dziewczynek?

Zmiany dokonali projektanci ubrań mniej więcej w latach 40. XX wieku. Ich zdaniem to właśnie kolor czerwony i pochodzący od niego róż bardziej pasują do kobiet. Potwierdziły to również badania, z których wynikało, że kobiety są bardziej wrażliwe na te kolory, a małe dziewczynki, gdy mają do wyboru przedmioty w różnych barwach, najchętniej sięgają po te zbliżone do różowego. Takie upodobania mamy podobno zakodowane w genach. Dawno temu kobiety wypatrywały czerwonych owoców, aby zapewnić pożywienie swojej rodzinie. W myśl tej teorii małej dziewczynce możesz kupić dziś w sklepie nie tylko różowe śpioszki, kocyk czy sukienkę, ale także zabawki, torebki, klocki czy kucyki.

Czy warto przejmować się symboliką kolorów?

Podział na różowy dla dziewczynek, a niebieski dla chłopców to nic innego niż kolejny stereotyp. Podobnie jak ten, że dziewczynki bawią się lalkami, a chłopcy samochodami. Jeśli kupujesz ubranka dla dziecka, nie musisz myśleć stereotypowo, kieruj się przede wszystkim własnym gustem. Przez pierwszy rok życia dla maleństwa nie ma większego znaczenia, w jakim kolorze są jego śpioszki, body czy koszulki. Starsze dziecko możesz jednak zachęcić do podejmowania decyzji w sprawie koloru ubranka, jakie będzie nosić. W jakich kolorach ładnie wygląda dziecko? Błękit, róż? A może żółty, zielony lub beżowy? Bez względu na to, jakie kolory wybierzesz dla dziecka, w pierwszych miesiącach najlepiej sprawdzają się barwy pastelowe. Ale wcale nie dlatego, że łagodne odcienie najlepiej harmonizują z delikatnym ciałem dziecka, bo dzieci ze zdrową skórką również ładnie wyglądają w każdym kolorze, nawet czarnym. Pastelowe ubranka jednak mają wielką zaletę - zawierają mniej barwników i są zdrowsze dla skóry. Substancje, których używa się do farbowania tkanin, bywają przyczyną podrażnień czy nawet alergii. Jest jeszcze jedna zaleta – gdy pierzesz pastelową garderobę maluszka w wysokiej temperaturze, możesz być spokojna, że nic się nie zafarbuje – ani na różowo, ani na niebiesko.

Czy dla dziecka kolor ma znaczenie?

Barwa ubranka, ani jego wzór nic nie obchodzi maluszka, bo dziecko i tak nie zwarca uwagi w co jest ubrane. Ale znaczenie mogą mieć dla niego kolory, jakie się znajdują w jego otoczeniu. Dziecko w pierwszych tygodniach życia najlepiej widzi rzeczy w kontrasujących barwach, np. czerń i biel. Takie kolory powinny mieć pierwsze zabawki maluszka. Jeśli wybierasz karuzelę nad łóżeczko, poszukaj takiej, która oprócz barwnych zabawek, ma też elementy w czarno-białe paski, kropki itp. Czarne kwadraty, koła i pasy możesz również namalować na zwykłej kartce i powiesić ją przy łóżeczku – to będzie dla dziecka atrakcyjny obrazek.

Konsultacja: Patryk Pawlaczyk, etnolog z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.

Czytaj też: Co lubią noworodki