Rodzice oczekujący pojawienia się na świecie swojej kruszynki mówią do brzuszka, opowiadają mu, jak im minął dzień, śpiewają, szepczą i mruczą. Warto podkreślić, że dziecko w brzuchu mamy słyszy dźwięki, które dochodzą do niego z zewnątrz. Co ciekawe, pod ich wpływem nie tylko cały maluch się porusza, ale wykazano, że ruszają się także jego mięśnie twarzy1. Tym samym można przypuszczać, że gdy śpiewasz dziecku ulubioną kołysankę, maluszek może nie tylko do niej radośnie „pląsać”, ale również (nieświadomie, oczywiście) szeroko się uśmiechać.
Słuch u dziecka rozwija się już w pierwszym trymestrze ciąży. To zmysł, który jest najlepiej rozwinięty na tak wczesnej fazie rozwoju. Około 4.-5. miesiąca ciąży maluszek nie dość, że słyszy dźwięki z zewnątrz, to także na nie reaguje. Oprócz tego, już w okresie płodowym rozwija się u niego pamięć słuchowa. To właśnie dzięki niej noworodki po urodzeniu odróżniają głos mamy i taty od innych głosów. Co więcej, maluszki, którym rodzice śpiewali, gdy były jeszcze w brzuszku, po przyjściu na świat uspokajają się, gdy słyszą tę samą melodię. Warto także pamiętać, że prawidłowo ukształtowane funkcje słuchowe warunkują właściwy rozwój mowy u dziecka.
Redakcja Mamo To Ja: Jak muzyka wpływa na rozwój dziecka?
Daniel Ebertowski, twórca szkoły umuzykalniającej dla niemowląt i małych dzieci w Poznaniu, współautor pakietu umuzykalniającego dla dzieci w przedszkolach i szkołach pn. "MUSICARIUM", dyrygent, producent i menadżer kultury: – Zacznijmy od tego, że muzyka, a właściwie dźwięki wydobywane przez maleństwo, są dla niego jedynym „językiem” komunikacji ze światem, nim wypowie swoje pierwsze słowa. Dzięki nim może się nie tylko porozumiewać, ale również wyrażać swoje emocje. Dźwięki są dla maluszków czymś zupełnie naturalnym. Muzyka pomaga zredukować stres i korzystnie wpływa na samopoczucie dziecka oraz jego rodziców czy opiekunów.
Redakcja: Jakie korzyści wynikają ze wspólnego muzykowania, umuzykalniania?
Wspólne muzykowanie to niewątpliwie ogromna satysfakcja dla rodziców i maluszka. Łatwo przy tym można zauważyć jaką radość maluchowi daje muzyka, jej słuchanie i tworzenie. Dlatego tak popularne są zajęcia umuzykalniające dla niemowląt i małych dzieci. Pozwalają one nawiązać niespotykaną więź emocjonalną rodzic-dziecko. Rozwijają motorykę i koordynację ruchową. Przy dźwiękach muzyki ciało malca reaguje (porusza się) naturalnie i bez ograniczeń. Aktywne tworzenie muzyki ułatwia naukę języków, rozwija prawą półkulę mózgu, która jest odpowiedzialna za zmysł artystyczny i odbieranie sztuki.
Redakcja: Kiedy dziecko jest najbardziej podatne na naukę muzyki?
Prawdę mówiąc, to w okresie sensytywnym, który rozpoczyna się już na etapie ciąży i trwa do około 4 roku życia. Wówczas niemowlę, dziecko poznaje świat i chłonie wszystko. Naśladuje swoich rodziców czy opiekunów, dlatego wtedy (ale i nie tylko) warto mu śpiewać oraz prezentować różnorodne dźwięki np. na wspólnych zajęciach umuzykalniających, podczas słuchania, śpiewania i tworzenia muzyki. Warto więc wprowadzać muzykę w życie dziecka najwcześniej, gdy to możliwe.
Już w 25. tygodniu życia płodowego dziecko ma właściwie rozwinięty słuch. Zwykle między 31. i 33. tygodniem rozpoznaje głos mamy, a między 34. a 36. odróżnia intonację głosu – czy jest spokojny, zdenerwowany, radosny. Dlatego też maluch przebywający na oddziale intensywnej terapii wymaga opieki, która będzie uwzględniała jego wrażliwość na dźwięki. Trzeba pamiętać, że dla tej kruszynki dźwięk powyżej 45 decybeli może źle wpłynąć na parametry życiowe. Z kolei ciche mówienie lub śpiewanie może przyspieszyć wzrost wcześniaka, zmniejszyć odczuwanie bólu, pobudzić odruch ssania oraz korzystnie wpłynąć na rozwój mowy.
Ekspert dodaje także, że muzyka stymuluje ruch bezwarunkowy, który w wielu przypadkach może być bardzo istotny dla dalszego rozwoju. Śpiewanie maluszkowi pomaga poradzić sobie z przykurczem mięśniowym, często występującym u dzieci przedwcześnie urodzonych.
Wcześniaki przesypiają 97% doby. W tym czasie rosną, rozwijają się ich narządy, a także wzrasta odporność. Aby ich sen był spokojny i ciągły, należy zadbać o ich komfort. Oprócz troskliwego dotyku podczas zabiegów pielęgnacyjnych i medycznych, bliskości i czułego głosu, pomocne będą także specjalnie zaprojektowane pieluszki dla wcześniaków – Pampers Preemie Protection. Zapewniają komfort, gdyż są w pełni dostosowane do ich potrzeb. Mogą z nich korzystać maluchy o masie ciała poniżej 2,5 kg, te najbardziej wrażliwe o masie ciała poniżej 1,5 kg czy nawet poniżej 800 g. Do tego są jedwabiście miękkie oraz pozwalają na zapięcie na całej powierzchni.
Materiał powstał przy udziale marki Pampers
1 Kurkowski Z., Rozwój funkcji słuchowych u małego dziecka. Audiofonologia, tom XXI, 2002, s. 23-32.
Wcześniaki stanowią ponad 6 procent wszystkich nowo narodzonych dzieci. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w Polsce rocznie przychodzi na świat około 24 tys. wcześniaków. Niestety liczba ta stale rośnie. Jest wiele przyczyn wcześniactwa. Szczęśliwie, medycyna robi wręcz niewiarygodne postępy w dziedzinie ratowania przedwcześnie urodzonych dzieci. Lekarze są dziś w stanie uratować dzieci z bardzo wczesnych ciąż. Wyjaśniamy, na czym polega wcześniactwo i jak rozwija się dziecko urodzone znacznie przed terminem. Spis treści: Kiedy dziecko jest wcześniakiem Szanse na przeżycie wcześniaka Objawy wcześniactwa Przyczyny wcześniactwa Wcześniak – powikłania Wcześniak – rozwój Pielęgnacja wcześniaka Szczepienie wcześniaka Kiedy wcześniak jest bezpieczny? Czy wcześniaki mogą być zdrowe? Kiedy dziecko jest wcześniakiem? W neonatologii, która zajmuje się leczeniem noworodków, również tych urodzonych przedwcześnie, wcześniakiem określa się dziecko: urodzone między 22. a 37. tygodniem ciąży, ważące między 500 a 2500 gramów. Ze względu na przedwczesny poród wcześniak ma niedojrzały organizm i nie jest w stanie samodzielne żyć poza organizmem kobiety bez pomocy medycznej. Wcześniaki – podział Tydzień, w którym wcześniak przyszedł na świat, ma ogromne znaczenie dla jego zdrowia. Każdy dodatkowy tydzień spędzony w brzuchu zwiększa szanse dziecka na przeżycie i zdrowy rozwój. Z uwagi na czas, w którym wcześniak, przyszedł na świat wyróżniamy: bardzo skrajne wcześniactwo – dzieci urodzone pomiędzy 22. a 27. tygodniem ciąży, skrajne wcześniactwo – dzieci urodzone pomiędzy 28. a 31. tygodniem ciąży, późne wcześniactwo – dzieci urodzone pomiędzy 32. a 37. tygodniem...
Narodziny wcześniaka są dla rodziców szokiem. Warto pamiętać, że choć wcześniak jest w inkubatorze, rodzice od początku mogą budować z nim więź, a tym samym wspierać jego rozwój, choć oczywiście wymaga to cierpliwości, wyczucia i wiedzy. Profesor Ewa Helwich, neonatolog, wyjaśnia, ile wcześniak zostaje w szpitalu po porodzie, jak zwiększyć jego szanse na przeżycie oraz gdzie szukać fachowej pomocy. Spis treści: Ile wcześniak zostaje w szpitalu? Jak długo wcześniak musi przebywać w inkubatorze? W jaki sposób można zwiększyć szanse na przeżycie wcześniaka? Jak matka może opiekować się wcześniakiem w szpitalu? A jak może się udzielać tata? Gdzie szukać specjalistycznej opieki dla wcześniaka? Kiedy trzeba się liczyć z przedwczesnym porodem? Kiedy noworodka uznaje się za wcześniaka? Czy wcześniak ma szansę dogonić w rozwoju rówieśników? Gdzie szukać pomocy dla wcześniaka po wyjściu ze szpitala? Ile wcześniak zostaje w szpitalu? Ewa Helwich: Wszystko zależy od tego, w którym tygodniu ciąży następuje poród i w jakim stanie zdrowia jest dane dziecko. Z reguły wcześniak może zostać wypisany ze szpitala, gdy jego waga wynosi około 2 kg, jest na tyle silny i dojrzały, że nie ma kłopotów z oddychaniem, utrzymaniem temperatury ciała, jedzeniem i przyswajaniem pokarmu. Najmniejsze dzieci, te z wagą poniżej kilograma, w pierwszym okresie po porodzie z reguły potrzebują wsparcia oddechowego i kontroli pracy układu krążenia. Są stale monitorowane przez aparaturę medyczną. By zapewnić im środowisko jak najbardziej zbliżone do tego w łonie matki, muszą przebywać w inkubatorze. Pozwala on dostosowywać na bieżąco temperaturę i wilgotność powietrza do potrzeb dziecka. Jak długo wcześniak musi przebywać w inkubatorze? E. H.: Do czasu, aż będzie w stanie samodzielnie utrzymywać...
Najmniejsze wcześniaki rodzą się z tzw. bardzo skrajnym wcześniactwem . Oznacza to, że nie są w stanie bez wsparcia medyków i specjalistycznego sprzętu przeżyć, a walka o ich życie rzadko kończy się pełnym sukcesem. Jednak historie najmniejszych wcześniaków urodzonych na świecie, czy w Polsce pokazują, że próby ich ratowania mają sens. Mimo złych prognoz, nawet tak słabe maleństwa potrafią zaskoczyć wolą walki i ostatecznie wyjść ze szpitala jako zupełnie zdrowe dzieci. Spis treści: Najmniejszy wcześniak na świecie Najmniejszy wcześniak w Polsce Od kiedy ratuje się wcześniaki – od którego tygodnia ciąży Skrajne wcześniactwo – co to znaczy Najmniejszy wcześniak na świecie W 2021 roku padł nowy rekord w kategorii „najmniejszy wcześniak na świecie”. Po 13 miesiącach ze szpitala wyszła dziewczynka, która urodziła się w 2020 roku w Chinach, ważąc 212 gramów ! Malutka Kwek Yu Xuan przyszła na świat w czasie pandemii w 25 tygodniu ciąży. Lekarze nie dawali jej wielu szans na przeżycie. Dziewczynka w chwili narodzin, które odbyły się przez cesarskie cięcie, mierzyła zaledwie 24 cm długości. Opiekujący się nią lekarze porównywali jej rozmiary i wagę do... jabłka. Obecnie, po ponad rocznym pobycie w szpitalu wiadomo już, że dziewczynka rozwija się prawidłowo, jednak ma problemy z układem oddechowym. Poprzedni najmniejszy wcześniak na świecie urodził się w w USA w 2018 roku. Ważył – 245 g . Z kolei najmłodszym wcześniakiem na świecie jest Curtis Butler urodzony 11 listopada 2020 roku po 21 tygodniach i 1 dniu ciąży . Chłopiec przeżył i po 275 dniach hospitalizacji został wypuszczony do domu, ale nadal pozostaje pod opieką specjalistów, jest żywiony dojelitowo i dodatkowo zaopatrywany w tlen z butli. Najmniejszy wcześniak w Polsce Najmniejszym wcześniakiem w Polsce jest dziewczynka urodzona...
