Kiedy do neurologa? Porażenie mózgowe i inne problemy

Nie wszystkie zaskakujące zachowania dziecka można złożyć na karb jego „urody” albo fizjologicznej niedojrzałości układu nerwowego. Niektóre zachowania są oznaką problemów. Co zatem jest normą, a co już nie?

Asymetryczne ułożenie dziecka

To, że noworodek wygina się w lekkie C, nie powinno niepokoić. U dzieci poniżej 3. miesiąca życia takie objawy jak lekka asymetria w ułożeniu ciała albo układanie główki w jedną stronę, występują bardzo często. Aby się nie utrwaliły, przekładaj po prostu główkę dziecka raz na lewo, raz na prawo, zarówno gdy leży na brzuszku, jak i na pleckach. Jeśli jednak takie noworodkowe nawyki utrzymają się dłużej i np. 4-miesięczny maluch nadal będzie wyginał się w jedną stroną albo gdy półroczne dziecko wciąż będzie sięgało po zabawki tylko jedną rączką, może to świadczyć o tym, że w mózgu dziecka brakuje dostępu do instrukcji prawidłowych ruchów ciała. Na szczęście można je wypracować poprzez odpowiednią rehabilitację i pielęgnację.

Niezanikanie odruchów

Dziecko rodzi się z mimowolnymi odruchami, jednak niektóre z nich powinny zanikać już w 2. miesiącu życia, ustępując miejsca ruchom, którymi dziecko świadomie kieruje. Kalendarz zanikania odruchów jest taki sam u wszystkich dzieci: najpierw powinien zniknąć odruch chodu automatycznego, potem (około 4. miesiąca) odruch Moro i szukania sutka mamy, wreszcie pod koniec 1. roku życia – odruch chwytny palców stopy, kiedy chodzące dziecko stawia już stopę na podłożu. Jeśli odruchy utrzymują się dłużej niż zwykle lub gdy ich brak (odruch chwytny stopy dziecko powinno mieć od urodzenia), może to świadczyć o problemach z układem nerwowym.

Sprawdź, jak rozwijają się wcześniaki

Nieukojony płacz

Masz wrażenie, że dziecko nie robi nic innego, tylko płacze? Powiedz o tym pediatrze. Choć nawet długotrwały płacz, jeśli występuje bez innych niepokojących objawów, nie jest powodem do zmartwienia, to jednak jeśli towarzyszą mu np. drżenie nóżek i rąk, prężenie się, zbyt krótki sen, wtedy istotnie przyda się konsultacja u specjalisty.

Poznaj skuteczne sposoby na płacz dziecka

Spokój ponad normę

Zachowaj czujność także wtedy, kiedy niemowlę jest za spokojne: nie płacze, śpi prawie przez całą dobę, a kiedy już się obudzi, leży cicho i nie wygląda na to, aby chciało mu się jeść. Takie idealnie grzeczne dziecko może mieć niedosłuch albo kłopot ze zbyt niskim napięciem mięśni.

Czytaj też:

• Jak może objawiać się padaczka u dziecka?

[CMS_PAGE_BREAK]

Objaw zachodzącego słońca

Ten poetycko nazwany objaw polega na tym, że nad tęczówką u patrzącego na wprost dziecka, poniżej górnej powieki, widać rąbek białkówki (co przypomina zachód słońca). Taki objaw może być związany ze zwiększeniem ciśnienia wewnątrz głowy dziecka (choć może też występować u zdrowych dzieci). Jeśli lekarz zaobserwuje także inne niepokojące symptomy, zaleci USG przez ciemiączko, aby wykluczyć np. obecność mikrowylewów krwi do mózgu.

Opóźniony rozwój

Trzymiesięczne dziecko nadal nie podnosi główki, leżąc na brzuszku? Być może jest po prostu małym leniuszkiem, ale na wszelki wypadek sprawdź u lekarza, czy w grę nie wchodzi obniżenie napięcia mięśniowego. Chociaż każde dziecko rozwija się w swoim tempie, pamiętaj o widełkach czasowych niektórych dziecięcych osiągnięć. Podnoszenie główki (3. miesiąc), turlanie się z pleców na brzuch (6 miesięcy) czy siadanie (8. miesiąc) to etapy prawidłowego rozwoju. Ich opóźnienie może świadczyć o kłopotach neurologicznych. Co ważne – za wczesne osiągnięcie niektórych umiejętności też powinno zaniepokoić. Miesięczne dziecko, które leżąc na brzuszku, utrzymuje wysoko główkę, może mieć nadmierne napięcie mięśni karku i grzbietu. Podobnie jest z przewracaniem się z brzuszka na plecki – tę sztukę maluch powinien opanować dopiero około 7. miesiąca życia.

Porażenie mózgowe

Takiej diagnozy boją się chyba wszyscy rodzice, ale stawia się ją zaledwie u 2–3 dzieci na tysiąc. Porażenie spowodowane jest uszkodzeniem mózgu przed porodem, w jego trakcie lub tuż po nim. Objawy, które mogą świadczyć o problemach rozwojowych, to nie tylko nieprawidłowe reakcje ruchowe (np. asymetria ułożenia, prostowanie i krzyżowanie nóżek), ale też zaburzenia snu czy ssania. Na szczęście wcześnie postawiona diagnoza nieprawidłowych dla wieku zachowań i szybko podjęta rehabilitacja może odwrócić skutki okołoporodowego uszkodzenia układu nerwowego. Dzięki temu dziecko uzyskuje z czasem możliwość prawidłowego dalszego rozwoju.

Konsultacja: dr n. med. Grażyna Banaszek, pediatra, neurolog, pracuje w Centrum Wspierania Rozwoju Dziecka ELPIS w Warszawie.