8 odruchów noworodka – na czym polegają? I kiedy znikną?
Odruchy noworodka pozwalają stwierdzić, czy dziecko dobrze radzi sobie poza łonem matki. Badanie odruchów to jedno z podstawowych badań noworodka tuż po porodzie. Wykonuje je lekarz jeszcze w szpitalu.
Odruchy noworodkowe to zestaw reakcji nowo narodzonego dziecka na badanie, które wykonuje lekarz. Choć czasami trudno dziś wytłumaczyć ich pierwotną funkcję, wiadomo jedno: brak odruchów może świadczyć o poważnych problemach układu nerwowego. Odruchy pozwalają lekarzowi stwierdzić, czy dziecko dobrze radzi sobie poza łonem matki – bo układ nerwowy noworodka musi w krótkim czasie przystosować się do nowych warunków, jakie otaczają nowo narodzone dziecko. Badanie odruchów noworodka to, obok skali Apgar, jedno z podstawowych badań tuż po narodzinach.
Spis treści:
- Odruch Rootinga: noworodek szuka piersi mamy
- Odruch ssania u noworodka
- Noworodkowy odruch Babińskiego
- Odruch Moro – gdy dziecko się przestraszy
- Noworodkowy odruch chwytania
- Odruch chodu automatycznego
- Noworodkowy odruch szermierza
- Odruch Galanta – ułatwia poród
1. Odruch Rootinga: noworodek szuka piersi mamy
Połaskocz dziecko delikatnie palcem w policzek, a już za chwileczkę zwróci głowę w stronę ręki i otworzy szeroko buzię. To odruch, który pozwala dziecku odszukać brodawkę podczas karmienia piersią. Dzięki temu dziecko nabywa najważniejszą umiejętność w swoim życiu: umiejętność jedzenia. Odruch zanika między trzecim a czwartym miesiącem życia dziecka. Potem, jeszcze przez kilka miesięcy, można zaobserwować tę reakcję podczas snu dziecka.
2. Odruch ssania u noworodka
Jeśli dotkniesz wargi dziecka swoim palcem, noworodek zacznie go mocno ssać. Nawet najedzony, np. podczas trzymania do odbijania po karmieniu, może wtulić się w twoją szyję i odruchowo zacząć ssać. Odruchowe ssanie jest zauważalne mniej więcej do 4. miesiąca życia – potem dziecko ssie już tylko wtedy, kiedy ma na to ochotę.
3. Noworodkowy odruch Babińskiego
Dotknij lub połaskocz delikatnie stopę niemowlęcia i zobacz, co się stanie. Palce (zamiast jak u dorosłego, zgiąć się do dołu) naprężą się i wyprostują (paluch unosi się do góry), zaś stopa wykrzywia się do środka. Noworodkowy odruch Babińskiego może utrzymywać się nawet do 3. roku życia, choć u większości maluchów zanika ok. 18. miesiąca życia.
Wystąpienie odruchu Babińskiego u osoby starszego dziecka lub osoby dorosłej świadczy o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu układu nerwowego.
4. Odruch Moro – gdy dziecko się przestraszy
Gdy zaświecisz ostre światło w pokoju lub głośno klaśniesz w dłonie, noworodek gwałtownie się poruszy w charakterystyczny sposób: wygnie plecy w łuk, odchyli główkę do tyłu, energicznie wyprostuje nóżki i ręce, rozłoży dłonie. Ruch ten przypomina obejmowanie niewidzialnego niedźwiedzia. Drugą fazą odruchu Moro jest szybkie przyciągnięcie przedramion do tułowia, objęcie się rękoma i zaciśnięcie piąstek. Odruch zanika między czwartym a szóstym miesiącem życia dziecka.
5. Noworodkowy odruch chwytania
Jeśli dotkniesz opuszką palca wnętrza dłoni niemowlaka, w tej samej chwili jego piąstka zaciśnie się wokół twojego palca. Uścisk dziecka jest na tyle silny, że można nawet unieść noworodka do góry. Nie rób tego jednak nigdy sama, aby nie spowodować niebezpiecznego wypadku. Odruch może utrzymać się nawet do 6. miesiąca życia.
6. Odruch chodu automatycznego
Gdy lekarz, trzymając noworodka pod paszkami, delikatnie stawia go na płaskiej powierzchni, on zaczyna maszerować. Ten odruch najczęściej pojawia się w 4. dobie po narodzinach i utrzymuje się przez dwa miesiące. Jeśli chcesz zobaczyć ten cud, poproś lekarza o pokazanie, ale nie próbuj sama utrzymywać dziecka w pionie, bo jest to bardzo niekorzystne dla jego kręgosłupa.
Odruch ten nazywany jest też odruchem kroczenia.
7. Noworodkowy odruch szermierza
Nazywa się go także odruchem toniczno-szyjnym lub odruchem ATOS. Jak go wywołać? Odwróć ostrożnie główkę leżącego na pleckach niemowlęcia w jedną ze stron. Noga i rączka z tej strony, w którą patrzy dziecko, rozprostują się, zaś druga nóżka i rączka zegną się. Z góry może to wyglądać jak postawa szermierza, stąd obiegowa nazwa tej reakcji. Odruch może być widoczny od dnia urodzin, ale potrafi też pojawić się dopiero kilka tygodni później. Utrzymuje się do 6. miesiąca życia.
8. Odruch Galanta – pomaga w czasie porodu
Odruch ten polega na tym, że noworodek położony na brzuchu i dotykany w okolice kręgosłupa zgina biodra, unosząc pośladki. Reakcja ta powstaje już w 20. tygodniu ciąży, a w czasie porodu naturalnego pomaga dziecku przedostać się przez kanał rodny. Odruch galanta zanika do 9. tygodnia życia, ale raczej nie wcześniej niż w 3. tygodniu życia.
Odruchy noworodka mogą czasem być nieco słabsze, kiedy dziecko jest zmęczone lub osłabione. Jeśli jednak jakiś odruch nie pojawia się w ogóle, niezwłocznie trzeba o tym powiedzieć lekarzowi.
Zobacz też: