Dr Szmurło: jak odróżnić atopowe zapalenie skóry od odparzenia

Odparzenie to jedna z najczęstszych dolegliwości skórnych u niemowląt. Tuż za nią plasuje się atopowe zapalenie skóry (AZS), na które zdaniem dermatologów choruje już co 5. dziecko w Polsce. Jak leczyć odparzenie a jak AZS? Na pytania o pielęgnację podrażnionej skóry u dziecka odpowiada dermatolog dr n. med. Andrzej Szmurło.

Jak odróżnić pieluszkowe zapalenie skóry od atopowego (AZS)?

Przede wszystkim po miejscu występowania. Pieluszkowe zapalenie skóry (odparzenie) pojawia się tam, gdzie skóra styka się z pieluchą. Brak dostępu powietrza i drażniące działanie moczu sprawiają, że skóra dziecka jest zaczerwieniona. W odróżnieniu od AZS odparzona skóra jest mokra, często dołączają się nadkażenia drożdżakowe (drożdżaki lubią wilgotne i ciepłe środowisko). Należy wtedy zastosować odpowiedni krem z cynkiem – nieleczone odparzenie będzie się pogłębiać. Trzeba też częściej niż zwykle zmieniać dziecku pieluszki i zawsze myć pupę wodą (nie chusteczkami nawilżanymi, które podczas odparzenia mogą dodatkowo podrażniać skórę!).
Ważne jest wietrzenie pośladków. Warto niemowlę zostawiać bez pieluchy kilka razy dziennie przez kilkanaście minut. W pokoju powinno być ciepło. Pieluch jednorazowych nie należy zapinać zbyt ściśle.

Kremy z emolientami dla dzieci - testy i opinie

Czy to prawda, że dzisiaj u niemowląt częściej przytrafiają się choroby skórne i podrażnienia skóry?

Tak. Przyczynia się do tego np. nadmierne chlorowanie wody (często zawiera ona też duże ilości drażniącego żelaza) oraz stosowanie detergentów. Nie zawsze są one należycie wypłukiwane z bielizny dziecięcej. U wrażliwszych dzieci powoduje to podrażnienia skóry – zaczerwienienia, suchość itp. Zmiany te wyglądają podobnie jak atopowe zapalenie skóry (trudno je odróżnić, może to zrobić jedynie doświadczony dermatolog). Pielęgnacja takiej skóry polega na natłuszczaniu i nawilżaniu.

Co powoduje atopowe zapalenie skóry? Jak je rozpoznać?

Najczęstszą przyczyną AZS u niemowląt jest uczulenie lub alergia pokarmowa na białka mleka krowiego. Układ pokarmowy niemowlęcia jest nieszczelny i przepuszcza alergeny, najczęściej są to alergeny białek mleka krowiego, ale i innych pokarmów – jajek, ryb, orzechów, truskawek itp. Na policzkach, w zgięciach łokciowych, pod kolanami lub na innych częściach ciała pojawiają się czerwone, swędzące plamki, które mogą się zlewać w większe wypryski. Skóra jest sucha, ma tendencję do pękania i staje się podatna na różne zakażenia, ropne infekcje, drożdżycę.

Sprawdź, jakie infekcje bakteryjne skóry są najczęstsze u niemowląt.

Jak pielęgnować i leczyć atopową skórę?

Jeżeli AZS jest związany z alergią pokarmową to najważniejsza jest eliminacja z diety niemowlęcia uczulających pokarmów (jeśli dziecko jest karmione piersią, to uczulające dania trzeba wykluczyć z diety matki). Poza tym, podobnie jak przy wszystkich podrażnieniach skóry, leczenie polega na nawilżaniu i natłuszczaniu skory. Po kąpieli z dodatkiem olejów roślinnych albo emolientów, smarujemy dziecko cieniutką warstwą odpowiedniego kremu, mleczka albo oliwki.

Często stan skóry poprawia się po doustnym podaniu boragoglandyn (wyciąg z ogórecznika) albo wyciągu z awokado i soi. Jednak takie leczenie możliwe jest u starszych dzieci. Typowe leki antyhistaminowe nie powodują znaczącej poprawy.

Jak leczyć AZS i łagodzić swędzenie skóry – obejrzyj film z ekspertem, dr n. med. Martą Hasse-Cieślińską

[CMS_PAGE_BREAK]

Kiedy stosuje się maści zawierające hormony?

Gdy zmiany alergiczne są bardzo nasilone, smarujemy je cieniutką warstwą maści lub kremów zawierających hormony, np. kremami z hydrocortizonem (leczeniem musi kierować dermatolog). Nowocześniejsze preparaty zawierają mocniejsze sterydy. Ich stosowanie przynosi natychmiastową poprawę. Niestety, leków tych nie można stosować długo, gdyż mają działania uboczne.

Są też zupełnie proste maści, które wielu dzieciom przynoszą poprawę – przede wszystkim maść cholesterolowa. Jest tłusta, dobrze zatrzymuje wodę w naskórku. 80-90% dzieci doskonale na nią reaguje. Dobrze działa również specjalnie przetworzony smalec (dostępny w aptekach) lub zwykła, niedroga maść z witaminami, tzw. maść przyspieszająca gojenie. Każdą maść lub krem dobieramy indywidualnie, gdyż reakcje skóry poszczególnych dzieci bywają różne.

Czy potówki można pomylić z atopowym zapaleniem skóry?

Raczej nie. Potówki u niemowląt to maleńkie (średnica ok. pół milimetra) czerwone kropeczki pojawiające się przede wszystkim w miejscach przegrzania, na plecach, piersiach, pod paszkami. Są znacznie mniejsze niż wypryski przy atopowym zapaleniu skóry. Czasem mogą to być maleńkie pęcherzyki wypełnione płynem, a powoduje je to, że pot nie może w zwykły sposób wydostać się na zewnątrz. Niekiedy potówki ulegają zakażeniu – widać wtedy na nich maleńkie żółte czubki. Jeżeli tak się stanie, jednorazowo możemy przetrzeć je 70-proc. spirytusem. Aby zapobiec potówkom, ubieramy dziecko lżej, przewiewnie i lekko przykrywamy. Jeżeli nie będziemy przegrzewać dziecka, potówki szybko znikną.

Czy w 1. miesiącu życia trzeba kąpać dziecko codziennie?

Jeżeli starannie pielęgnujemy jego skórę, a więc po kupce myjemy pupę wodą, delikatnie osuszamy i smarujemy kremem przeciw odparzeniom, możemy od czasu do czasu opuścić kąpiel. Jeśli nie zamierzamy dziecka kąpać, trzeba jednak umyć je np. wacikiem z ciepłą wodą aby np. w fałdkach na szyjce nie pozostały resztki mleka, które mogły się tam dostać podczas ulewania.

Jak długo powinna trwać kąpiel?

Kąpiel niemowlęcia nie może trwać długo – tylko tyle, by dziecko starannie opłukać, zmywając z jego skóry zabrudzenia i resztki złuszczającego się naskórka. Długa kąpiel wcale nie nawilża delikatnego naskórka, przeciwnie – sprzyja jego wysuszeniu, dlatego do wody trzeba dodawać specjalnie do tego przeznaczone oleje roślinne. Nie pływają one po powierzchni jak inne tłuszcze, lecz równomiernie rozprowadzają się w wodzie. Do małej wanienki wystarczy dodać kilka kropli Oilatum, Balneum, Linoli itp. Po kąpieli skóra dziecka jest odpowiednio nawilżona i natłuszczona. Trzeba tylko uważać, gdy wyjmujemy dziecka z wanienki (może być śliski).

Jakie kosmetyki do kąpieli wybrać? – obejrzyj galerię polecanych kosmetyków