Co na katar u niemowlaka: domowe sposoby na katar (skuteczne i bezpieczne)

Katar u niemowlęcia jest dużą uciążliwością. Zapchany nos sprawia, że dziecko nie chce jeść, gdyż podczas ssania piersi lub smoczka nie ma możliwości zaczerpnięcia powietrza. Zakatarzone niemowlę jest marudne, rozdrażnione i ma problemy ze snem, dlatego należy jak najszybciej pomóc mu w udrożnieniu nosa.

Sposoby na katar u niemowlaka

Jeżeli zakatarzone niemowlę nie wymaga poważniejszego leczenia (nie ma innych niepokojących objawów, np. gorączki, wyraźnego pogorszenia samopoczucia), można zastosować domowe sposoby łagodzenia kataru. Dr n. med. Ewa Czernicka-Cierpisz poleca siedem prostych, sprawdzonych i bezpiecznych domowych sposobów walki z dziecięcym katarem.

Układanie niemowlaka na brzuszku

Jeśli niemowlę, które ma katar, jeszcze nie siedzi, należy jak najczęściej układać je na brzuszku. Taka pozycja ułatwia swobodny wyciek wydzieliny z nosa. Można też dziecko nosić oparte o ramię (w pozycji do odbicia) – to też sprzyja wydostawaniu się wydzieliny na zewnątrz. Prawidłowe ułożenie ciała jest konieczne i przyniesie maluchowi ulgę, jednak nie zlikwiduje nieżytu nosa.

Należy także pamiętać o bezpieczeństwie dziecka: zaśnięcie w pozycji na brzuchu może być dla niemowlaka niebezpieczne (zwiększa ryzyko śmierci łóżeczkowej – SIDS). Dziecko należy układać w ten sposób w ciągu dnia, na kilka minut i tylko wtedy, kiedy czuwa.

Odpowiednia pozycja do snu

Odpowiednią pozycją do snu dla niemowlaka będzie ułożenie maluszka tak, by jego główka była kilka centymetrów wyżej od jego ciała. Zapobiegnie to zakrztuszeniu się i zaleganiu wydzieliny w zatokach. Nie powinno się jednak podkładać poduszki pod główkę malucha, ponieważ może to źle wpłynąć na jego delikatny kręgosłup. Lepszym rozwiązaniem będzie podniesienie łóżeczka o kilka centymetrów do góry (np. podkładając książki pod nogi łóżeczka).

Regularne odciąganie wydzieliny

Pozbycie się wydzieliny sprawia, że dziecko może lepiej oddychać. Zaleganie wydzieliny w nosie to ryzyko, że infekcja się rozszerzy na dolne drogi oddechowe. Małe dzieci nie umieją „wydmuchać” nosa, dlatego warto pomóc sobie specjalną gumową gruszką (nie wkłada się jej do nosa, tylko końcówkę przytyka się do dziurki) albo skorzystać ze specjalnego aspiratora.

Przed oczyszczeniem nosa do obu dziurek można wpuścić roztwór soli fizjologicznej lub wodę morską. Wprowadzony do dziurki nosa roztwór rozpuszcza gęstą, zaschniętą wydzielinę i ułatwia jej usunięcie. Preparaty te dostępne są w aptekach w postaci sprayów o małej lub większej pojemności. Można też zrobić inhalacje z soli fizjologicznej.

Oczyszczanie nosa dziecka – zasady:

• ułóż główkę dziecka wyżej niż resztę ciała,
• aplikuj preparat do każdej dziurki tylko jeden raz,
• odczekaj, aż wydzielina zmięknie,
• do oczyszczania noska użyj miękkiej chusteczki higienicznej zwiniętej w rulon,
• nie stosuj patyczków kosmetycznych (mogą one uszkodzić delikatną błonę śluzową w nosie dziecka).

Używając aspiratora, rodzic może odciągnąć katar z noska dziecka, zasysając powietrze ustami. Zabieg ten jest szybki i całkowicie bezpieczny. Są też aspiratory, które w bezpieczny sposób można podłączyć np. do odkurzacza.

Nawadnianie dziecka

Zakatarzony niemowlak powinien dużo pić. Dzięki temu wydzielina z noska będzie rzadsza i łatwiejsza do usunięcia.

Jeśli karmisz wyłącznie naturalnie, należy jak najczęściej przystawiać także dziecko do piersi (jeśli dziecko nie jest jeszcze na etapie rozszerzania diety, sama pierś wystarczy, nie podajemy dodatkowo wody). Jeśli dziecko ma już rozszerzaną dietę lub karmisz je mlekiem modyfikowanym, możesz podawać mu dodatkowo wodę.

Odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza w mieszkaniu

Zbyt ciepłe i suche powietrze wysusza śluzówkę nosa niemowlaka i dodatkowo utrudnia mu oddychanie. Tymczasem rodzice mają skłonność do przegrzewania zakatarzonego malucha.

W otoczeniu dziecka powinna panować odpowiednia wilgotność i temperatura powietrza – najlepiej, aby wynosiła ona nie więcej niż 21°C. Pamiętajmy także o regularnym wietrzeniu pomieszczenia, ale trzeba jednocześnie chronić dziecko przed przeciągami.

Najprostszym sposobem poprawy jakości powietrza w pomieszczeniach jest zawieszenie na kaloryferach pojemników z wodą lub mokrych ręczników.

Regularne spacery

Katar nie jest przeciwwskazaniem do wyjścia z niemowlakiem na spacer, jeśli nie towarzyszą mu inne objawy przeziębienia, np. gorączka. Co więcej – wyjście z niemowlakiem na spacer może również pomóc w walce z katarem. Chłodne powietrze obkurcza naczynia krwionośne i błonę śluzową w nosie, dzięki czemu maluchowi lepiej się oddycha. Dodatkowo przebywanie poza domem na świeżym powietrzu służy wzmocnieniu odporności dziecka.

Nie należy jednak zabierać na spacer dziecka z katarem, które nie skończyło jeszcze 6. miesiąca życia. W takie sytuacji zakatarzone niemowlę należy zaprowadzić do lekarza. Ze spaceru należy także zrezygnować przy brzydkiej pogodzie i gdy temperatura spadnie poniżej zera. Spacer jest wskazany, gdy na dworze jest sucho i bezwietrznie.

Inhalacje na katar u niemowlaka

Na katar u niemowlaka pomogą także inhalacje, jednak u dzieci przed skończeniem 12. miesiąca życia można wykonywać je jedynie po zaleceniu lekarza. Do wykonania inhalacji u niemowlęcia nie potrzeba specjalnego sprzętu – wystarczy płaski garnek lub inne naczynie z gorącą wodą. W przypadku niemowląt najbezpieczniej użyć naturalnych substancji, np. w postaci soli kuchennej. Jeśli lekarz pozwoli, można zastosować także napar z rumianku, tymianku, szałwii lub majeranku.

Inhalacja zmniejsza obrzęk śluzówki i ułatwia oddychanie, jednak przy jej stosowaniu należy zachować szczególną ostrożność. Trzymanie twarzy dziecka zbyt blisko parującej cieczy lub zostawienie go bez opieki może grozić poparzeniem. Dlatego idealnym rozwiązaniem jest posiadanie w domu nebulizatora, popularnie zwanego inhalatorem, czyli urządzenia rozpylającego sól fizjologiczną lub lekarstwo w postaci mgiełki (do nebulizacji nie można używać ziół).

Innym sposobem inhalowania malucha jest użycie aromatycznych maści lub plastrów nasączonych pachnącymi olejkami. W przypadku tego rodzaju specyfików należy zachować ostrożność, gdyż nie każdy można stosować już od pierwszych dni życia. Lepszym rozwiązaniem są plasterki, które można przykleić w okolicy łóżeczka, niż maści do smarowania na skórze (mogą wywołać podrażnienie lub uczulenie). Przed użyciem koniecznie trzeba przeczytać ulotkę i zasięgnąć rady lekarza.

Przy katarze u niemowlaka pomóc mogą udrażniające krople do nosa. Bezwzględnie należy jednak przestrzegać czasu ich stosowania, który jest określony w ulotce (zbyt długie stosowanie może podrażniać śluzówkę). W przypadku tak małych dzieci wskazane jest, by każde użycie środka leczniczego skonsultować z pediatrą.

Zobacz także:

• 3 sposoby na oczyszczanie dziecięcego noska
• Katar u niemowlaka a spacer: czy wychodzić na dwór, gdy dziecko ma katar?
• Co na odporność dla dzieci – 6 skutecznych i sprawdzonych metod [oraz 3 leki z apteki]

Konsultacja merytoryczna

Dr n. med. Ewa Czernicka-Cierpisz

Internistka, pulmonolog, specjalistka chorób wewnętrznych i chorób płuc, wieloletni adiunkt w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc. Obecnie pracuje w Klinice Demeter