Reklama

Do oznaczania grup krwi używa się liter: A, B oraz cyfry 0. Znakiem + lub – oznacza się obecność lub brak czynnika Rh. Odkrycia grup krwi dokonał w 1901 roku Austriak Karl Landsteiner. Odkrył on obecność we krwi, na powierzchni czerwonych krwinek, antygeny, które oznaczył literami A oraz B. Dzięki temu był wstanie wyodrębnić trzy grupy krwi: A, B oraz 0. Czwarta grupa krwi – AB oraz oznaczanie czynnika Rh pojawiły się w wyniku prac Polaka – Ludwika Hirszfelda. Od 1928 roku na całym świecie oznacza się cztery grupy krwi.

Reklama

Spis treści:

Grupy krwi

Grupa krwi zależy od tego, jakie białka, zwane antygenami, znajdują się na powierzchni czerwonych krwinek. Mogą to być białka oznaczone jako A, B, oraz D – zwane czynnikiem Rh.
W związku z tym wyróżnia się następujące grupy krwi:

  • grupa A – na powierzchni erytrocytów znajdują się antygenty A,
  • grupa B – na powierzchni czerwonych krwinek znajdują się antygenty B,
  • grupa AB – na powierzchni erytrocytów znajdują się dwa rodzaje antygenów: A i B,
  • grupa 0 – na powierzchni czerwonych krwinek nie ma antygenów.

Dziedziczenie grup krwi

To, jaką grupę krwi będzie miało dziecko, zależy nie tylko od grupy krwi rodziców, ale też od tego, w wyniku jakiej kombinacji genów (dziedziczone po jednym od matki i po jednym od ojca) mają grupy krwi. I tak:

  • grupę krwi A tworzą geny A i 0 oraz A i A.
  • grupę krwi B tworzą geny B i 0 oraz B i B.
  • grupę krwi AB tworzą geny A i B,
  • grupę krwi 0 tworzą geny 0 i 0.

Jeśli weźmie się pod uwagę także czynnik Rh, wyróżnia się następujące grupy krwi: A Rh+, A Rh–, B Rh+, B Rh–, AB Rh+, AB Rh–, 0 Rh+ oraz 0 Rh–.

grupy krwi z czynnikiem Rh
Adobe Stock

Grupę krwi dziecka oznacza się z krwi pępowinowej. Jeśli jednak ma być później wpisana do dokumentów medycznych dziecka, należy ja powtórnie oznaczyć po 2. urodzinach dziecka.

Grupa krwi a ojcostwo

Dziecko od każdego z rodziców otrzyma po jednym genie grupy krwi. Ich kombinacja zdeterminuje grupę krwi dziecka. Na przykład, jeśli matka ma krew grupy A złożoną z genów A0, a ojciec grupę krwi AB, ich dziecko może mieć grupę krwi: A (AA), A (0A), AB (AB) lub B (0B).

Na podstawie grup krwi dziecka, matki i ojca można stwierdzić, czy dany mężczyzna mógłby być jego ojcem, nie da się tego jednak stwierdzić na tej podstawie z całą pewnością. Jednak grupy krwi pozwalają czasem wykluczyć ojcostwo – np. gdy dziecko ma grupę krwi 0, a mężczyzna grupę krwi AB.

Czynnik Rh

Jeśli na erytrocytach znajduje się antygen D – krew oznacza się jako Rh+. Brak antygenu D oznacza się jako Rh–. Informacja ta jest bardzo ważna zwłaszcza w przypadku kobiet w ciąży, gdyż niezgodność czynnika Rh między matka a dzieckiem może doprowadzić do konfliktu serologicznego.

Dziedziczenie czynnika Rh

Gdy oboje rodzice mają krew z czynnikiem Rh+, ich dziecko może mieć zarówno krew Rh+ jak i Rh–. Natomiast gdy oboje rodzice mają krew Rh–, ich dziecko z całą pewnością będzie miało krew Rh–.

Grupy krwi a przetaczanie krwi

Warto wiedzieć, że każda z grup krwi ma własny zestaw (albo nie ma ich wcale) przeciwciał z grupy IgM, znajdujących się w surowicy krwi. I tak:

  • grupa A ma przeciwciała anty-B,
  • grupa B ma przeciwciała anty-A,
  • grupa AB nie ma przeciwciał,
  • grupa 0 ma przeciwciała anty-A oraz anty-B.

Z tego faktu wynikają zasady, którymi rządzi się przetaczanie krwi. Najlepiej jest choremu przetoczyć krew identycznej grupy, jaką on sam posiada, biorąc pod uwagę zarówno czynnik Rh, jak i główną grupę krwi: A, B, AB czy 0. Czasami jednak krew przetacza się mimo tego, że grupy dawcy i biorcy nie są takie same (ale czynnik Rh jest zgodny albo osobie z Rh+ przetacza się krew Rh–). I tak:

  • pacjent z grupą krwi A może otrzymać krew grupy A lub 0,
  • pacjent z grupą krwi B może otrzymać krew grupy B lub 0,
  • pacjent z grupą krwi AB może otrzymać krew dowolnej grupy,
  • pacjent z grupą krwi 0 może otrzymać krew tylko grupy 0.

To dlatego o ludziach z grupą krwi 0 mówi się, że są idealnymi dawcami, ale fatalnymi biorcami krwi – mogą otrzymać tylko krew grupy 0.

Grupy krwi w Polsce

Rozkład poszczególnych grup krwi w naszym kraju, jak i na świecie, nie jest równy. Najwięcej w Polsce jest ludzi z grupą A Rh– bo aż 32 proc. Nieco mniej – 31 proc. – stanowią ludzie z grupą krwi 0 Rh+.15 proc. Polaków ma krew grupy B Rh+, 7 proc. – AB Rh+, po 6 proc. – 0 Rh– i A Rh–, 2 proc – B Rh– i tylko 1 proc naszych rodaków ma krew grupy AB Rh–.

Najrzadszą grupą krwi na Ziemi jest grupa AB Rh–. Ma ją zaledwie kilkanaście procent ludzi.

Więcej o krwi i jej chorobach:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama