Co powinien umieć przedszkolak? Literki to nie wszystko!

U małych dzieci   niezdarność nie jest niczym niezwykłym,  bo przecież dopiero wszystkiego się uczą. W każdej grupie maluchów w tym samym wieku są jednak i takie, którym szczególnie często coś się przydarza. To właśnie one najczęściej się przewracają, dostają w nos piłką i strącają łokciem kubek. To one najsłabiej radzą sobie na placu zabaw i nie nadążają za kolegami... Niezdarne dziecko  często unika ruchu, ale może być i tak, że rusza się niemal non stop, robi to jednak chaotycznie i przez to często pakuje się w tarapaty (bo np. nie wyciąga odruchowo rąk przy upadku). Skąd te kłopoty?  Jak pomóc małemu niezdarze i dlaczego warto zrobić to jak najszybciej?  Zapytaliśmy o to Annę Marczewską-Stręk, psychologa.   Polecamy: Kalendarz rozwoju dziecka Przyczyny niezdarności Dziecko może być niezdarne z wielu różnych powodów, np. dlatego że:  Nie miało okazji ćwiczyć.  Chodziło na krótkie spacery (albo ciągle siedziało w wózku), rzadko bywało na placu zabaw, spędzało dużo czasu przed telewizorem albo bawiąc się na siedząco. We wszystkim je wyręczano. Chciało zabawkę? Dostawało ją do ręki. Mocowało się z kapciami? Zakładano mu je. Przyzwyczaiło się, że nie musi wkładać w nic wysiłku i straciło wiele okazji do trenowania precyzji i planowania ruchów. Boi się.  Niektóre dzieci tak często są napominane („Nie biegaj!”, „Nie ruszaj!”, „Uważaj!"), że stają się nadmiernie ostrożne.  Po prostu takie jest. My, dorośli, także różnimy się sprawnością.  Kiedy do lekarza? Jeśli dziecko często się przewraca,  choć już dawno nauczyło się chodzić,  porusza się dziwacznie (jego ruchy są bardzo spowolnione, zbyt szybkie albo niezborne i chaotyczne), bardzo odstaje od rówieśników (np. ma trzy lata i nie...

Co powinien umieć siedmiolatek? Badacze z Niemiec próbowali znaleźć odpowiedź na to pytanie. Przez trzy lata zadawali je naukowcom, specjalistom z różnych dziedzin, pedagogom, rodzicom, dziadkom, ludziom bezdzietnym. Wśród ich rozmówców byli i znany psycholog, i turecka analfabetka, i generał.  Lista, która dzięki temu powstała nie jest spisem tego, co dziecko "musi". To raczej  propozycje, pomysły, możliwości, tego, co warto zaproponować dziecku. To także zwrócenie uwagi na fakt, że ważna jest nie tylko umiejętność czytania czy liczenia, a na rozwój wpływa o wiele więcej doświadczeń i przeżyć . Właściwie wszystko, co na niej jest,  wiąże się z doznawaniem, doświadczaniem, przeżywaniem, a nie przyswajaniem sobie książkowych wiadomości. Oto jej fragmenty. Czego powinno doświadczyć dziecko w ciągu pierwszych siedmiu lat życia? Oto garść propozycji: Odczuwać własną obecność jako coś dobrego.   Chcieć wygrywać i umieć przegrywać . Nie mylić głodu z gniewem, zmęczenia za smutkiem, znać opisy stanów emocjonalnych takie jak  "gotuje się we mnie", "jestem w skowronkach." Widzieć radość innych, gdy robi postępy w nauce. Doświadczyć tego, że ciało ludzkie unosi się na wodzie. Umieć się huśtać (a wiec czuć,  co ciało robi z huśtawką,  a huśtawka z ciałem). Ulepić bałwana, zbudować zamek z piasku i tamę na strumieniu. Rozpalić i zgasić ognisko. Zobacz też : 23 pomysły na szalone zabawy ruchowe.   Poznać podstawy sztuki kulinarnej: mieszać, kroić, obierać, rozumieć różnicę między tym, co surowe a tym, co gotowane, chrupiące a przypalone itd. Zobaczyć rodzinę, rodziców w innym otoczeniu. Doświadczyć różnicy: komfort/prymitywne warunki. W domu/w podróży. Tęsknić za domem, nocować u innej rodziny. Mieć kontakt z innymi modelami...

Co powinien umieć trzylatek? Tak naprawdę niełatwo odpowiedzieć na to pytanie, bo dzieci nie dojrzewają w tym samym tempie. Poza tym – jak my wszyscy – różnią się od siebie umiejętnościami i talentami. Mimo to spróbujmy.  Jaki jest „statystyczny” trzylatek? Trzylatek jest już bardzo mądry Zadaje mnóstwo pytań i jest wszystkiego ciekawy. Potrafi odpowiedzieć na proste pytania („Do czego służą buty?”, „Co trzeba zrobić, gdy chce się pić?). Ma coraz lepszą pamięć, może już nauczyć się prostej piosenki albo wierszyka. Wie podstawowe rzeczy na swój temat , np.  czy jest chłopcem, czy dziewczynką, jak ma na imię i ile ma  lat. Radzi sobie z prostą układanką. Wie ile to jest jeden (miś, samochód), ile dwa (misie, samochody), a ile wiele (misiów, samochodów).   Choć coraz więcej wie o tym, co go otacza, zaczyna też fantazjować i nie zawsze odróżnia prawdę od tego, co sobie wyobraża. Jeśli dziecko nie zadaje pytań, nie jest ciekawe świata: Spróbuj poświęcić mu więcej uwagi. Baw się z nim, rozbudzaj jego ciekawość. Nie bombarduj go wiedzą. Co za dużo to nie zdrowo. Nie odpytuj, nie zmuszaj.  Trzylatek całkiem nieźle mówi Trzylatek używa kilkuset słów (rozumie jeszcze więcej), buduje kilkuwyrazowe zdania, zadaje pytania, potrafi budować zdania przeczące. Stosuje już reguły gramatyczne, ale robi mnóstwo błędów. Mówi już o swoich sprawach w pierwszej,  a nie trzeciej osobie („Chcę jeść”, a nie „Jaś chce jeść”).  Rozumie polecenia, potrafi wskazać części ciała i zabawek. Wciąż nie mówi jak dorosły („siafa”, „ziebra”, „lowel”) Jeśli trzylatek nie mówi albo mówi bardzo mało:  Idź z dzieckiem do logopedy, który sprawdzi, czy wszystko jest w porządku i pomoże...