Rodzaje przedszkoli: poznaj typy przedszkoli, by wiedzieć, które będzie najlepsze dla twojego dziecka
Państwowe czy prywatne? Montessori, steinerowskie, Reggio Emliia, integracyjne, leśne, a może domowe? Jakie przedszkole będzie najlepsze dla twojego dziecka? Wyjaśniamy, czym się charakteryzują różne typy przedszkoli, i podpowiadamy, jakie warto wybrać.
- Luiza Słuszniak
Rodzajów przedszkoli jest naprawdę mnóstwo. Najpierw zdecyduj, jaki typ przedszkola będzie najlepszy dla twojego dziecka. Następnie weź pod uwagę przygotowanie wychowawczyń, liczebność grupy, warunki lokalowe i koszty, jakie będziesz musiała ponieść.
Typy przedszkoli:
Przedszkola publiczne
Przedszkola niepubliczne (prywatne)
Inne rodzaje przedszkoli w Polsce:
- Przedszkola integracyjne
- Przedszkola terapeutyczne
- Przedszkola artystyczne
- Przedszkola językowe
- Przedszkola ekologiczne
- Przedszkola leśne
- Przedszkola domowe
Przedszkola publiczne
Przedszkola publiczne bardzo się ostatnio zmieniły. Często oferują dzieciakom całą gamę zajęć dodatkowych, obok tradycyjnej rytmiki i plastyki także zajęcia z angielskiego, sztuk walki czy naukę tańca. Do maluchów przyjeżdżają teatrzyki, muzycy z filharmonii. Dzieci są dzielone na grupy wiekowe, zwykle cztery. Zgodnie z przepisami grupy nie powinny liczyć więcej niż 25 dzieci, w praktyce bywa różnie.
Jeśli masz wybór, zdecyduj się na przedszkole publiczne, gdy:
- dziecko skończy 3 lata,
- z obserwacji wiesz, że nie ma kłopotów w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami,
- doskonale radzi sobie z samodzielnym jedzeniem i ubieraniem,
- potrafi samo sobie zorganizować zabawę,
- do wybranej placówki macie naprawdę blisko,
- sytuacja materialna nie pozwala ci na opłacenie czesnego obowiązującego w najbliższym przedszkolu niepublicznym.
Pamiętaj, że w przedszkolu najważniejsze jest fachowe przygotowanie personelu – pani powinna być mądra, zaradna i kochana.
Przedszkola niepubliczne
Niektóre mają określony profil: jest np. przedszkole artystyczne, wegetariańskie, dla alergików, sportowe, muzyczne. Możesz więc poszukać takiego, w którym twoje dziecko będzie mogło najpełniej rozwijać swoje możliwości. Grupy są małe, liczą 10-15 dzieci. Często grupa jest tylko jedna i są w niej dzieci w różnym wieku. Przedszkola prywatne proponują zwykle więcej zajęć dodatkowych niż przedszkola publiczne. Kadra jest elastyczna i zazwyczaj chętnie dostosowuje się do indywidualnych potrzeb rodziców i dzieci (rodzaj diety, późniejsze przyprowadzanie dziecka, niepełny wymiar godzin). Słabą stroną są często warunki lokalowe (mało przestrzeni) i brak przyprzedszkolnego ogródka.
Wybierz przedszkole prywatne, jeśli:
- malec ma niespełna trzy lata,
- źle funkcjonuje w dużej grupie rówieśników,
- chcesz posłać go tylko na trzy-pięć godzin dziennie,
- jesteś przekonana o indywidualnej fachowej opiece personelu,
- interesuje cię szczególnie któryś z rodzajów przedszkoli niepublicznych (np. Montessori).
Przedszkola steinerowskie (zwane waldorfskimi)
Pomysłodawca tego typu przedszkoli, Rudolf Steiner, uważał, że rozwój człowieka podlega rytmom. W pedagogice waldorfskiej uważa się, że w pierwszych siedmiu latach życia dziecko przede wszystkim rozwija się fizycznie. Żyje bez poczucia czasu, korzystając z chwili obecnej. Naśladuje to, co w świecie istnieje. Dlatego naczelną zasadą w przedszkolach steinerowskich jest wychowywanie dzieci przez naśladownictwo. System Steinera zakłada, że dziecko jest indywidualnością, którą osłania nauczyciel.
Postaw na przedszkole waldorfskie, jeśli:
- uważasz, że w przedszkolu główną rolę powinna odgrywać zabawa (ucząca wchodzenia w role społeczne i rozwijająca dziecięcą fantazję) oraz zajęcia artystyczne,
- nie chcesz, by w przedszkolu twoje dziecko było zbytnio obciążane nauką (również w zakresie lekcji angielskiego),
- chcesz, by twoje dziecko przebywało w przyjaznym, ekologicznym otoczeniu (bez plastikowych zabawek, lalek Barbie czy Lego, których miejsce zajmują tu zabawki z tworzyw naturalnych),
- jesteś rodzicem przekonanym, że twoje dziecko będzie kontynuować edukację w szkole waldorfskiej.
Przedszkola Montessori
W przedszkolu montessoriańskim dziecko nie jest kolejnym trzylatkiem, który ma opanować określony program, ale indywidualnym przedszkolakiem, z całym potencjałem i trudnościami, jakie ze sobą przynosi. Każdy pracuje tu we własnym tempie, grupy tworzą dzieci w różnym wieku. Rolą nauczyciela jest wspieranie dziecka tak, by uczyć je samodzielności.
Wybierz przedszkole Montessori, jeśli:
- uważasz, że indywidualność twojego dziecka wymaga szacunku, a nie „równania” do grupy,
- bardzo zależy ci, by nauczyciele wspierali dziecko w nauce samodzielności, w niczym go nie wyręczając,
- zgadzasz się z tym, że podział dzieci na grupy wiekowe nie ma sensu, a grupy łączone pozwalają młodszym na naśladowanie starszych, a starszym – na naukę opiekowania się młodszymi,
- cenisz ekologiczne wnętrza i zabawki wykonane z tworzyw naturalnych.
Przedszkola Reggio Emilia
Pierwsze tego typu przedszkole powstało we włoskiej prowincji Reggio Emilia po II wojnie światowej. Autorem metody wychowania i nauczania w nim był Loris Malaguzzi. Uważał on, że dziecko porozumiewa się ze światem za pomocą „stu języków”, wśród których bardzo ważne miejsce zajmuje komunikacja poprzez wytwory artystyczne – rysunki, obrazy, rzeźby, etc. W tego rodzaju przedszkolach nie ma odgórnego programu nauczania – nauczyciele aktualizują go na bieżąco w oparciu o obserwację dzieci i grup. W dużej mierze to dzieci decydują o tym, co i jak robią podczas zajęć.
Wybierz przedszkole Reggio Emilia, gdy:
- Szukasz miejsca, gdzie nauczyciele odkryją i będą wspierać potencjał dziecka,
- Uważasz, że nauka jest ważna, ale jeszcze ważniejsza jest ekspresja poprzez sztukę,
- Zgadzasz się, że program nauczania powinien być dostosowywany do dzieci, a nie odwrotnie,
- Zależy ci, by nauka odbywała się w atmosferze radości, spontaniczności i bliskich relacji (z nauczycielami, rodzicami, rówieśnikami i przyrodą).
Ważne. Choć alternatywne placówki przedszkolne w Polsce cieszą się rosnącą popularnością, mają one również swych przeciwników. Do wad tego typu przedszkoli zalicza się nie tylko wysokie czesne, ale również to, że realia w nich panujące nie przystają do realiów, z którymi dziecko będzie musiało zmierzyć się w „zwyczajnym” świecie. Alternatywnym typom przedszkoli zarzuca się, że nie uczą dzieci dyscypliny i odporności na stres.
Przedszkola integracyjne
Przedszkola integracyjne – państwowe i niepubliczne – proponują zajęcia dla dzieci z niepełnosprawnościami fizycznymi i umysłowymi razem ze zdrowymi maluchami. Uczą i wychowują w szacunku dla inności. Przyjmowane są do nich np. dzieci z porażeniem mózgowym, ale poruszające się samodzielnie, upośledzone umysłowo, ale w stopniu lekkim (na podstawie badań psychologicznych). Kontakty ze zdrowymi kolegami stymulują ich rozwój fizyczny i intelektualny. Mobilizują do poprawnej wymowy, uczą zachowań społecznych itp. Dzieci zdrowe poznają ludzi innych od siebie, uczą się rozumieć ich potrzeby. W 20-osobowej grupie, którą opiekuje się dwóch wychowawców, jest 3–5 dzieci mniej sprawnych. Placówki te oferują pomoc psychologów, fizykoterapeutów, oligofrenopedagogów (specjalistów od wychowania dzieci specjalnej troski). Muszą spełniać wyższe wymagania co do bazy socjalnej: np. posiadać podjazdy dla wózków inwalidzkich, specjalne sanitariaty.
Przedszkola terapeutyczne
Przedszkola terapeutyczne to nie to samo co przedszkola integracyjne. Do tego typu przedszkoli uczęszczają maluchy, u których zdiagnozowano spektrum autyzmu. Ze względu na charakter przedszkola terapeutycznego dla dziecka ze spektrum może ono okazać się dużo lepszym rozwiązaniem niż przedszkole integracyjne. Grupy są tu zdecydowanie mniej liczne i całe otoczenie dostosowane jest do potrzeb dzieci ze spektrum.
Zdecyduj się na przedszkole integracyjne gdy:
- u twojego dziecka zdiagnozowano spektrum autyzmu,
- zależy ci, by w przedszkolu dziecko nauczyło się samodzielności (w tym sygnalizowania potrzeb fizjologicznych),
- chcesz, by w przedszkolu twojego dziecka ważniejsza od programu MEN były zajęcia integracji sensorycznej, logopedii, muzykoterapii, bajkoterapii,
- wolisz, by dziecko uczęszczało do grupy składającej się maksymalnie z kilku osób.
Przedszkola artystyczne
Przedszkolaki z założenia uczą się tu wrażliwości na sztukę, różnych twórczych technik i poznają w sprzyjających warunkach dziedzictwo kulturowe na odpowiednim dla nich poziomie. Dla każdego dziecka to cenne doświadczenia, nierzadko wykorzystywane w przyszłości. Zajęcia plastyczne, taneczne (zarówno tańca nowoczesnego, jak i baletu) i teatralne mają tę zaletę, że rozwijają dziecięce talenty, a także uczą malucha wyrażania własnych uczuć językiem sztuki. Dają możliwość poznawania różnorodnych form takich wypowiedzi, poprzez wykorzystywanie dziecięcej naturalności i spontaniczności. Oswajają z publicznymi występami i zasadami autoprezentacji (często organizowane są wystawy, przedstawienia dla rodziców). Jeśli zastanawiasz się, czy przedszkole o takim profilu jest dobre dla twojego dziecka, umów się na spotkanie z pracującym tam psychologiem.
Przedszkola językowe
Francuskie, angielskie, niemieckie itd. Wykorzystują dziecięcą otwartość na naukę języków obcych, naturalną chłonność umysłu. Zajęcia prowadzone są w atmosferze zabawy. Maluchy szybko i „bezboleśnie”, w zwyczajnych sytuacjach uczą się rozumienia obcego języka. Pod opieką specjalistów poznają obcą mowę nie jako sztuczny twór, lecz coś żywego – coś, co służy człowiekowi i daje wiele ciekawych możliwości. Często do przedszkoli językowych zapisywane są dzieci obcojęzyczne. Przebywanie z nimi tylko sprzyja spontanicznej nauce obcego języka, bo grupowa zabawa, chęć bycia razem mobilizują do porozumiewania się w różnych sytuacjach. Tam, gdzie mieszka wielu przedstawicieli mniejszości narodowych, istnieją przedszkola dwujęzyczne: w Białymstoku – białoruskie, w Puńsku – litewskie, w Przemyślu – ukraińskie. Zwykle jedna z opiekunek mówi do dzieci w ich drugim języku.
Przedszkola ekologiczne
Opiekunowie kładą nacisk na kontakt dziecka z naturą, prozdrowotne zachowania (np. uczą, że należy myć zęby po każdym posiłku), przekonują, że trzeba mieć szacunek dla otaczającego świata, proponują zdrową dietę. W programie przedszkolnych zajęć są liczne wycieczki po bliższej i dalszej okolicy, pikniki, imprezy plenerowe (np. dzień lasu, święto pieczonego ziemniaka). Maluch nauczy się, że należy segregować odpady, oszczędzać wodę, dowie się, dlaczego trzeba dbać o przyrodę. Dzieci mają tu bezpośredni kontakt z naturą – przedszkolaki opiekują się np. zwierzakami, które mieszkają w salach, sadzą i pielęgnują roślinki. Na terenie takiego przedszkola jest zwykle mały ogród botaniczny albo lasek. Placówki tego typu z reguły uwzględniają potrzeby małych alergików czy wegetarian i przyjmują dzieci, które muszą być na specjalnej diecie.
Przedszkola leśne
Przedszkola leśne, choć dużo popularniejsze za granicą, znajdziemy również w Polsce. Czym ten typ przedszkola różni się od innych? Maluchy aż 80 procent czasu spędzają tu na świeżym powietrzu. Zajęcia w dużej mierze polegają na przezywaniu przygód na łonie natury. Naturalnie nie ma tu zabawek, które znajdziemy w tradycyjnym przedszkolu – maluchy bawią się tylko tym, co znajdą w lesie, na łące czy plaży.
Przedszkola domowe
Przedszkola domowe to rodzaj placówki przedszkolnej, która może być idealnym rozwiązaniem dla rodziców, których dziecko nie dostało się do publicznego przedszkola. Co ważne, opłaty są tu dużo niższe niż w przedszkolach prywatnych. Domowe przedszkole wybierają również rodzice, którzy chcą, by ich dzieci przebywały w kameralnych grupach i niemalże rodzinnej atmosferze.
Zobacz także:
- Co oferują przedszkola prywatne i społeczne?
- Podstawa programowa w przedszkolu
- Jak pozbyć się strachu przed przedszkolem?