Kompetencje kluczowe w przedszkolu – czym są, jak się je kształtuje?

Kształtowanie kompetencji kluczowych w przedszkolu to pierwszy systemowy etap wyposażania dziecka w najbardziej istotne umiejętności. Dzięki nim każdy człowiek może odnaleźć swoją drogę zawodową i z powodzeniem funkcjonować w społeczeństwie, czerpiąc z tego satysfakcję.

Spis treści:

• Kompetencje kluczowe w przedszkolu – co to jest?
• Kompetencje kluczowe u dzieci w przedszkolu – przykłady
• Jak rozwijać kompetencje kluczowe u dzieci w przedszkolu

Kompetencje kluczowe w przedszkolu – co to jest?

Kompetencje kluczowe to zespół umiejętności, które pozwalają człowiekowi na samorealizację, rozwijanie kariery zawodowej i funkcjonowanie w społeczeństwie i różnych społecznościach, czyli w świecie, w jakim przyszło mu żyć. Dlatego lista kompetencji kluczowych jest aktualizowana przez Parlament Europejski i radę Europy. To one identyfikują wyzwania, jakie stawia człowiekowi współczesny świat i identyfikuje umiejętności, które pozwolą się z nimi z powodzeniem mierzyć.

Aktualna lista kompetencji kluczowych obejmuje następujące umiejętności:

• rozumienie i tworzenie informacji,
• kompetencje w zakresie wielojęzyczności,
• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
• kompetencje cyfrowe,
• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się,
• kompetencje obywatelskie,
• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości,
• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Co ciekawe, nauczyciele wychowania przedszkolnego dopiero od niedawna zaczynają brać pod uwagę kompetencje kluczowe w przedszkolu. Nie znaczy to, że nie uczyli dzieci tych ważnych umiejętności, jednak w podstawie programowej w przedszkolu próżno było szukać tak sformułowanych celów edukacyjnych.

Kompetencje kluczowe realizowane w przedszkolu

Aktualnie kompetencje kluczowe w przedszkolu, które są kształtowane u dzieci w każdej placówce przedszkolnej w ramach zajęć podstawowych, to:

• rozumienie i tworzenie informacji,
• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się,
• kompetencje obywatelskie,
• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Realizacja kompetencji w zakresie wielojęzyczności leży zwykle na tym etapie edukacji po stronie rodziców (np. rodzic zapisuje dziecko na dodatkowe zajęcia z angielskiego). Z kolei kompetencje w zakresie przedsiębiorczości nie są realizowane przez wszystkie przedszkola, a na kompetencje cyfrowe jest jeszcze za wcześnie.

Kompetencje kluczowe u dzieci w przedszkolu – przykłady

Jakie kompetencje należy rozwijać u dzieci w przedszkolu? Wydaje się, że warto zacząć od tych najbardziej podstawowych. Dlatego, w ramach wychowania przedszkolnego największy nacisk stawia się na nauczenie dziecka funkcjonowania w grupie oraz podstaw poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, podstaw matematyki i ekspresji twórczej. Poniżej przykłady kompetencji kluczowych w przedszkolu.

Kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji:

• umiejętność słuchania
• umiejętność wykonywania poleceń
• umiejętność poprawnego mówienia
• umiejętność słownego przekazywania informacji

Kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii:

• rozróżnianie figur geometrycznych
• rozumienie pojęć: dużo, mało, nad, pod, w, obok
• znajomość cyfr
• znajomość podstawowych zjawisk przyrodniczych, np. pór dnia, pór roku,
• podstawowa znajomość świata roślin i zwierząt
• poszanowanie przyrody i jej ochrona
• umiejętność budowanie konstrukcji z klocków, papieru itp.

Przykłady kompetencji osobistych, społecznych i w zakresie uczenia się:

• umiejętność pracy w grupie
• umiejętność bezpiecznej zabawy
• podstawowe zasady zachowywania się

Przykłady kompetencji obywatelskich:

• troska o dobro innych
• wyrażanie własnych przekonań
• obchodzenie świąt narodowych
• odpowiedzialność za swoje czyny

Przykłady kompetencji w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej:

• umiejętność rysowania, malowania, śpiewu, tańca,
• uczestnictwo z koncertach, przedstawieniach teatralnych,
• poczucie estetyki.

Jak rozwijać kompetencje kluczowe u dzieci w przedszkolu?

Na tym etapie edukacji najlepiej stosować naukę poprzez zabawę. Im bardziej dziecko będzie zaangażowane w podsuniętą mu zabawę, tym więcej z niej wyniesie.

Kompetencje kluczowe w przedszkolu najczęściej kształtowane są poprzez:

• rozmowy
• słuchanie czytanych książeczek
• przestrzeganie zasad obowiązujących w przedszkolu
• uczestnictwo w zabawach
• zachęcanie dziecka do zadawania pytań
• stawianie przed dzieckiem zadań wymagających poszukiwania rozwiązania problemu
• organizowanie przedstawień dla rodziców,
• udział w wycieczkach,
• prace plastyczne,
• naukę gry na instrumentach i śpiewu,
• naukę samoobsługi (ubierania się, mycia rąk i zębów, sprzątania po sobie).

Przeczytaj też:

• Książki o przedszkolu – pomoc w adaptacji do przedszkola
• Leżakowanie w przedszkolu – przepisy, czy jest obowiązkowe
• Obowiązek przedszkolny – kogo obowiązuje?