Kompetencje kluczowe w przedszkolu – czym są, jak się je kształtuje?
Kompetencje kluczowe w przedszkolu stanowią podstawę programu wychowania przedszkolnego. Ich kształtowanie nie kończy się w przedszkolu. Kontynuowane jest w szkole. Co więcej, kompetencje kluczowe można kształtować nawet po ukończeniu edukacji.
Kształtowanie kompetencji kluczowych w przedszkolu to pierwszy systemowy etap wyposażania dziecka w najbardziej istotne umiejętności. Dzięki nim każdy człowiek może odnaleźć swoją drogę zawodową i z powodzeniem funkcjonować w społeczeństwie, czerpiąc z tego satysfakcję.
Spis treści:
- Kompetencje kluczowe w przedszkolu – co to jest?
- Kompetencje kluczowe u dzieci w przedszkolu – przykłady
- Jak rozwijać kompetencje kluczowe u dzieci w przedszkolu
Kompetencje kluczowe w przedszkolu – co to jest?
Kompetencje kluczowe to zespół umiejętności, które pozwalają człowiekowi na samorealizację, rozwijanie kariery zawodowej i funkcjonowanie w społeczeństwie i różnych społecznościach, czyli w świecie, w jakim przyszło mu żyć. Dlatego lista kompetencji kluczowych jest aktualizowana przez Parlament Europejski i radę Europy. To one identyfikują wyzwania, jakie stawia człowiekowi współczesny świat i identyfikuje umiejętności, które pozwolą się z nimi z powodzeniem mierzyć.
Aktualna lista kompetencji kluczowych obejmuje następujące umiejętności:
- rozumienie i tworzenie informacji,
- kompetencje w zakresie wielojęzyczności,
- kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
- kompetencje cyfrowe,
- kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się,
- kompetencje obywatelskie,
- kompetencje w zakresie przedsiębiorczości,
- kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Co ciekawe, nauczyciele wychowania przedszkolnego dopiero od niedawna zaczynają brać pod uwagę kompetencje kluczowe w przedszkolu. Nie znaczy to, że nie uczyli dzieci tych ważnych umiejętności, jednak w podstawie programowej w przedszkolu próżno było szukać tak sformułowanych celów edukacyjnych.
Kompetencje kluczowe realizowane w przedszkolu
Aktualnie kompetencje kluczowe w przedszkolu, które są kształtowane u dzieci w każdej placówce przedszkolnej w ramach zajęć podstawowych, to:
- rozumienie i tworzenie informacji,
- kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
- kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się,
- kompetencje obywatelskie,
- kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Realizacja kompetencji w zakresie wielojęzyczności leży zwykle na tym etapie edukacji po stronie rodziców (np. rodzic zapisuje dziecko na dodatkowe zajęcia z angielskiego). Z kolei kompetencje w zakresie przedsiębiorczości nie są realizowane przez wszystkie przedszkola, a na kompetencje cyfrowe jest jeszcze za wcześnie.
Kompetencje kluczowe u dzieci w przedszkolu – przykłady
Jakie kompetencje należy rozwijać u dzieci w przedszkolu? Wydaje się, że warto zacząć od tych najbardziej podstawowych. Dlatego, w ramach wychowania przedszkolnego największy nacisk stawia się na nauczenie dziecka funkcjonowania w grupie oraz podstaw poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, podstaw matematyki i ekspresji twórczej. Poniżej przykłady kompetencji kluczowych w przedszkolu.
Kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji:
- umiejętność słuchania
- umiejętność wykonywania poleceń
- umiejętność poprawnego mówienia
- umiejętność słownego przekazywania informacji
Kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii:
- rozróżnianie figur geometrycznych
- rozumienie pojęć: dużo, mało, nad, pod, w, obok
- znajomość cyfr
- znajomość podstawowych zjawisk przyrodniczych, np. pór dnia, pór roku,
- podstawowa znajomość świata roślin i zwierząt
- poszanowanie przyrody i jej ochrona
- umiejętność budowanie konstrukcji z klocków, papieru itp.
Przykłady kompetencji osobistych, społecznych i w zakresie uczenia się:
- umiejętność pracy w grupie
- umiejętność bezpiecznej zabawy
- podstawowe zasady zachowywania się
Przykłady kompetencji obywatelskich:
- troska o dobro innych
- wyrażanie własnych przekonań
- obchodzenie świąt narodowych
- odpowiedzialność za swoje czyny
Przykłady kompetencji w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej:
- umiejętność rysowania, malowania, śpiewu, tańca,
- uczestnictwo z koncertach, przedstawieniach teatralnych,
- poczucie estetyki.
Jak rozwijać kompetencje kluczowe u dzieci w przedszkolu?
Na tym etapie edukacji najlepiej stosować naukę poprzez zabawę. Im bardziej dziecko będzie zaangażowane w podsuniętą mu zabawę, tym więcej z niej wyniesie.
Kompetencje kluczowe w przedszkolu najczęściej kształtowane są poprzez:
- rozmowy
- słuchanie czytanych książeczek
- przestrzeganie zasad obowiązujących w przedszkolu
- uczestnictwo w zabawach
- zachęcanie dziecka do zadawania pytań
- stawianie przed dzieckiem zadań wymagających poszukiwania rozwiązania problemu
- organizowanie przedstawień dla rodziców,
- udział w wycieczkach,
- prace plastyczne,
- naukę gry na instrumentach i śpiewu,
- naukę samoobsługi (ubierania się, mycia rąk i zębów, sprzątania po sobie).
Przeczytaj też: