Pomaganie – jak go nauczyć, by dziecko było wrażliwe?

Dziecko nie przychodzi na świat z umiejętnością pomagania. Ale można je tego nauczyć. Wystarczy wzmacniać te zachowania, podczas których dziecko robi coś dobrego dla innych. I choć pomagamy bezinteresownie, uwrażliwienie na cudze problemy może przynieść wymierne korzyści. Bo empatia, życzliwość, wrażliwość służą budowaniu więzi między ludźmi. Dzieci, które nie przechodzą obojętnie obok cudzego nieszczęścia, lepiej odnajdą się w społeczeństwie jako dorośli niż te, z których wyrosną egoiści.

Pomaganie innym - krok 1

Niemowlęta i dzieci do 2–3. roku życia mogą posmutnieć, np. gdy płacze inne dziecko, ale nie jest to objawem prawdziwej empatii. Dzieci w tym wieku skupiają się na sobie. Przedszkolaki także postrzegają świat przez pryzmat własnych potrzeb, a potem z tego wyrastają. Trzylatek jest w stanie zrozumieć uczucia innych. Przytuli zapłakaną koleżankę, okryje tatę kocem, gdy drzemie na kanapie. Cztero-, pięciolatek lubi przygotowywać prezenty dla bliskich, i potrafi się dzielić. Ale pod jednym warunkiem: takie dziecko musi brać z kogoś dobry przykład!

Czytaj też: 10 rzeczy, których dziecko powinno nauczyć się od ciebie

Pomaganie innym - krok 2

Jeśli malec widzi, że oddajesz ubrania potrzebującym, że kupujesz produkty spożywcze i zostawiasz mąkę, mleko i olej w koszu wyłożonym w sklepie w ramach akcji przedświątecznej zbiórki żywności, takie zachowania będą dla niego oczywiste. Dwu-, trzylatka możesz próbować włączać w takie akcje charytatywne, zaproponować, aby pomógł ci np. wybrać niepotrzebne już ubrania i zabawki.

Pomaganie innym - krok 3

Szacunek dla starszych. Można powiedzieć, że wysysa się go z mlekiem mamy, a dokładnie przez podglądanie, jak rodzice traktują swoich rodziców i innych ludzi. Przeprowadzasz ociemniałą osobę przez przejście dla pieszych, pomagasz sforsować schody człowiekowi na wózku inwalidzkim – takie zachowania nie umkną uwadze małego obserwatora. W przyszłości ustąpienie miejsca starszej pani w tramwaju nie powinno mu sprawić kłopotu. Przy okazji takich działań tłumacz dziecku, po co to wszystko: babci trudno jeździć autobusem, więc zawieziemy ją autem, dzieciom z domu dziecka będzie ciepło w kurtce z której wyrosłeś itp.

Pomaganie innym - krok 4

Rozmowy o cudzym nieszczęściu mogą dzieci przestraszyć, jeśli nie prowadzisz ich z wyczuciem. Poczekaj, aż dziecko samo zacznie zadawać pytania. Gdy widzi, jak wrzucasz pieniądze do puszki przeznaczonej na pomoc innym, prędzej czy później zapyta, dlaczego to robisz. Odpowiedzi dostosuj do wieku dziecka: przedszkolakowi wyjaśnij, że nie wszystkie dzieci mają piękne zabawki i własny dom, dlatego im pomagasz.

[CMS_PAGE_BREAK]

Pomaganie innym - krok 5

Niektóre dzieci boją się kalectwa. Nie zmuszaj więc dziecka, by podeszło z tobą do inwalidy, jeśli widzisz w jego oczach strach. Ale w domu spokojnie opowiedz, na czym polega niepełnosprawność, dlaczego niepełnosprawni szczególnie potrzebują wsparcia - możesz przeczytać dziecku książeczkę, która dotyczy tego problemu. Może rozwiązaniem byłoby zapisanie dziecka do przedszkola integracyjnego, aby ten problem oswoić. W rozmowie z dzieckiem nie wdawaj się w drastyczne szczegóły, ale zapewnij, że dołożysz starań, żeby twój kilkulatek nigdy nie znalazł się w sytuacji, o której mowa.

Czytaj też: Czego się boją dzieci?

Pomaganie innym - krok 6

Małe dzieci przywiązują wagę do tego, co do nich należy, i nie ma w tym nic dziwnego. Mają prawo mieć swoje ulubione zabawki, przytulanki i wcale nie muszą się nimi dzielić. Nie zmuszaj kilkulatka, aby oddał dzieciom niemowlęce książeczki, bo przecież teraz czytacie już takie dla przedszkolaków. Możesz to tylko zaproponować. Zachęcaj go, by dostrzegał potrzeby innych, chwal, gdy narysuje dla ciebie laurkę, nie odmawiaj, gdy daje ci kawałek swojej ulubionej czekoladki. Kiedy organizujesz dla niego urodziny, razem przygotujcie drobne upominki dla wszystkich, np. paczkę gumy do żucia, oryginalną temperówkę, żelki. I bądź konsekwentna, jeśli nie chcesz wychować małego egoisty, nie protestuj gdy pozwala koledze jeździć na swoim rowerku. Raczej powiedz, że cieszysz się, że troszczy się o innych. Jak w każdej sprawie tak i w tej znajdź jednak złoty środek. Każdemu przyda się trochę egocentrycznego myślenia, by zadbać też o własne potrzeby.

Pomaganie innym - krok 7

Wszyscy czekamy na chwile, gdy dzieci z wypiekami na twarzy zaczną oglądać prezenty. Ale święta to też wspaniały czas, w którym maluchy mogą doświadczać przyjemności płynącej z obdarowywania innych.

• Szykowanie i wręczanie prezentów. To prawda, że prezenty przynosi Święty Mikołaj, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by przyłączyć się do tej tradycji. Każdy może być jego pomocnikiem, także dzieci! Przedszkolak może przygotować coś dla babci, rodzeństwa i rodziców. Możesz pójść z nim do sklepu, by wybrał prezent, ale lepiej gdy zrobi coś sam.
• Pomoc w przygotowaniach. Zajęta porządkami, zakupami, gotowaniem i pieczeniem najchętniej sadzasz dziecko przed telewizorem, a możecie przecież razem spróbować zrobić porządki albo wspólnie upiec ciasteczka.

Czytaj też: Nadmiernie wrażliwe dziecko