Nie każde dziecko powie wprost, czego się boi. Z kolei rodzic nie zawsze jest w stanie stwierdzić, czego boją się dzieci, a strach u nich mogą wywołać całkiem zwykłe rzeczy i sytuacje.
Niemowlak wykrzywia usta w podkówkę na widok pani w czarnych okularach, dwulatek ucieka, gdy zobaczy psa, a debiutujący przedszkolak martwi się, czy mama zabierze go do domu. To normalne, że dzieci czegoś się boją. Strach towarzyszy wszystkim maluchom i służy lepszej adaptacji do świata. Na różnych etapach rozwoju dotyczy innych spraw, rzecz, postaci. Sprzyja mu bujna wyobraźnia połączona z dziecięcym brakiem wiedzy. Choć jest naturalny i pożyteczny, bo chroni przed niebezpiecznymi sytuacjami, nie lekceważ go. Nie zawsze dziecko jest w stanie samo sobie z nim poradzić.
Spis treści:
Zapytano 1700 dzieci, czego najbardziej się boją. Aby się tego dowiedzieć, podsunięto im listę 14 rzeczy, które budzą strach i poproszono o zaznaczenie tych, które faktycznie wywołują u nich lęk. Tak powstała lista 5 najbardziej przerażających dla dzieci sytuacji, zdarzeń i rzeczy. Oto ona:
Czego jeszcze boją się dzieci? Poniżej o innych dziecięcych strachach i lękach mówią rodzice, a my tłumaczymy, dlaczego dzieci się boją.
Zosia nie chce spać po ciemku. Nawet przy zapalonej lampce pokazuje gałęzie za oknem i mówi, że tam ktoś stoi – Marta
Lęk przed ciemnością może wynikać z poczucia osamotnienia. Gdy dziecko zostaje w łóżeczku samo, jego wyobraźnia zaczyna pracować na wysokich obrotach, podsuwając różne straszne wizje – potwór za oknem, duch pod biurkiem, lew pod łóżeczkiem. Można zostawiać zapalone światło w pokoju albo spróbować oswoić dziecko z ciemnością, kładąc się z nim i pokazując, że w ciemnym pokoju nic wam nie grozi. Po pewnym czasie dziecko powinno się do tego przekonać.
Gdy do pokoju wpadła mucha, mój 3-latek uciekł do łazienki i siedział tam, dopóki jej nie wygoniłam. Syn tak się boi, że nie chce zasnąć przy otwartym oknie, choć tłumaczę, że muchy nocą nie fruwają – Iza
U młodszych dzieci mogą pojawić się lęki, które dotyczą zwierząt, nie tylko tych powszechnie budzących strach, jak pająki czy węże, ale także zwykłej muchy. Dziecko blednie na jej widok? Czasem mogli przyczynić się do tego dorośli domownicy. Może w obawie o zdrowie dziecka mama nerwowo przeganiała muchę, która zamierzała usiąść na kanapce z pomidorem? Maluch mógł zrozumieć, że mucha to nie tylko zagrożenie epidemiologiczne, ale ogólnoludzkie. Sposobów reagowania i działania dzieci uczą się od dorosłych. Wiele dzieci, które nie zdają sobie sprawy z konsekwencji swoich zachowań, chętnie pobawiłoby się nawet tłustym pająkiem. I zapewne robiłyby to długo, ale zaprzestają tego, gdy widzą, jak rodzice wzdragają się na jego widok lub nawet uciekają.
Na urodzinach córki znajomych pojawił się klaun. Kilkoro dzieci przywitało go płaczem, inne chowały się za nogi rodziców – Olga.
Wbrew powszechnym oczekiwaniom klaun nie wzbudza w dzieciach radości, ale obawę, a nawet strach. Przekonali się o tym brytyjscy naukowcy z Uniwersytetu w Sheffield, którzy ankietowali dzieci w wieku od 4 do 16 lat. Nawet wśród dorosłych jest sporo osób, które nie darzą tej postaci sympatią. Wszystkiemu winna zapewne przerysowana twarz klauna.
Podobną reakcję dzieci mogą budzić różnego rodzaju maski, także na spektaklach teatralnych, a nawet te, które przy dziecku zakładają sobie na twarz rodzice. Najmłodsze niemowlęta, widząc mamę, która zakrywa sobie twarz maseczką, odmawiają ssania piersi.
Zuzia zaczęła chodzić na zajęcia do klubiku. Gdy inne dzieci wypychały mamy za drzwi, kurczowo trzymała mnie za rękę i nie wierzyła, że po nią wrócę. Od kiedy ją tam zapisałam, nie śpi spokojnie, ciągle chce być ze mną. – Kasia
Dzieci w wieku przedszkolnym wyobrażają sobie przerażające scenariusze: boją się rozłąki z rodzicem, samotności, tego, że mamie może się coś stać. To tzw. lęki wytwórcze, które podsuwa intensywnie rozwijająca się fantazja. Lęk przed rozłąką, czyli tzw. lęk separacyjny, może świadczyć o silnym przywiązaniu dziecka do rodziców, ale też zdradza, że maluch jeszcze nie miał okazji przekonać się, że mama znika, a potem wraca, tak jak obiecała. A może zaufanie dziecka zostało kiedyś wystawione na próbę? Gdy lęk jest silny, warto potrenować zostawianie dziecka np. pod opieką babci i dotrzymywać składanych obietnic.
Zwykle używamy tych słów wymiennie, ale ich znaczenie odnosi się do innych przeżyć.
Zrobić uuuu... mamie, by się wystraszyła, albo uciec z piskiem tacie, który nakrył głowę ręcznikiem – to ulubione zabawy dzieci i... sposób na oswajanie lęków. Od postawy rodziców dużo zależy.
Źródło: kidshealth.com, reuters.com
Przeczytaj też:
Lęk to naturalna reakcja, która chroni człowieka przed niebezpiecznymi sytuacjami. W toku rozwoju dziecko doświadcza różnych lęków, charakterystycznych dla wieku . Warto znać rozwojowe lęki, taka wiedza uspokaja i pozwala adekwatnie reagować na nie. Dziecięce lęki to nie strachy na lachy! Niemowlak boi się większości głośnych dźwięków i gwałtownych ruchów. W okolicach 8. miesiąca życia zaczyna bać się obcych. Dziecko w drugim roku życia nadal boi się głośnych i nagłych dźwięków, hałasów (szumu wiatru, łomotu za ścianą, burzy). Kilkulatek często boi się ciemności, cieni na ścianie, nieznanych miejsc, zwierząt (szczególnie dużych), a także rozłąki z rodzicami (w rezultacie może pojawić się lęk przed rozstaniem i zasypianiem). Przedszkolak , u którego zaczyna rozwijać się wyobraźnia, może bać się "czarnych" charakterów. Czasami może obawiać się niektórych zwierząt, ale także złych czy dziwnie wyglądających osób. Nadal nie ustępuje lęk przed ciemnością. Dziecko w wieku szkolnym boi się już bardziej realnych rzeczy: bólu, skaleczenia, nieszczęścia, choroby, śmierci bliskich, zgubienia się. Większość lęków zanika w momencie, gdy dziecko uczy się, czego może się spodziewać w różnych sytuacjach i jak sobie z tym radzić. Ćwiczenia, które pomogą dziecku pozbyć się lęków Strachy na lachy Rekwizyty: kredki, czyste kartki Miejsce: gdziekolwiek Poproś dziecko, by narysowało na kartce postać, której się boi , np. potwora spod łóżka. Następnie wspólnie nazwijcie tego "stwora", a potem zmień dziecięcy rysunek w taki sposób, żeby zmniejszyć strach malca, np. dorysuj klatkę dla ducha lub duży mur, którego stwór nie może pokonać. Możesz też porozmawiać z dzieckiem o bolącym zębie czy brzuchu potwora, jego smutku czy kłopotach....
Trudno nam zaakceptować, że dziecko ma prawo do swoich uczuć, a jeszcze trudniej wczuć się w jego położenie. Toteż zazwyczaj tego nie robimy. Wolimy przekonywać, że nic się nie stało, odwracać uwagę, albo wdać się w długie tłumaczenia, dlaczego maluch nie powinien czuć tego, co właśnie czuje. Dziecięcy bałagan uczuć Małe dziecko żyje w plątaninie niezrozumiałych dla siebie, bardzo silnych emocji. Dwu-, trzylatek nie umie jeszcze nad nimi panować, to raczej one panują nad nim. Łatwo przechodzi od śmiechu do łez i odwrotnie. W dodatku właśnie w tym okresie życia małego człowieka pojawiają się nowe, nieznane dotychczas uczucia – duma, wstyd, poczucie winy, zazdrość i zakłopotanie. I choć dziecko dość często je teraz odczuwa, jeszcze przez kilka lat nie będzie w stanie w pełni zdawać sobie z tego sprawy, ani tym bardziej o tym mówić. Jednak emocje muszą gdzieś znaleźć ujście. Ponieważ nie można o nich powiedzieć, dzieci znajdują inne sposoby na uwolnienie się od napięcia – obgryzają paznokcie, ssą kciuk, biją misia, zaczynają ponownie się moczyć. Czasem objawy emocjonalnego napięcia przyjmują postać dolegliwości fizycznych – bardzo częste są sytuacje, kiedy lęk przed pójściem do przedszkola powoduje bóle brzuszka, biegunkę a nawet wysoką gorączkę. Co pomaga dziecku w trudnych sytuacjach Tym, co pomaga dzieciom (dorosłym również) w trudnych sytuacjach jest wyrażanie emocji. Można to zrobić za dziecko, nazywając targające nim uczucia. „Widzę, że bardzo rozzłościł cię ten guzik, który nie chciał zmieścić się do dziurki. To denerwujące, kiedy nie udaje nam się zrobić tego, co chcemy” – podobne słowa pozwalają dziecku zrozumieć, co się z nim dzieje, gdy ma ochotę rzucić się ze złości na podłogę i często zapobiegają atakowi furii. Dzieci czują się bezpiecznie, słysząc...
Płacz dziecka jest ciężki do zniesienia dla osób dorosłych. Czy kiedykolwiek zastanawiałaś się, dlaczego tak się dzieje? Płacz, krzyk posiada "unikalne cechy" działające na mózg, dzięki którym rzeczywiście może wywołać strach u osób, które go słyszą – wyjaśnia David Poeppel, autor nowych badań opublikowanych w "Cell Biology". Niektóre dźwięki, takie jak budzik lub alarm samochodowy mogą podobnie działać na mózg i wyzwalać strach . Próbując dowiedzieć się, dlaczego właśnie te dźwięki powodują tak natychmiastowe i silne reakcje , naukowcy wykorzystali rezonans magnetyczny do monitorowania mózgów ludzi , którzy słuchali wielu różnych dźwięków - w tym płaczu. Eksperyment pokazał, że krzyk miał "wyjątkową zdolność" do wywoływania aktywność w jądrze migdałowatym, które ma kluczową rolę w powstawaniu strachu . Krzyki zostały ocenione przez słuchaczy jako szczególnie przerażające , powodujące najwyższy poziom aktywacji. Zobacz też: Rozpaczliwy płacz dziecka w nocy Dlaczego dzieci często płaczą? Poeppel podejrzewa, że dzieje się tak dlatego, bo dzieci mają silnie rozwinięty instynkt przetrwania . Płaczą, krzyczą, bo dzięki temu wywołują natychmiastową aktywację ciała migdałowatego rodzica lub opiekuna. To fascynujące dowiedzieć się o tym, co dzieje się z naszym mózgiem, gdy słyszymy dziecięcy płacz . Teraz wiem, że nazwanie mnie nadopiekuńczą matką, gdy biegnę do płaczącego dziecka, nie jest prawdziwe. Ja po prostu mam wtedy aktywne jądro migdałowate :) Płacz dziecka okiem matki: Niech Pani zrobi coś z tym dzieckiem, żeby przestało płakać!
