ADHD u dzieci. Objawy, przyczyny, leczenie
ADHD czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, to schorzenie, którego przyczyny nie są do końca znane. O dzieciach chorujących na ADHD mówi się w szkole, że nie uważają, przeszkadzają innym i nie pamiętają słów nauczycieli. Czy są to objawy ADHD, czy raczej złego wychowania? Sprawdź, w jaki sposób wykluczyć lub potwierdzić u dziecka zespół nadpobudliwości psychoruchowej i jak go leczyć, jeśli okaże się to konieczne.
ADHD to inaczej zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Skrót wywodzi się z angielskiego określenia – attention deficit hyperactivity disorder. Używa się go na określenie zaburzenia rozwoju dziecka, które znacznie utrudnia funkcjonowanie – dzieci z ADHD uznawane są za niegrzeczne, sprawiające kłopot rodzicom i nauczycielom.
ADHD nie istnieje?
Niektórzy kwestionują istnienie ADHD u dzieci, argumentując, że objawy, które mu towarzyszą, są skutkiem złego wychowania. Eksperci zaprzeczają takiej teorii i wskazują konkretne przyczyny zaburzenia oraz konieczność otoczenia dziecka profesjonalną opieką, dzięki której życie nadpobudliwego dziecka staje się łatwiejsze.
Zobacz także: Coraz więcej dzieci ma ADHD
Spis treści:
1. Objawy ADHD u dzieci
2. Przyczyny ADHD u dzieci
3. Dlaczego ADHD objawia się inaczej u chłopców i u dziewcząt?
4. Diagnostyka ADHD u dzieci [TEST]
5. Dlaczego fachowa opieka jest tak ważna?
6. Leczenie ADHD u dzieci
7 Jak opiekować się dzieckiem z ADHD w domu?
8. Zabawki dla dziecka z ADHD
Objawy ADHD u dzieci
Objawy ADHD ujawniają się w okresie przedszkolnym. To bardzo ważna informacja dla rodziców, których niepokoi rozwój niemowlaka i próbują już na tym etapie życia doszukiwać się znamion ADHD u niemowląt. Przedszkolaki z natury są bardzo ruchliwe i nie potrafią jeszcze długo skupiać uwagi, więc rzadko bywają podejrzewane o ADHD. Niepokojące symptomy zwracają uwagę dopiero w szkole, gdy zachowanie ucznia sprawia kłopot nauczycielom i rówieśnikom.
Jak objawia się nadpobudliwość psychoruchowa?
Do objawów nadpobudliwości należą:
- Nasilone problemy z koncentracją uwagi – znacznie wyróżniające się na tle rówieśników i utrudniające dziecku normalne funkcjonowanie;
- Nadruchliwość – dziecku trudno usiedzieć w jednym miejscu, wszędzie go pełno, mimo tego że inne dzieci potrafią już opanować swoją ruchliwość;
- Impulsywność – krzykliwość, hałaśliwość, czasem również zachowania agresywne (ujawniają się przede wszystkim u dzieci, które w porę nie otrzymały właściwej opieki).
U połowy dzieci ze zdiagnozowaną nadpobudliwością psychoruchową, objawy ADHD utrzymują się przez całe życie, u pozostałych – ulegają wyciszeniu lub ustępują. Zwykle słabnie nadruchliwość i impulsywność, ale utrzymuje się nieuważność.
Przyczyny ADHD u dzieci
Do tej pory pojawiło się kilka teorii dotyczących przyczyn ADHD u dzieci. Zaburzenie wiązano z dietą (zgodnie z nią nadpobudliwość mają maluchy, które jedzą za dużo cukru), nieporadnością rodziców (dorośli stosują nieodpowiednie metody wychowawcze) lub z zaniedbaniem (dziecko jest pozostawione same sobie i brakuje mu jakichkolwiek oddziaływań wychowawczych). Psychologowie i psychiatrzy zdecydowanie odrzucają teorie, że ADHD nie istnieje. Ich zdaniem istnieją dwie przyczyny nadpobudliwości u dzieci.
W związku z nimi wyróżniają też dwa rodzaje nadpobudliwości:
- ADHD wrodzone – odpowiadają za nie geny (są przyczyną nadpobudliwości w ponad 70 proc. przypadków). Dzieci dziedziczą ADHD po nadpobudliwych rodzicach lub dziadkach, podobnie jak dziedziczy się wzrost.
- ADHD nabyte – powodują je zmiany w obszarach mózgu odpowiedzialnych za kontrolę uwagi i impulsywności, które może wywołać niedotlenienie podczas porodu, palenie papierosów w ciąży – zarówno przez mamę, jak i przez tatę (czyli tzw. bierne palenie).
Zobacz także: Łobuziak czy dziecko z ADHD – porównaj objawy
Dlaczego ADHD objawia się inaczej u chłopców i dziewczynek?
ADHD może inaczej ujawniać się u chłopców niż u dziewczynek. Chłopcy z ADHD sprawiają tyle problemów, że szybko trafiają do specjalisty i zostają objęci terapią. Dziewczynki, mimo tego, że bardzo potrzebują fachowej pomocy, często jej nie otrzymują, ponieważ dorośli nie zdają sobie sprawy, że jest im potrzebna. Jak różni się ADHD u chłopców i u dziewczynek?
- Dziewczynki z ADHD – mogą mieć tylko zaburzenia koncentracji uwagi. Nie są rozbiegane i głośne jak chłopcy, ale rozmarzone, jakby nieobecne. Nauczyciele przypinają im etykietkę zdolnych, lecz leniwych;
- Chłopcy z ADHD – są impulsywni i nadruchliwi, sprawiają swoim zachowaniem wiele kłopotów, przez co szybciej otrzymują potrzebną pomoc.
Diagnostyka (test) ADHD u dzieci
Diagnostyka ADHD polega na wykonywaniu przez psychologa specjalnych testów, które mają za zadanie ocenić sprawność intelektualną dziecka, jego zdolność do zapamiętywania, koncentracji i kojarzenia. Ocenie podlega także koordynacja ruchowa.
Warto wiedzieć, że aby można było podejrzewać ADHD u dziecka, niepokojące objawy muszą utrzymywać się nie krócej niż pół roku. Muszą być widoczne i w domu, i poza nim. Nadpobudliwy maluch trafia wówczas do wspomnianego psychologa lub psychiatry – tylko oni mogą postawić diagnozę o ADHD. Najpierw próbują wykluczyć inne przyczyny mogące wpływać na zachowanie. Ponadto neurolog lub inni specjaliści sprawdzają, czy dziecko nie cierpi na niedosłuch, kłopoty ze wzrokiem czy stany lękowe.
Czytaj też: Złe zachowanie - 9 kół ratunkowych
Dlaczego fachowa opieka jest tak ważna?
Brak odpowiedniej opieki nad dzieckiem z ADHD może przesądzić o jego przyszłości, poczynając od kwestii bezpieczeństwa (mali nadpobudliwcy są bardziej narażeni np. na poważne urazy głowy), przez problemy z nauką (dziecko pozostawione samo sobie skupia się na tym, co je interesuje, np. siedzi przy komputerze), na możliwości popadania w konflikt z prawem kończąc (brak umiejętności dostosowania się do wszelkich zasad). Zdiagnozowanie zobowiązuje nie tylko do pracy z dzieckiem, ale również wymaga od niego wielkiego wysiłku, który musi włożyć w to, aby radzić sobie mimo swoich ograniczeń.
ADHD u dzieci. Leczenie
Czy wszystkie dzieci otrzymują leki?
Nie wszystkie nadpobudliwe dzieci muszą otrzymywać leki. Najczęściej wystarcza terapia, oddziaływania wychowawcze oraz odpowiednie podejście nauczycieli – najlepiej, żeby dziecko miało w szkole kontakt z osobami, które są przygotowane do pracy z uczniami z ADHD.
Jak opiekować się dzieckiem z ADHD?
Dziecko z nadpobudliwością psychoruchową wymaga zrozumienia nie tylko ze strony rodziców, ale wszystkich osób, które się nim opiekują, i jasnego systemu zasad. W jego otoczeniu nie powinno być chaosu, pośpiechu, niecierpliwości. Dzieci z ADHD lepiej się zachowują, kiedy wszystko jest dobrze zaplanowane, wymagają cierpliwego przypominania i pokazywania, jakie są konsekwencje ich działań. Potrzebują też okazji, aby pozbyć się nadmiaru energii, czemu sprzyja aktywny tryb życia rodziny – sportowe pasje. Sprawdzą się również zajęcia artystyczne, które uczą cierpliwości, systematyczności, jak np. gra na instrumentach czy taniec.
ADHD u dzieci. Czym może bawić się nadpobudliwy maluch?
Zabawki dla dzieci z ADHD powinny być proste. Od nadpobudliwego kilkulatka trudno oczekiwać, że będzie cierpliwie i długo siedział nad jednym zadaniem. Lepiej nie kupować mu skomplikowanych układanek lub zestawów klocków, które sprawią, że dziecko szybko się zniechęci i poczuje frustrację. Lepszym rozwiązaniem są zabawy w lepienie, malowanie, w których dziecko może stworzyć to, na co ma ochotę. Warto też grać w proste i niezbyt czasochłonne gry – mają tę zaletę, że uczą dziecko stosowania się do reguł. Gdy chcemy nadpobudliwego kilkulatka zainteresować jakąś zabawką, usuńmy z jego otoczenie inne – to pozwoli mu skupić na niej uwagę.
Zobacz też: